حاضرین جلسه
خبر این دیدار در مطبوعات انگلیس نشت پیدا کرد. بنابراین دو طرف بهعنوان حسن نیت و جلوگیری از تأثیر افشای این خبر بر مذاکرات، بهسرعت خبر دیدار را تکذیب کردند، اما منابع آگاه عراقی در گفتگو با "الاخبار" صحت اخبار منتشرشده در مورد این دیدار را تائید میکنند. دو هیئت عالیرتبه به نمایندگی از رهبران و نهادهای مختلف دو کشور در کاخ ریاست جمهوری عراق در منطقه سبز بغداد ملاقات کردند. این ملاقات در حالی انجام شد که تمام پروندههای مورد اختلاف، چه مربوط به روابط دوجانبه و چه پروندههای منطقهای و در صدر آن یمن و لبنان، روی میز آنها قرار داشت. هیئت سعودی شامل 6 نفر، ازجمله مشاور عالیرتبه امنیتی ولیعهد عربستان و به سرپرستی خالد بن علی الحمیدان، رئیس سازمان اطلاعات عربستان سعودی بود. در مورد هیئت ایرانی نیز قابلذکر است که این هیئت 5 نفرِ بود و ریاست آن را یك مقام عالیرتبه در ایران بر عهده داشت و نمایندگان کلیه نهادهای ایرانی ازجمله سپاه پاسداران در آن حضور داشتند.
نتیجه مذاکرات
در مورد نتایج این نشست، اطلاعات "الاخبار" حاکی از آن است که این نشست "بسیار مثبت" بوده و از برخی انتظارات فراتر رفته است. سعودیها و ایرانیها تصمیم گرفتند جلسه دوم را نیز در بغداد برگزار کنند. مقرر شد جلسه بعد هفته آینده باشد و در دستور کار بغداد و دو هیئت مذاکرهکننده قرار گرفت. طرف عراقی که مشتاق موفقیت این مذاکرات است، میترسد که افشای خبر در رسانهها بر سرنوشت مذاکرات تأثیر بگذارد مضاف بر اینکه بغداد به دلیل نشت خبر دیدار اول به رسانهها، با نارضایتی زیادی از جانب هر دو طرف مواجه شده است. درحالیکه دو دولت رسماً این دیدار را تکذیب نکردهاند، روزنامه انگلیسی "فایننشال تایمز" که اولین بار خبر این دیدار را منتشر کرد، به نقل از یک مقام سعودی منکر وقوع این دیدار شد، همچنین منابع ایرانی از طریق رسانهها برگزاری این دیدار را انکار کردند.منابع "الاخبار" گفتند که ایران متحدان خود در منطقه را در جریان گفتگو قرار داده است و برآورد اولیه تهران این است که مسیر مذاکرات "مثبت و امیدوارکننده" بوده بهویژه اینکه ایران احساس میکند ریاض مشتاق کاهش تنش در منطقه خلیجفارس است.
شروع مذاکرات بین سعودیها و ایرانیها بهخودیخود یک رویداد مهم از جانب سعودیها است چراکه در طی چهار سال گذشته، ایران پیشنهادهای پیدرپی برای گفتگوی مشابه ارائه داده بود، اما موضع عربستان سعودی، بهویژه در دولت دونالد ترامپ، در مورد رد گفتگو و همکاری ثابت بود. در عوض، همکاری ترامپ و بن سلمان فراتر از انتظارات بود و منجر به مشارکت عربستان در سیاست فشار بر جمهوری اسلامی شد.
این را میتوان در اظهارات متعدد مقامات عربستان سعودی ردیابی کرد، ازجمله سخنان بن سلمان در سال 2017 در مصاحبه با العربیه که گفت: "آنها میخواهند جهان اسلام را کنترل کنند. منطق آنها آمادهسازی محیط مناسب است. نظام ایران مبتنی بر یک ایدئولوژی است، بنابراین چگونه میتوانیم با آن تفاهم کنیم؟ ما میدانیم که عربستان سعودی هدف ایران است. سعودیها بر روی پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا قمار کرده بودند و سیاست آنها در قبال تهران را میتوان در اسناد منتشرشده توسط الاخبار نیز جستجو کرد که به برنامه کاری ریاض علیه ایران اشاره دارد. ("چارچوب مشارکت راهبردی برای قرن بیست و یکم" 2017 ، منتشرشده در سال 2019)البته آنچه برای آمریکاییها محقق نشد برای سعودیها نیز تحقق نیافت. درواقع، بادها در واشنگتن و همچنین پروندههای منطقهای در طی سالهای اخیر در مخالفت با بادبان بن سلمان وزیدن گرفت و پس از کشته شدن جمال خاشقچی، طوفانیتر نیز شد. امروز، در پسزمینه چرخش عربستان، دلایل واقعی بسیاری برای آرامش و گفتگو وجود دارد، اما اساس آنها آمدن دولت بایدن و آغاز آن به گفتگوی غیرمستقیم با ایران است که اگر این گفتگوها توسعه یابد، عربستان سعودی در آن مشارکت داده نخواهد شد. رویکرد دولت بایدن برای احیای توافق هستهای با تهران همزمان با سرد شدن روابط کاخ سفید - کاخ الیامامه به دلیل آنچه تحلیلگران تلاش بایدن برای مجازات بن سلمان برای همسویی مداوم او با ترامپ با هزینه اردوگاه دموکراتها میدانند، سبب تغییر موضع سعودیها در برابر پیشنهاد تهران برای گفتگو شده است.
اطلاع آمریکاییها
رویترز به نقل از یک "دیپلمات غربی در منطقه" اعلام کرد که ایالاتمتحده و انگلیس از مذاکرات عربستان و ایران از قبل مطلع بودهاند، اما " از نتیجه آن باخبر نشدهاند." روزنامه انگلیسی "فایننشال تایمز" در مورد ملاقات ایرانیها و سعودیها در 9 آوریل، گزارش داد به گفته سه مقام آگاه پس از پنج سال که شاهد قطع روابط دیپلماتیک این دو رقیب در منطقه بودیم، مقامات عالیرتبه ایران و عربستان سعودی مذاکرات مستقیم باهدف بهبود روابط را آغاز کردهاند. منبع: انتخاب