سیاست‌های اشتباه عامل اصلی ناکارآمدی در مدیریت آلودگی هواست/خودروهایی گه آلایندگی دارند جایگزین خودروهای فرسوده می شوند

ستاره صبح آنلاین:  چرا با وجود بحرانی بودن مساله آلودگی هوا هیچ قانون کارآمدی در این حوزه تصویب نمی شود و یا آیین نامه های ابلاغ شده به درستی اجرا نشده است؟
عامل اصلی ناکارآمدی سیاست ها است. عوامل دیگری هم در کار است اما عوامل اصلی همین ناکارآمدی در حوزه سیاست گذاری در کشور می باشد. وقتی تولید خودرو در ایران چند ده برابر آمار بزرگترین خودرو سازهای دنیا است باید آثار و تبعات آن از جمله آلودگی هوا را پیش بینی کرد. من آماری از خودروهای فرسوده در دست ندارم. اما با این همه تاکیدی که بر خودروهای فرسوده می شود و البته هم تاکیدی به جا و به حق است. اما مساله اصلی ما بی کیفیت بودن خودرو ها است. خودروهای بی کیفیت و سوخت بی کیفیت و آلوده داخلی واقعیت هایی است که اگر آنها را نبینیم ستم بزرگی بر کشور روا داشته ایم. مرتبا از خودروهای فرسوده سخن می گویند اما اگر این خودروها را تعویض کردند، چه خودروهایی را جایگزین خواهند کرد؟ خودرویی که آلودگی اش بیشتر از خودروهای فرسوده قبلی است جایگزین می شود. زمانی ایران خودرو بر روی خودروهایش تصفیه  کننده قرار می داد که میزان آلودگی خروجی اگزوز را کاهش می داد. اما این قطعه را از ماشین ها حذف کردند. البته حتی تا یک دوره ای هزینه این قطعه روی ماشین هایی که به مردم فروخته می شد محاسبه شده بود.

  به طور مشخص در چه دوره ای مساله آلودگی هوا به سمت تبدیل شدن به بحران آلودگی هوا پیش رفت؟
در دولت آقای احمدی نژاد بسیاری از طرح ها در حوزه کاهش آلودگی هوا برداشته شد، طرحی به نام طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران در دولت او به کنار رفت. بودجه هایی که برای این طرح گذاشته بودند به سمت اولویت های دیگری رفت که برای رئیس جمهور وقت مطرح بود.  بحث آلودگی هوا معضلی است که تمام جهان با آن مواجه است. ولی جهان تدابیری می اندیشد، سیاست گذاری که به سلامتی ملت اش اهمیت می دهد اجازه نمی دهد هر فردی با ماشین شخصی اش به هر جایی که بخواهد برود. اما در ایران طرح های را تنظیم می کنند که متناسب با مشکل و میزان آلودگی هوای کشور نیست. مثلا به طرح ترافیک نگاهی بیندازید هر کسی که بخواهد با کارت طرح ترافیک وارد شهر می شود. باید به میزان کافی ناوگان حمل و نقل عمومی را تقویت کرد اما همواره به بهانه هایی هزینه کرد در این حوزه مورد بی توجهی واقع می شود.
وقتی وضعیت متروها تا این حد نابسامان است یا به عنوان مثال شهروندان باید ساعت ها در ایستگاه های مترو یا اتوبوس معطل بمانند، همین موارد به دلایلی تبدیل می شود که شهروند ترجیح دهد با ماشین در شهر تردد داشته باشد.
معضل آلودگی هوای شهرهای ما یک عامل یا دو عامل ندارد. سیاست گذاری ها نادرست است و اصلی ترین عامل هم منفعت طلبی خودروسازان داخلی است که متاسفانه همه این ها از طیف بزرگوارانی هستند که به حاکمیت متصل اند.
ایران خودرو و سایپا تنها سیاست فروش خودرو را دنبال می کند. خودروساز تنها سود و منفعت مالی را می فهمد. آلودگی هوا که میلیاردها دلار هزینه مالی ،اقتصادی و جانی در بر دارد و انواع بیماری ها را به دنبال می آورد مساله ای دور از اولویت های خودروساز است.

  اگر نقش آمار را در سیاست گذاری ها ببینیم رقم فوت سالانه 21 هزار ایرانی بر اساس آلودگی هوا نیازمند توجه ویژه و اقدام فوری است؟ چرا به آمار ها بی توجهی می شود؟
آمار داریم ولی سیاست گذاری مبتنی بر این آمار و اطلاعات درست نداریم. به همین دلیل خودرو ها مطابق با استانداردهای جدید ساخته نمی شود. از طرفی معضل مازوت سوزی داریم.
محیط زیست در سالی که گذشت ادعا کرد مازوت سوزی در تهران را کنترل کرده است اما صحت این ادعا محل تردید است و واقعا نمی دانیم این حرف چقدر درست است.
اما تولید خودروی بی کیفیت همچنان ادامه دارد. بحث خودروهای فرسوده هم همیشه در میان است. ناوگان حمل و نقل عمومی هم وضعیتی نابسامان دارد.
سال ها پیش یکی از مسئولین در این حوزه در گفت و گو با من اظهار کرد اتوبوس هایی که خریداری می شود چون در ابتدا قبل از وارد شدن سوخت گیری شده است هوا را آلوده نمی کند ولی سوختی که ما استفاده می کنیم سیستم اتوبوس را نابود می کند.
سوخت تولید شده در داخل کشور به شدت هوا را آلوده می کند. به نظر من بحث خودروی فرسوده را تعمدا بزرگ جلوه می دهند که عوامل دیگر آلودگی هوا به چشم نیاید.
استاندارد سازی خودروهای داخلی مهم است. نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی هم همینطور است و سوخت سالم نیز از عوامل مهمی است که می تواند کشور را از معضل آلودگی هوا نجات بدهد.
مساله مهم بعدی سنجیدن شرایط کشور و فرهنگ سازی در خصوص استفاده از دوچرخه است. جای خالی دوچرخه در کلان شهرهای ما دیده می شود. ما در این مورد نه فرهنگ سازی می کنیم نه زیر ساخت های لازم را ایجاد می کنیم.
در دوره ای شهردار تهران از این اقدام استقبال کردند و کارهایی را انجام دادند. حتی لاین های مخصوص دوچرخه سواران ساخته شد. اما متاسفانه با تغییر شهردار و با تغییر جریان های سیاسی مسلط بر شورای شهر این طرح منتفی شد.
اگر سلامتی در اولویت سیاست گذار باشد باید وزن دوچرخه در شهر های ما بالا باشد. ما در حال حاظر در حوزه محیط زیست شهری و آلودگی هوای شهرها سیاست درستی مبتنی بر آمارها نداریم و بیشتر تصمیماتی که گرفته می شود با تغییر شهردارها نادیده گرفته می شود.