ستاره صبح، فائزه صدر: آمریکا به مناسبت هفتاد و پنجمین سال تأسیس ناتو، میزبان اجلاس سران این ائتلاف نظامی بود. جو بایدن، رهبران استرالیا، ژاپن، نیوزیلند و کره جنوبی را به واشنگتن دعوت کرد تا تلاش ناتو برای افزایش نقش ائتلاف در آسیا به منظور مواجهه با خطر روسیه، چین و ایران را به نمایش بگذارد. حضور ولادمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به عنوان چهره شاخص این اجلاس، نشان دهنده اهمیت اوکراین برای ناتو است. در بیانیه پایانی اجلاس از ایران و برنامه موشکی جمهوری اسلامی به عنوان عامل بی ثبات کننده یاد شد و ناتو نسبت به اتحاد چین، روسیه و ایران ابراز نگرانی کرد. ستاره صبح در گفت‌وگو با قاسم مومنی، استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
وزن ناتو و حضور این ائتلاف در آسیا و خاورمیانه چه تأثیری بر موقعیت ایران و هم‌پیمانانش دارد؟ آیا حرکت ناتو به سمت شرق می‌تواند برای ایران مخاطره آمیز باشد؟
ناتو از این نظر که بزرگترین ائتلاف نظامی جهان است و ۳۲ عضو یا ۳۲ ارتش فعال از کشور های غربی را جذب کرده، اهمیت پیدا می‌کند.
حضور آمریکا، کانادا و اکثریت کشورهای اروپایی به این پیمان امنیتی قدرت می‌بخشد. به ویژه که ناتو کارآمدی خود را در برخی از بحران‌ها از جمله در افغانستان، جنگ لیبی، سوریه یا عراق نشان داده است.
اما مهم‌ترین قدرت های ناتو آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه هستند که از نظر سیاسی با ایران زاویه دارند. اعضای این ائتلاف نظامی به اسرائیل نزدیک هستند. از این جهت حضور ناتو در خاورمیانه برای جمهوری اسلامی که اسرائیل را بزرگترین دشمن خود می‌داند، مثبت و خوش آیند نخواهد بود.
در سال های گذشته آمریکا با خروج از خاورمیانه در صدد جایگزین کردن اسرائیل به جای خود بود. اسرائیل تا امرور نشان داده مشکلات داخلی و چالش های نظامی و امنیتی اش بیش از آن است که بتواند امنیت کشور های منطقه را تأمین کند. به ویژه که در حال حاضر درگیر جنگ است.
ناتو امروز می‌تواند در حکم جانشینی برای قدرت نظامی ایالات متحده در منطقه باشد.
حضور ناتو در خاورمیانه و فعالیت ائتلاف نظامی در کشورهای عرب منطقه از جمله اردن، عربستان و امارات از زاویه نگاه ایران معادل حضور آمریکا و اروپا در منطقه و دخالت غرب در خاورمیانه است.
وقتی با یک کشور مثلا آمریکا دچار تنش میشویم هم مشکل و هم راه حل مشخص است ولی وقتی با یک ائتلاف طرف هستیم، با ۳۲ کشور مسئله خواهیم داشت. اگر مشکلی از ناحیه ناتو برای ایران پیش بیاید، مشخص کردن سهم یک کشور عضو در ناتو و پاسخ‌گو کردن برخی از دولت های غربی مشکل خواهد بود.
با توجه به نقش ناتو در جنگ اوکراین و لحن تند ناتو نسبت به روسیه و حامیانش، آیا می‌توان پیش بینی کرد تهران با حمایت از مسکو ناتو را در برابر خود قرار داده است یا خیر؟
اساسا ناتو بیش از ۷۰ سال پیش با مأموریت دفاع دسته جمعی در مقابل شوروی تأسیس شده بود. امروز هم هدف اصلی رهبران ناتو تضعیف و شکست روسیه در جنگ اوکراین است.
امروز مرز ناتو با روسیه از هر زمان دیگری گسترده تر است، اما عدم عضویت اوکراین در ناتو دست ائتلاف را بسته و تا اینجا فقط توانسته‌اند برای روسیه و پوتین خط و نشان بکشد.
اروپا نمی‌تواند در برابر ایران بایستد از این رو به نظر می‌رسد برای فشار بیشتر، ناتو را در مقابل جمهوری اسلامی قرار می‌دهد. یا از ناتو به جای فشار آمریکا استفاده می‌کند.
باید پس از این بر تحلیل خواسته های اروپاییان از جمهوری اسلامی تمرکز کنیم تا متوجه بشویم هدف اروپا از قرار دادن ایران در لیست سیاه ناتو چیست؟! این هدف می‌تواند در حوزه موشکی، حقوق بشری یا در خصوص پرونده هسته‌ای ایران باشد.
عضویت اوکراین در ناتو مشکل روسیه است نه ایران. شروع جنگ اوکراین با این بهانه بود که کوچکترین ارتباطی با ایران پیدا نمی‌کند پس ایران باید از این تنش دور می‌نشست.
منافع ایران در وهله اول با ارتباط موثر با همسایگانش و سپس خریداران نفت ایران و با ارتباط با بازار های جهانی تأمین می‌شود. اوکراین فاصله زیادی از ایران دارد و جانبداری از هیچیک از دو جبهه این جنگ به نفع کشورمان نبوده و نیست.
آیا پس از اجلاس ۲۰۲۴ ناتو در آمریکا به دوران پس از جنگ سرد و جهانی دو قطبی وارد میشویم؟ آیا تهدیدات غرب و ناتو می‌تواند برای قطب روسیه، چین و ایران خطر ساز باشد یا خیر؟
اکثریت کشورهای عضو ناتو از قدرت های غربی و از اقتصاد جهانی هستند. ناتو بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت کره زمین در خود جا داده است.
ناتو توانمندی های خود را نشان داده و موثرترین و بزرگترین پیمان امنیتی و نظامی است. در چنین شرایطی تقابل با این مجموعه برای هیچ کشوری از جمله ایران سودی ندارد.