بسمه تعالی
جناب آقای صالح آبادی
مدیرمسئول محترم روزنامه ستاره صبح
با سلام
نظر به انتشار گزارشی با عنوان «واکنش هابه خریدگاز روسیه توسط ایران » مورخ 30/5/1401 در روزنامه ستاره صبح و طرح پاره ای مطالب خلاف واقع، توضیحاتی جهت اطلاع و تنویر افکار مخاطبان آن جریده ارسال می گردد. لذا خواهشمند است مقرر فرمایید وفق ماده 23 قانون مطبوعات، توضیحات ارسالی در روزنامه شرق انتشار یابد.
علی فروزنده
مدیر کل
منافع کشور ایفای نقش در تجارت گاز است
نظر به انتشار گزارشی با عنوان «واکنش ها به خرید گاز روسیه توسط ایران» مورخ 30/5/1401 در روزنامه ستاره صبح و طرح پاره‌ای مطالب خلاف واقع، توضیحاتی جهت اطلاع نویسنده گزارش و آگاهی مخاطبان روزنامه ارائه می شود:
*واردات گاز روسیه و ترانزیت یا سوآپ آن که این روزها بار دیگر به سر تیتر اخبار رسانه‌ها بازگشته است؛ موضوعی است که با وجود برخی مخالف خوانی‌ها، می‌تواند ظرفیتی بالقوه برای اقتصاد کشور باشد.
*روس‌ها هم‌اکنون طبق آمارها، با حدود ۷۵ تا ۹۵ میلیارد مترمکعب گاز در دسترس روبه‌رو هستند که پیش‌تر یا به اروپا صادر می‌کردند یا برنامه صادراتی برای آن داشتند. با توجه به این مازاد صادراتی، در عمل ظرفیت بازار برای جذب این میزان گاز وجود ندارد و به‌راحتی قابل تغییر مسیر به بازارهای غیراروپایی به‌دلیل ضعف زیرساخت‌های اتصالی نیست. حتی اگر معضلات فنی انتقال را حل کنند، در کوتاه‌مدت زیرساخت‌های روسیه این اجازه را نمی‌دهد گازی را که به اروپا صادر می‌کردند به‌راحتی به شرق ببرند.
* روس‌ها برای گاز بخش غربی خود به‌دنبال بازار هستند و این فرصتی کلیدی برای جمهوری اسلامی است تا این گاز را از عملیاتی‌ترین مسیر ممکن از ترکمنستان و با برعکس کردن (Reverse) خط لوله CAC که در گذشته گاز ترکمنستان را به روسیه وصل می‌کرد و هم‌اکنون از ظرفیت ۳۰ تا ۵۰ میلیارد مترمکعبی انتقال آن از ترکمنستان تنها ۵.۵ میلیارد مترمکعب آن فعال است، استفاده کند. و در این سو ایران نیز دو خط لوله واردات گاز از ترکمنستان با ظرفیت نهایی ۲۰ میلیارد مترمکعب دارد که می‌تواند گاز را تحویل بگیرد.
* در گام ابتدایی حتی نیاز به برعکس کردن (Reverse) گاز روسیه به‌صورت فوریت در کوتاه‌مدت نیست و روسیه می‌تواند همان قرارداد ۵.۵ میلیارد مترمکعب گازپروم با ترکمنستان را که تا سال ۲۰۲۴ معتبر است به ایران بدهد. این فرصتی برای ایران است تا برای تراز داخلی گاز خود یا ایفای تعهدها به بازارهای صادراتی خود از محل خرید گاز روسیه وارد تعامل شود. روس‌ها افزون بر این موضوع برای توسعه تجارت، سوآپ و ترانزیت حوزه گاز حاضرند در برخی پروژه‌های صادراتی ایران به‌ویژه خطوط لوله هم سرمایه‌گذاری کنند.
* روس‌ها می‌توانند با توسعه پروژه انتقال گاز ایران به سمت شرق در شرایطی که ما هم‌اکنون ظرفیت صادرات گازی بالایی نداریم، گازشان را به ما بفروشند و ما هم به بازارهای جنوب آسیا تحت قرارداد خود صادر کنیم، سیاست اصولی جمهوری اسلامی صرفا ترانزیت و سوآپ گاز نیست، بلکه به دنبال تجارت گاز و ایفای نقش بین المللی به منظور حفظ امنیت بازار انرژی است بنابراین چنانچه خرید گاز روسیه محقق شود فروش آن طبق برنامه فروش ایران خواهد بود تا در آینده و با توسعه منابع گازی، سهم ایران در این بازارها حفظ شود.
* آنچه مهم است ایجاد و تقویت جایگاه ایران به عنوان یک بازیگر موثر و مطمئن در بازار گاز است و منافع کلان کشور ایجاب می کند به سرعت و با استفاده از پتانسیل های موجود و در دسترس در عرصه تجارت گاز بیشتر فعال شویم. بنابراین بهتر است به جای جنجال و اعلام «عزا» از سوی برخی سیاسیون، به این بیندیشیم که چگونه از موقعیتهای پیش آمده می توان بیشترین بهره را در راستای تحقق اهداف و منافع کشور برداشت.
* وزارت نفت در دولت مردمی دکتر رئیسی، همسو با سیاستهای ابلاغی، توسعه میادین نفتی و گازی به ویژه میدانهای مشترک و تکمیل و به حداکثر رساندن برداشت از میدان مشترک گازی پارس جنوبی را با سرعت و جدیت پیگیری کرده است و پیشرفتهای قابل توجهی را به دست آورده است. از جمله لوله گذاری زیردریایی فاز 11 در مرداد ماه به اتمام رسیده و مقدمات تولید از این فاز تا پایان سال برنامه ریزی شده است. همچنین برداشت گاز از سایر میدانهای مستقل از جمله میدان گازی کیش، نهایی شده و به بهره‌برداری می‌رسد. بنابراین ذکر این نکته که فعالیت در بازار گاز و توسعه تجارت با استفاده از پتانسیل گاز مازاد سایر کشورها سبب توقف برنامه های توسعه میدان های گازی داخلی می شود، تحلیلی نادرست و خطا در شناخت موقعیت قدرت ایران به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر گاز جهان است.
* نقطه ضعفی در بحث‌های ژئوپلیتیکی و راهبردی وجود دارد و آن بزرگ‌نمایی و کوچک‌نمایی مسائل است که باید از آن پرهیز کرد. تحلیل باید مبتنی بر واقعیت باشد. نه کوچک‌نمایی کنیم و بگوییم با توجه به سابقه تاریخی، روس‌ها وفای به عهد نداشتند و نه بزرگ‌نمایی کنیم و بگوییم روس‌ها قرار است به تنهایی به جای همه شریکان احتمالی ایران قرار گیرند. با توجه به اینکه در خصوص خرید گاز از روسیه هنوز تصمیم رسمی اتخاذ نشده است طرح این مسائل می‌تواند روی عملیاتی کردن راهبری در حوزه انرژی اثر منفی بگذارد و منافع احتمالی کشور در این زمینه را با مخاطره مواجه کند.
در گزارش روزنامه ستاره صبح مواردی به اشتباه به نقل از وزارت نفت مطرح شده كه منبع و مرجع آن مشخص نیست. مواضع رسمی وزارت نفت از قول مسئولان این وزارتخانه اعلام می‌شود و اظهارنظر كارشناسان و مسئولان سابق طبعاً موضع رسمی وزارت نفت تلقی نمی‌شود.
ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی جهان، سومین تولیدكننده بزرگ و چهارمین مصرف‌كننده بزرگ گاز جهان نیز هست. بزرگترین مانع ورود به بازارهای جهان با توجه به آمار تولید و مصرف گاز، مصرف غیر بهینه گاز در همه بخش‌ها از خانگی و تجاری گرفته تا صنعت و كشاورزی است.
بدون حل این مشكل، هر میزان به تولید گاز كشور اضافه شود، این گاز بدون بهره‌وری مناسب در داخل سوزانده خواهد شد و سهم زیادی به بازارهای صادراتی نخواهد رسید.
از این‌رو استفاده از ظرفیت سوآپ یا تجارت گاز با همسایگان یك راهبرد قابل اتكا برای افزایش سهم از تجارت جهانی گاز و تبدیل شدن ایران به هاب گازی منطقه است. موضوعی كه كارشناسان غیرسیاسی نیز عموماً برآن صحه می‌گذارند.