ستاره صبح، فائزه صدر: نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری از پرده بیرون آمدند. سعید جلیلی با شعار "نقطه زنی" علی لاریجانی با برنامه "ارتفاع گرفتن از روش های منسوخ" و عبدالناصر همتی با وعده "توزیع عادلانه درآمد" به طور رسمی وارد عرصه انتخابات شدند. مسعود پزشکیان نیز برای شرکت در رقابت‌ها ثبت نام کرد. درحالیکه جبهه اصلاحات اعلام کرده با کاندیدای خاص خود وارد رقابت خواهد شد، سید محمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات از کاندیداتوری سید محمد صدر حمایت کرده است. چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری 8 تیر برگزار می‌شود، تا اینجا شواهد حاکی از آن است که اصلاح‌طلبان جرات حضور در عرصه انتخابات را پیدا کرده‌اند اما رفتار حاکمیت با این طیف و تکرار یا عدم تکرار پروژه خالص سازی و رد صلاحیت‌ها هنوز در هاله‌ای از ابهام است. ستاره صبح برای ارزیابی این موضوع با سه کارشناس گفت‌وگو داشته که در ادامه می‌خوانید:
یکدست سازی کشور را از نوآوری دور نگه داشت
محمد صادق جوادی حصار، کارشناس و فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره نشانه های باز شدن فضای سیاسی انتخابات گفت: باید سیگنال روشن و تعیین کننده‌ای از طرف حاکمیت صادر شود تا ببینیم و بشنویم که در امر انتخابات مسیر جدیدی باز شده است، ولی من هنوز نشانه‌هایی از فضای باز سیاسی را مشاهده نمی‌کنم.
وی افزود: شرایط کنونی ضرورتهایی ایجاد کرده و متولیان امر ناگزیر از توجه به آن الزامات هستند. شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای، شرایط داخلی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی وضعیتی ایجاد کرده و چاره‌ای جز تجربه راه های جدید وجود ندارد.
جوادی حصار گفت: البته در این شرایط، ایجاد فضا برای به میدان آوردن مردم، لزوما ناشی از درک الزامات جمهوریت نظام نیست، بلکه ناگزیر است. در بیانات رهبری به ماهیت جمهوریت نظام تاکید شده و این نکته که کشور باید با اراده مردم مدیریت شود مورد تأیید عالی ترین مقام کشور است، ولی در رده های پایین تر به این بعد ماجرا کمتر توجه می‌شود و در انتخابات گذشته به سمت خالص سازی رفتند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در رابطه با آثار و تبعات پروژه خالص سازی گفت: گروهی که نگاه خالص سازی داشت در دوره های اخیر توفیقاتی به دست آورد که از جمله آن کاهش چالش بین قوای متعدد کشور بود. ولی یکدست سازی کشور را از نوآوری دور نگه داشت. تفکر خالص ساز چالشهایی درون خود دارد که در انتخابات مجلس و هیئت رئیسه نمایان شدند.
وی افزود: اگر به اقتضائات درونی کشور و به مصالح ملی توجه شود، باید روندی را پیش برد که به افزایش سطح مشارکت بیانجامد. افزایش سطح مشارکت اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه نمایندگانی واقعی از طیف های متنوع کشور در انتخابات ریاست جمهوری نماینده داشته باشند. حداقل باید نامزد های جبهه‌ای و طیفی متنوع داشته باشیم.
جوادی حصار در تأیید لزوم حضور نامزد اصلاح‌طلب گفت: اردوگاه اصلاح‌طلبان باید نماینده ویژه خود را داشته باشد. اصلاح‌طلبی یک نگاه سیاسی است که چند دوره از داشتن نماینده محروم بوده است. درحالی که اهداف اصلاح‌طلبی به مطالبات مردم گره خورده و این گروه سرمایه‌ای جز جامعه ندارند.
وی تشریح کرد: ایران در عرصه بین‌المللی به تنش زدایی نیاز دارد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران کار می‌کند. غرب در حال بررسی گزینه‌هایی است تا ایران را زیر فشار بیشتری قرار بدهد. کشور به رئیس‌جمهوری نیاز دارد که بتواند ضمن کاهش تنش، جهان را به سمت مدارا با ایران پیش ببرد.
شهروندان باید تغییر در انتخابات و بازگشت آن به مسیر درست را مشاهده کننده تا پای صندوق حاضر شوند
سید عطا تقوی اصل، استاد علوم سیاسی در رابطه با لزوم افزایش مشارکت گفت: انتخابات در چند دوره اخیر تنزل پیدا کرد. میزان مشارکت و میزان کارآمدی منتخبین دو پارامتر مهم انتخابات است که در سال های اخیر افت شدیدی نشان داد، تاجاییکه در برخی حوزه‌ها آرا باطله از میزان رأی نامزد‌ها پیش افتاد.
وی افزود: کارآمدی نیروهایی که با مشارکت حداقلی بر سر کار آمده‌اند نیز بحث دیگری دارد. برگزار کنندگان انتخابات باید در وهله اول خروجی چند انتخابات اخیر را ببینند و در رویکرد خود نسبت به آینده کشور و منافع ملی تجدید نظر کنند. باید قوه عاقله حاکمیت شرایط انتخابات های اخیر و نتایجشان را آنالیز کند.
این استاد علوم سیاسی در نقد مهندسی انتخابات و خالص سازی گفت: در آخرین انتخابات ریاست جمهوری، حتی فضا برای حضور نیروهای میانه رو وجود نداشت و فردی مثل آقای لاریجانی تأیید صلاحیت نشد. در آن دوره رسیدن به مقام ریاست جمهوری آنچنان سخت و پیچیده شد که عملا جز آقای رئیسی کسی نمی‌توانست رئیس‌جمهور شود.
وی تصریح کرد: امروز نباید به دنبال مقصر گشت، بلکه باید وضعیت را اصلاح کرد زیرا میزان مشارکت، تعداد آرا باطله و ناکارآمدی منتخبین خطوط قرمز را رد کرده است. اگر ساختار بنا بر قانون عمل می‌کند و نتیجه این می‌شود، پس باید در قانون تجدید نظر کرد.
تقوی اصل افزود: اگر سلایق شخصی و نظر افراد دخالت داده می‌شود و منجر به چنین وضعیتی شده باید از قانون پاسداری کرد و راه دخالت و اعمال نظر را بست. اگر افرادی در سیستم حضور دارند که قانون را تفسیر به رأی می‌کنند، جای تعلل نیست و باید جابه‌جا شوند زیرا آنها از مسئولیت خود سوء استفاده کرده‌اند.
وی گفت: شهروندان باید تغییر در انتخابات و بازگشت آن به مسیر درست را مشاهده کننده تا پای صندوق حاضر شوند وگرنه اگر انتخابات تیر ماه نیز مثل انتخابات ریاست جمهوری 1400 و مجلس در سال 98 و اسفند 1402 برگزار شود مشارکت حداکثری پیش بینی نمی‌شود. مرحله تأیید صلاحیت و برخورد شورای نگهبان با نامزد‌ها تعیین کننده است.
استاد علوم سیاسی تاکید کرد: وقتی اصلاح‌طلبان به دنبال معرفی نامزد هستند یعنی ساختار فرصت طلایی جلب مشارکت دارد و نباید این فرصت را از دست بدهد. خروجی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات، مشارکت بالای مردم است. وی در پایان گفت: عدم تأیید صلاحیت افرادی مثل آقایان صدر و پزشکیان از اردوگاه اصلاح‌طلبان و یا آقای لاریجانی از اصولگرایان میانه رو خسارت است. در مقابل تأیید صلاحیت این افراد سیگنال مثبتی به جامعه ارسال می‌کند و مردم احساس خواهند کرد تغییری در حال وقوع است.
کشور در مقطع کنونی به رئیس‌جمهور سیاستمداری احتیاج دارد که هم دیپلمات باشد هم اقتصاددان
میرقاسم مومنی، کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی در رابطه با انتخابات پیش رو گفت: ریاست جمهوری در ایران بنا بر قانونی نانوشته یک دوره 8 ساله است و حادثه اخیر یک اتفاق پیش بینی نشده بود از این نظر متولیان برگزاری انتخابات آمادگی لازم را نداشتند و فاصله اعلام خبر تا برگزاری انتخابات کوتاه است و حسن‌ها و معایبی به همراه دارد.
وی افزود: عدم آمادگی گروه‌ها و شخصیت در ارائه برنامه یکی از معایب انتخابات زود هنگام است، ولی همین نابهنگام بود انتخابات از امکان اجرای برخی برنامه ها، لابی گری، تحت تأثیر قرار دادن شورای نگهبان و مهندسی انتخابات می‌کاهد.
مومنی گفت: هر رئیس‌جمهوری بر سر کار بیاید روش اجرایی اش متفاوت از آقای رئیسی خواهد بود و وقفه‌ای در ادامه برنامه های ایشان پیش می‌آید، ولی باید امیدوار بود نامزدهای دارای توانمندی سیاسی و اجرایی، با تیم زبده مشاوران وارد میدان شوند.
کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی در رابطه با لزوم انتخاب رئیس‌جمهور دیپلمات و اقتصاددان گفت: کشور در مقطع کنونی به رئیس‌جمهور سیاستمداری احتیاج دارد که هم دیپلمات باشد هم اقتصاددان، ای کاش شورای نگهبان با نگاه به درجه توانمندی افراد و با سنجش کارآمدی نامزد ها، رد یا تأیید صلاحیت کند. مومنی در پایان افزود: کشوری با جمعیتی بالای 85 میلیون که مشکلات و مسائل داخلی و خارجی فراوان دارد، برای ارتباط با دنیا به رئیس‌جمهور دیپلمات و برای نجات اقتصاد کشور به رئیس دولت تکنوکرات نیاز دارد. در شرایط کنونی نیروهای متوسط یا کسانی که تنها نماینده یک قشر اقلیت هستند نمی‌تواند از پس مشکلات بربیایند.