ستاره صبح آنلاین /الهام روحانی:وظیفه اصلی بانک مرکزی در همه کشورها تنظیم سیاست پولی و مالی،کنترل و مدیریت قیمت ارز در ارتباط با پول ملی است.برای اینکه دست بانک مرکزی برای این دو وظیفه باز باشد،ساز و کار انتخاب و عزل رئیس کل بانک مرکزی در کشورها پیچیده و مستقل از دولت است. اردوغان در سال های گذشته چند بار رئیس کل بانک مرکزی ترکیه را تغییر داده است .به همین دلیل و دلایل دیگر ترخ تورم در این کشور تا 85درصد پیش رفت.رئیس کل بانک مرکزی در ایران هم توسط دولت انتخاب و عزل می شود.بانک مرکزی موظف به اجرای سیاست های دولت است تا اینکه مستقل عمل کند.سید ابراهیم رئیسی روز سوم شهریور 1401 به طور رسمی دولت سیزدهم را تشکیل داد و شروع به کار کرد.از آن زمان تاکنون 16ماه سپری شده اما شاخص های اقتصادی به جای ثبات و کاهش روند افزایشی داشته است.دولت شامگاه چهارشنبه علی صالح آبادی دانش آموخته دانشگاه امام صادق را برکنار کرد و محمدرضا فرزین دانش آموخته رشته اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی که پیش از این مدیرعامل بانک ملی بود را به جای صالح آبادی برگزید.فرزین در اولین گفتگو پس از سکاندار شدن بانک مرکزی اعلام کرد که قیمت ارز ترجیحی یا نیمایی 28500 تومان برای نیازهای صنایع و کالاهای اساسی اجرایی می شود.این قیمت جایگزین دلار 4200 تومانی است که دردولت روحانی اجرا شد و اصولگرایان معترض آن بودند و آن را عامل رانت و فساد می دانستند.به نظر می رسد این تصمیم شتاب زده بوده و احتمالا نمی شود تمام کالاهای اساسی و نیاز صنایع را با این ارز تامین و تثبیت کرد.
نوسان قیمت دلار در دوره مدیریت صالح‌آبادی
هیئت دولت روز چهارشنبه پس از پذیرش استعفای علی صالح‌آبادی از ریاست کل بانک مرکزی، رأی اعتماد به محمدرضا فرزین برای جایگزینی در این پست داد. رئیس‌جمهور در این جلسه به رئیس‌کل جدید بانک مرکزی توصیه کرد از همفکری و مشورت افراد صاحب‌نظر استفاده کند و در جهت ثبات نرخ ارز، کاهش تورم و نظارت بر عملکرد بانک‌ها تلاش کند. این در حالی است که انتصاب صالح‌آبادی در پست رئیس‌کل بانک مرکزی در مهر 1400 باعث افزایش ۶۰ درصدی قیمت دلار از ۲۷ هزار و ۹۰۰ تومان به ۴۴ هزار و ۵۰۰ تومان شد و تورم در مهرماه ۱۴۰۰ که ۳۹.۲ درصد بود به ۴۸.۵ درصد در آذر امسال رسید. حال محمدرضا فرزین رئیس‌کل جدید بانک مرکزی می‌خواهد با نرخ دستوری دلار 28 هزار و 500 تومان در سامانه نیما برای خرید کالاهای اساسی دلار تأمین کند.
افزایش قیمت ها طی 15 ماه
أواسط مهر ماه سال گذشته علی صالح‌آبادی سکان بانک مرکزی را با دلار ۲۸ هزار تومان در دست گرفت. قیمت سکه در آن زمان ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان بود. روز پنج شنبه قیمت دلار در بازار معاملات تهران با نرخ حدودی ۴۳ هزار تومان معامله شد و سکه امامی هم قیمت ۲۲ میلیون و ۶۹۵ هزار تومان را به ثبت رساند. این یعنی در نزدیک به ۱۵ ماه حضور صالح‌آبادی در جایگاه ریاست کلی بانک مرکزی دلار ۱۵ هزار تومان، معادل ۵۳/۵۷ درصد رشد قیمت داشته است. سکه امامی هم طی مدت یاد شده ۹۰/۷۱ درصد گران شده است. افزایش قیمت هر قطعه سکه طی ۱۵ ماه معادل ۱۰ میلیون و ۷۹۵ هزار تومان بوده است.
واکنش بازار به تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی
دلار که سوخت موتور افزایش قیمت‌ها را تأمین می‌کند در هفته گذشته احتمالاً دلیل خداحافظی علی صالح‌آبادی از ساختمان شیشه‌ای میرداماد شد تا محمدرضا فرزین سکاندار جدید مهم‌ترین نهاد پولی کشور شود.
هرچند دلار تهران در هفته‌ای که گذشت بازدهی حدود ۹ درصدی داشت ولی جابه‌جایی در مهم‌ترین نهاد پولی کشور باعث توقف روند صعودی دلار شد و گفته می‌شود دلار در معاملات پشت خطی یک کانال به عقب برگشت.
سوابق محمد رضا فرزین
خداحافظی صالح‌آبادی از بانک مرکزی در حالی اتفاق افتاد که قیمت ارز رکوردهای تاریخی کانال 40 هزار تومان را تجربه کرد. صالح‌آبادی یکی از دانش‌آموختگان دانشگاه امام صادق بود که از قطار دولت سیزدهم پس از وزیر کار و رفاه اجتماعی پیاده شد. اکنون محمدرضا فرزین که پیش از این مدیرعامل بانک ملی (از آبان ۱۴۰۰)، رئیس هیئت‌مدیره بانک کارآفرین از سال 1392 و مدیرعامل این بانک در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ بود. وی عضو حقیقی شورای پول و اعتبار به عنوان نماینده رئیس‌جمهور، عضو هیئت‌مدیره بانک کشاورزی، دبیری کارگروه طرح تحول نظام بانکی و دبیر کارگروه ارزش‌گذاری پول ملی در سال‌های گذشته بوده است.
وعده تثبیت قیمت ارز نیمایی
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی وعده داده نرخ دلار در سامانه نیما در محدوده ٢٨ هزار و ۵٠٠ تومان تثبیت شود، این در حالی است که نرخ دلار در این سامانه روز پنج‌شنبه ٢٩ هزار و ٣٩٩ تومان بود. سخنان رئیس‌کل جدید بانک مرکزی به این معنی است که او کاهش قابل‌توجه قیمت دلار را در برنامه کاری خود ندارد و قصد دارد با کاهش اندک نرخ‌ها، ثبات بازار را در محدوده اعلامی در دستور کار قرار دهد. رئیس‌کل بانک مرکزی در اولین مصاحبه خود با صداوسیما سیاست‌های جدید ارزی را تشریح کرد و گفت: بر اساس سیاست جدید برای تثبیت نرخ ارز، قیمت هر دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شد. محمدرضا فرزین افزود: ارز را تثبیت و دغدغه فعالان اقتصادی کشور را رفع خواهیم کرد. دغدغه رئیس‌جمهور هم معیشت مردم است که با کنترل تورم و ارز آن را تأمین خواهیم کرد. وی بابیان اینکه برای رفع نارسایی‌ها باید رویکرد جدیدی اتخاذ کنیم، افزود: بر اساس سیاست جدید قیمت هر دلار در سامانه نیما 28 هزار و 500 تومان تعیین شد و واردات تمام کالاهای اساسی و مواد اولیه و ماشین‌آلات را با این نرخ تأمین خواهیم کرد.
کوچک شدن بازار ارز
فرزین با تأکید بر اینکه سایر مصارف ارزی که حدود 40 مورد است در بازار مبادله ارزی تأمین خواهد شد، تصریح کرد: تلاش می‌کنیم این نرخ به بازار آزاد علامت بدهد. تمام نیازهای ارزی را در نیما و بازار مبادله ارزی تأمین خواهیم کرد و بازار ارز آزاد را مستمراً کوچک خواهیم کرد و نرخ آن را به نرخ بازار مبادله ارزی نزدیک خواهیم کرد.
کنترل نرخ تورم و نرخ ارز
فرزین از مردم خواست به بانک مرکزی اعتماد کنند تا بتواند بازارها را تثبیت کند و ادامه داد: آنچه مهم است اعتماد مردم به رئیس بانک مرکزی است؛ حتماً تلاش می‌کنیم که پاسخ اعتماد مردم را بدهیم. او با تأکید بر اینکه مهم‌ترین وظیفه بانک مرکزی، کنترل نرخ تورم و نرخ ارز است، تصریح کرد: البته کلیه ارکان حاکمیتی در این مورد نقش دارند و باید تمام دولت و گروه اقتصادی دولت در این زمینه با بانک مرکزی همکاری کنند.
واکنش به تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی
سید محمدصادق الحسینی، اقتصاددان در واکنش به انتصاب رئیس‌کل بانک مرکزی توییتی به اشتراک گذاشته است. به گزارش اقتصاد آنلاین، این اقتصاددان نوشت: برکناری صالح‌آبادی ۳ معنی دارد: ۱. دولت این قدر غرق لابی‌های سیاسی است که خطاهای بزرگ می‌کند و فردی که با احترام صلاحیت ریاست کلی بانک مرکزی را ندارد به این سمت منصوب می‌کند. ۲. تغییر اتفاق نمی‌افتد مگر یک بحران بزرگ حادث شود. ۳. فقط در بحران حاضرند تخصص را جایگزین تعهد کنند.