به نظر شما بازار دارویی کشور در تامین و توزیع کدام اقلام دارویی با کمبود روبرو است؟
کمبود دارو یک وضعیت ثابت نیست بلکه دائما در حال تغییر است. به طور مثال تا یک ماه پیش در مورد تهیه شربت های آنتی بیوتیک کودکان با مشکل روبرو بودیم ولی امروز این اقلام در بازار پیدا می شود. زمانی در مورد تهیه سرم مشکل داشتیم ولی بعد مشکل برطرف شد. امروز "آمپول ویتامین ث" کمیاب شده است.
در بازار دارویی ما نمی توان با قاطعیت از واژه "نبود دارو" استفاده کرد. مشکل کمبود است که در احتکار و سود جویی ریشه دارد. در عین حال مساله کمبود یک نوع خاص دارو مطرح نیست و داروهای زیادی کمیاب شده اند. هر پزشکی با توجه به تخصص خود با کمبود اقلامی از داروها روبرو است که با توجه به تجربه های مشابه امیدواریم به زودی تامین شوند.
برخی شربت های خارجی که از ترکیه وارد کشور می شوند به دلیل نوسانات ارزی با قیمت های بالایی وارد شده و به دلیل ناتوانی مصرف کننده از خرید با این قیمت‌های جدید و به دلیل کم شدن تقاضا کمیاب هستند چون با کم شدن تقاضا، واردات و عرضه هم کم می شود. مثلا شربت زیتروماکس امروز بین 500 تا 700 تومان خرید و فروش می شود و پرداخت این قیمت در توان هر خانواده ای نیست که برای خرید داروی سرماخوردگی چنین هزینه‌ای بدهد.
در مورد برخی از اقلام نمونه های ایرانی در بازار وجود دارد که به این گرانی نیستند. ولی نوع خارجی کمیاب است و در صورت موجود بودن بسیار گران است. سازمان غذا و دارو کمبود دارویی را در خصوص داروهای وارداتی که اقلام ایرانی مشابه دارند به کار نمی برد.
به سود جویی اشاره کردید آیا با توجه به قرار گرفتن در فصل سرما و دوره اپیدمی بیماری هایی نظیر سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا، می توان منشا کمبود داروهای مرتبط را سود جویی اعلام کرد یا خیر؟
نمی توانم در پاسخ به این سوال شما تنها همین یک دلیل را بیاورم. با توجه به تجربه دو سال درگیر بودن با کرونا می توان قضاوت کرد که امروز هر کسی با کمترین نشانه سرماخوردگی به سرعت به پزشک مراجعه کند و از این رو تقاضای دارویی در کشور بالا است.
بحران کرونا بر زیرساخت های دارویی کشور فشار آورد. در آن دوران برای مدتی برخی دارو ها و سرم نایاب شده بود. در مقابل خرید و واردات برخی از اقلام دارویی، امروز بیهوده به نظر می رسد. سیستم دارویی هنوز از زیر فشار و شوک کرونا بیرون نیامده است.
از طرفی مساله سودجویی وجود دارد. شرکت های دارویی شگردی دارند و ضمن افزایش تدریجی قیمت در فواصل مختلف، در مقاطعی بازار دارویی را با کمبودی روبرو می کنند. دارو را انبار می کنند و یا تولید نمی کنند. این اتفاق حتی وقتی مواد اولیه تولید وجود دارد رخ می دهد. تا جایی که وقتی کمبودی در بازار دیده می شود پزشکان متوجه می شوند این دارو در آینده نزدیک گران خواهد شد.
وقتی بازار با کمبود دارویی روبرو می شود مصرف کننده راضی است برای خرید دارو هر قیمتی را پرداخت کند. وقتی بازار به عطش رسید، تولید کنندگان و توزیع کنندگان دارو را با قیمتی بالا در داروخانه ها توزیع می کنند.
از طرف شرکت های دارویی بخش خصوصی صددرصدی نیستند. خواص این شرکت ها را مدیریت می کنند این مجموعه ها بعضا به دولت ها وابسته اند.
به عنوان عضوی از جامعه پزشکی کشور، ارزیابی شما از عملکرد تیم بهداشت و درمان چیست؟
تیم بهداشت و درمان کشور به تغییرات مدیریتی نیاز دارد. البته باید افرادی با قابلیت مدیریت این شبکه بزرگ بر سر کار بیایند. وزارت بهداشت مجموعه ای حساس و سختکوش است و ثابت کرده صرف پزشک بودن برای حضور در راس این مجموعه کافی نیست. عملکرد وزارت بهداشت سیری نزولی دارد. این وزارت در دهه های گذشته سرآمد بود و اجرای برنامه های بزرگی را در کارنامه خود داشت. جامعه پزشکی و درمانی ایران در منطقه و در جهان نام آور بود ولی امروز با مشکلاتی داخلی دست و پنجه نرم می کند. سال ها است مشکلات این مجموعه بر سر پزشکان، بخش خصوصی و تعرفه ها آوار شده است. مسئولین این وزارت با پاس دادن توپ در زمین پزشکان، با ایجاد انحراف در افکار عمومی خود را در برابر قصورات و مشکلات توجیه می کنند. مشکل این است که بیمه ها بسیاری از دارو ها را پوشش نمی دهند. مشکل این است که تعدادی از دارو ها تا 800% گران شده است. رسیدن به این درصد کار سختی نیست کافی است خرید برخی زا اقلام دارویی را با خرید های خود در سال های گذشته مقایسه کنید یا از داروخانه ها استعلام کنید.
با توجه به شیوع دوباره کرونا در چین این احتمال می رود که سویه جدید بیماری در کشور ما نیز شایع شود. برای مقابله با ابتلا چه توصیه هایی دارید؟
باید داروها و مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی بدن در دسترس شبکه دارویی کشور باشد. مردم هم در این شرایط وظیفه دارند با پیشگیری از ابتلا جلوگیری کنند ولی می بینیم که در سطح شهر اعتقادی به استفاده از ماسک وجود ندارد. خسته شدن مردم از رعایت پروتکل ها قابل درک است. وقتی بیماری به حالت اپیدمی در می آید فشار زیادی بر شبکه درمان وارد می شود. در این وضعیت بیماران هم دچار سختی هستند. پس باید دست به دست هم بدهیم و این دوره را با همکاری و کمک به هم رد کنیم. این روز ها سوالات زیادی در مورد واکسن از ما پرسیده می شود اما متاسفانه هنوز واکسنی برای سویه جدید معرفی نشده است و نمی توانیم توصیه ای مبنی بر تزریق واکسن داشته باشیم.