ستاره صبح آنلاین- فائزه صدر: جامعه‌شناسان عقیده دارند هر وقت هنجار یا قانونی از طرف اکثریت جامعه مورد قبول نباشد، قانون باید مورد بازنگری قرار گیرد. اعتراضات نیمه دوم سال 1401 خواست و مطالبه گروه هایی از جوانان وزنان را برای تغییر نشان داد. بازگشت دوباره نیروهای گشت ارشاد و خودروهای پلیس به معابر بسیاری از شهروندان را نگران کرده است. گفته می‌شود بعضا دیده شده مأموران نیروی انتظامی از بانوان بی‌حجاب فیلم و عکس می گیرند که این کار مغایر قانون است. ستاره صبح در این ارتباط گفت‌وگویی با امان‌الله قرائی مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران انجام داده که در ادامه می‌خوانید:
گزارش‌هایی در مورد برخورد با زنان و دختران بی‌حجاب و بدحجاب در گذشته وجود داشته است. در دور جدید، برخورد ها به صورت گشت خودرو و پیاده است و بعضاً دیده شده مأموران از بانوان بی حجاب فیلم و عکس می گیرند. آیا تکرار روش‌های گذشته نتیجه‌بخش است؟
مجدداً رفتاری در مقابل زنان و دخترانی که حجابشان را رعایت نمی‌کنند به کار گرفته شده که مثل رفتارهای پیشین می‌تواند نتایج سوء به همراه داشته باشد.
کسانی که حجاب را رعایت نمی‌کنند مجاب نشده‌اند. بین مجاب شدن و اجابت کردن تفاوت وجود دارد. اجابت یعنی به‌طور ظاهری رعایت می‌کنند و هر آن ممکن است از اجابت دست بردارند. اما مجاب شدن یعنی قبول کردن و پذیرفتن و آنچه که در جامعه می بینیم رنگی از مجاب شدن ندارد. البته با رفتارهای سلبی مثل تذکر، تهدید و دستگیری افراد نهایتاً اجابت می‌کنند، اما مجاب نمی شوند.
ازاین‌رو هزینه کردن برای چنین برنامه هایی آب در هاون کوبیدن است. جوان تا مجاب نشود کاری را انجام نمی‌دهد. الگوی رفتاری، کرداری و ذهنی نسل جدید نشان می‌دهد که تا پذیرش حجاب توسط آن‌ها فاصله است.
از منظر جامعه‌شناسی برخوردهای انتظامی با اموری فرهنگی و مذهبی چه پیامدی دارد؟
برخورد با زنان و دختران بی‌حجاب و بدحجاب باعث خواهد شد قشر خاکستری و کسانی که در موضوع حجاب در بیم و امید مخالفت با حاکمیت قرار داشتند، با دیدن صحنه‌هایی از برخورد با شهروندان، با آن ها احساس همدردی کنند.
ازاین‌رو چنین پروژه‌هایی بیش از مفید بودن بر جامعه اثر سوء می‌گذارد. اگرچه شاید در ظاهر این تغییر و جهت‌گیری اقشار خاکستری نمود آشکاری نداشته باشد اما در درون آغازی برای مخالفت است چون حساسیت‌های افراد برانگیخته‌شده و دچار تغییر ذهنیت شده‌اند به همین دلیل موضع‌گیری جدیدی خواهند داشت.
«ژن پل ساتر» فیلسوف فرانسوی بر اساس مکتب «اصالت وجود» می‌گوید: «من رنج، درد و شادی شما را می‌فهمم به جای اینکه با درد و رنج و شادی خودم اشتباه بگیرم.» احساس همدردی در کشور نوعی سرمایه اجتماعی است. مردم ایران نسبت به هم همدل و هم‌زبان هستند.
آیا می‌توان پیش‌بینی کرد که برخورد با شهروندان بی حجاب چه تاثیری بر جامعه خواهد داشت؟
مکاتب مادی‌گرا، حس گرا و ذهن‌گرا در کشور ریشه دوانده‌اند اما هنوز این ویژگی‌ها کلیت جامعه ایرانی را در برنگرفته است و غلبه با احساسات همدلانه و همفکرانه است.
من در اتفاقات سال گذشته شاهد این تغییر در قشر خاکستری بودم. افراد میان‌سال و کهن‌سال اگرچه درون خانه‌ها بودند ولی با نوجوانان و جوانان معترض همدلی داشتند.
شنیدم که می‌گفتند ما دیدیم دختری یا پسری را گرفتند و با فرد دستگیرشده و خانواده‌شان همزاد پنداری می‌کردند یا با خانواده‌هایی که فرزندانشان کشته‌شده بودند همدردی می‌کردند. اساساً جامعه‌شناسی با هر شیوه خشونت‌آمیزی از طرف هر کسی که باشد مخالف است زیرا اینم علم عواقب این روش‌ها را می‌شناسد. هر بگیر و ببندی می‌تواند تأثیری معکوس و سوء به جا بگذارد. کسانی که دستگیر شدند و با گشت ارشاد به مراکز انتظامی برده می‌شدند، محجبه نمی‌شدند، ولی اگر دل‌بستگی به نظام و انقلاب داشتند، کمرنگ می‌شد. سروصدایی که طرح‌های عفاف و حجاب به راه می‌اندازند، برای اعتبار کشور و برای جامعه و جوانان خطرناک است.