اختلال روی آی‌پی‌ها و وب‌سایت‌ها
انجمن تجارت الکترونیک تهران در گزارشی از وضعیت اینترنت ایران آورده است: «کیفیت اینترنت در ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد. در بین ۱۰۰ کشور جهان با بیش‌ترین تولید ناخالص ملی، ایران پس از میانمار دومین اینترنت پر اختلال، پس از چین دومین اینترنت محدود جهان و جزو ۵ اینترنت کند جهان است.» در این گزارش مشکل اصلی اینترنت در ایران «اختلال‌های گسترده و دائمی روی تقریباً تمام آی‌پی‌ها و وب‌سایت‌ها» عنوان‌شده است.
ایجاد اختلال
بررسی‌های انجام‌شده توسط انجمن تجارت الکترونیک، نشان می‌دهد تجهیزات حاکمیتی با ایجاد اختلال باعث می‌شوند تا ۵۰ درصد داده‌های ارسالی به مقاصد با مشکل مواجه شوند. این انجمن این موضوع را دلیل اصلی نارضایتی از اینترنت دانسته است. همچنین بر اساس اطلاعات OONI اختلال‌های ۱۰۰ دامنه در ۱۰۰ کشور مختلف بررسی‌شده‌اند که درنتیجه آن ایران پس از میانمار پر اختلال‌ترین اینترنت را داشته است. در ایران ۴۵ وب‌سایت حداقل در ۵۰ درصد موارد در دسترس نبوده‌اند و ۱۴ وب‌سایت اختلالی ۱۰ تا ۱۵ درصدی داشته‌اند. با بررسی ۳۰۰ وب‌سایت در میان ۵۰ کشور با بالاترین GDP نیز ایران با ۳۳ درصد فیلترینگ و ۱۸ درصد اختلال در صدر جدول پراختلال‌ترین‌ها قرارگرفته است.
۳۳ درصد وب‌سایت‌های جهان فیلترند
پژِوهش انجام‌شده بین ۱۰۰ وب‌سایت برتر جهان نشان می دهد بیش از ۳۳ درصد آنها در ایران فیلتر بوده‌اند. با نمونه‌گیری ۱۰۰ و ۳۰۰ وب‌سایت مختلف در بین ۱۰۰ کشور جهان نیز ایران با ۴۵ درصد فیلترینگ، محدودترین اینترنت جهان را دارد. ایران، چین و ترکمنستان تنها کشورهایی در بین ۱۰۰ کشور برتر جهان هستند که هر ۶ شبکه اجتماعی پراستفاده جهان را مسدود کرده‌اند.
سرعت اینترنت سودان، کامرون و کوبا از ایران بدتر است
طبق این گزارش ایران رتبه سوم از لحاظ بد بودن سرعت در میان ۱۰۰ کشور برتر جهان را دارد. بر اساس اطلاعات رادار کلادفلر میانگین سرعت ایران ۴ مگابیت بر ثانیه با تأخیر میانگین ۱۴۵ میلی‌ثانیه است. از این نظر در دنیا از نظر سرعت در رتبه ۹۷ از ۱۰۰ و از نظر تأخیر ۹۶ از ۱۰۰ است. بر این اساس کوبا، کامرون و سودان تنها وضعیتی بدتر از ایران دارند.
دلایل سرعت پایین اینترنت
دلایل اصلی سرعت پایین اینترنت عملکرد ضعیف و ناکارآمدی شرکت مخابرات در لایه access، کاهش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تلکام، روند کند توسعه 5g و فیبر نوری و عملکرد ضعیف و ناکارآمد شرکت ارتباطات زیرساخت عنوان‌شده است. همچنین ادعاشده است با انجام اصلاح در لایه core سرعت اینترنت ایران تا ۸ برابر در اینترنت همراه و ۳ برابر در اینترنت ثابت قابل‌افزایش است.
توصیه
انجمن تجارت الکترونیک در سه دسته آنی، کوتاه مدت و میان‌مدت توصیه‌هایی برای بهبود شرایط کرده است.
- در بخش اقدامات آنی «جلوگیری از اختلال در اینترنت به بهانه مقابله با فیلترشکن‌ها، گزارش شفاف و کمی وزارت ارتباطات از درگاه‌های بین‌الملل و بازگشت سامانه‌های رصد آنلاین و ممنوعیت ایران اکسس» آورده شده است.
- رفع فیلتر سایت‌های عمومی، افزایش پهنای باند بین‌الملل و گزارش شفاف به مردم و ایجاد سامانه‌های شفافیت در رابطه باسیاست‌های فیلترینگ نیز از اقدامات کوتاه مدت پیشنهادی است.
- انجمن، پیشنهاد‌ها میان‌مدتی نیز مطرح کرده ازجمله رفع انحصار شرکت ارتباطات زیرساخت و دادن مجوز واردات اینترنت توسط بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری در فیبر و توسعه اینترنت ثابت، سرمایه‌گذاری در 5g و ایجاد منافع مشترک بین‌المللی و روابط پایدار با شرکت‌های بین‌المللی فناوری با حضور حداکثری بخش خصوصی.