بازار برنج ایرانی همچنان در رکود است و تغییر محسوسی نسبت به قبل ایجاد نشده، کسادی بازار برنج بی سابقه است. نقش دولت و سیاستها در این رکود مشهود است.
این سیاستها در دورههای مختلف به این کالای استراتژیک ضربه زده است. زمانی افزایش بی سابقه قیمت برنج داخلی باعث شد تا زمینه واردات برنج خارجی را به بهانه متعادل کردن قیمت برنج مصرفی هموار شود.
از طرفی واردات بالا بود و به فروش برنج ایرانی لطمه زد و از طرفی به دلیل شباهت ظاهری برخی از اقلام وارداتی در برخی شهرستانها سودجویان برنج خارجی را با برنج داخلی مخلوط و به فروش میرسانند.
این اقدام ناپسند برنجهای بی کیفیت خارجی و وارداتی را به روشی ناروا وارد سفره مردم کرد که نه تنها سلامت جامعه را به مخاطره میاندازد بلکه زمینه سودجویی را نیز فراهم میکند و اعتبار تولید داخل را خدشه دار میکند.
واردات برنج خارجی که به وفور وارد بازار شده بود در دراز مدت مشکلاتی برای کشاورزان و بنکداران داشت. برند با ارزش برنج داخل از واردات برنج خارجی لطمه دیده است. این صدمه باید با سیاست گذاری درست جبران شود.
در دورههایی تبلیغ برنج خارجی در رادیو و تلوزیون به اندازهای بالا بود که توانست ذائقه جامعه را تغییر دهد و واردات برنج را با وجود لطمهای که به تولید داخل میزد موجه نشان دهد. در آن دورهها حتی بر سر سفره مردم شمالی هم میشد برنج خارجی دید که جای بسی تأسف داشت.
تولید برنج در شمال کشور میراثی با ارزش است. 5 درصد از جمعیت استان مازندران این توانایی را دارند که برنج مورد نیاز 70 درصد از جمعیت کشور را تأمین کنند. این آمار یک ظرفیت ویژه را نشان میدهد. دولت باید برای این ظرفیت طرحهای تشویقی در نظر بگیرد نه اینکه با سیاستهای خود بستر واردات برنج خارجی را فراهم کند و منجر به ایجاد ناامیدی در بین تولید کنندگان استانهای شمالی کشور شود.
بهترین راهکار بازار برنج که میتواند به نفع مصرف کننده و تولید کننده باشد، استفاده از شیوه ژاپنی است. در این روش دولت با خرید برنجهای با کیفیت از تولید کنندگان داخلی و در نظر گرفتن یارانه تشویقی، برنج را به دست مصرف کننده داخلی میرساند.
واردات برنج خارجی نباید مورد حمایت قرار بگیرد. تمام طرحهای دولت برای تأمین نیاز مصرفی بازار داخل باید بر نجات، تولید کنندگان برنج داخلی استوار باشد.
یکی از الزامات حمایت از تولید داخل، یکپارچه سازی زمینهای کشاورزی است. با توجه به قانون ارث در ایران، با تقسیم زمینها قطعات کشاورزی کوچک میشود و در نتیجه راندمان تولید کاهش مییابد.
بنابراین لازم است زمینهای کشاورزی یکپارچه سازی شود و اگر اتفاقی برای بزرگ خانواده رخ داد، فرزندان با فروش سهامشان سهم الارث بگیرند نه با فروش زمین.
در این صورت زمینهای حاصلخیز شمال کشور از گزند سودجویان نجات پیدا میکند و ویلا سازی در مناطق شمال کشاورزی وبتن ریزی در زمینهای کشاورزی کاهش یا از میان خواهد رفت
هر تصمیمی برای کاهش میزان واردات برنج خارجی میتواند بازار برنج داخلی رونق دهد را دوباره با نوسان رو به رو کند لذا باید نقش نظارتی نهاد های متولی پر رنگ باشد تا با دپوی خانگی برنج و سودجویی در این عرصه روبرو نشویم.