ستاره صبح-
پاپ فرانسیس در دومین روز سفر تاریخی خود به عراق، با آیت‌الله سیدعلی سیستانی از پرنفوذترین رهبران دینی عراق و مرجع شیعیان جهان دیدار کرد. دیدار پاپ فرانسیس و آیت‌الله سیستانی به‌صورت خصوصی و بدون رعایت تشریفات معمول در خانه ساده این مرجع عالی شیعه در شهر نجف برگزار شد. خبرنگاران اجازه حضور در این دیدار را نداشتند. این دیدار یکی از نقاط برجسته سفر پاپ به عراق بود. برای تأمین امنیت این دیدار، واتیکان و نجف برای ماه‌ها گفت‌وگوهایی فشرده و همچنین برنامه‌ریزی دقیق را پیش برده بودند.
بیانیه دفتر آیت‌الله
پایگاه خبری شفقنا بیانیه دفتر آیت‌الله سیستانی را درباره این دیدار منتشر کرده است. در این بیانیه آمده است که آیت‌الله سیستانی در این دیدار بر نقش مرجعیت دینی در حفاظت از عراق در برابر تروریسم اشاره کرد. ایشان همچنین تأکید کردند که شهروندان مسیحی نیز باید مانند دیگر عراقی‌ها در امنیت و صلح زندگی کنند. وی بر هماهنگی تلاش‌ها برای تحکیم ارزش‌های هماهنگی، همزیستی مسالمت‌آمیز و همبستگی انسانی تأکید کرد. آیت‌الله سیستانی در طول جلسه به درد و رنج برخی ملت‌های منطقه درنتیجه جنگ، محاصره اقتصادی و کوچ اجباری اشاره کرد. آیت‌الله سیستانی همچنین در مورد بی‌عدالتی، ستم، فقر و آزار و شکنجه‌ای که بسیاری از مردم در کشورهای مختلف رنج می‌برند صحبت کرد. آیت‌الله سیستانی همچنین بر تشویق طرف‌های مختلف و به‌ویژه قدرت‌های بزرگ به تقدم عقل در اقدامات مختلف تأکید کرد. ایشان همچنین بر نقشی که رهبران دینی باید برای پایان دادن به تراژدی‌ها در سطح جهان ایفا کنند اشاره کرد و به درد و رنج ملت مظلوم فلسطین در اراضی اشغالی پرداخت. دو طرف در این دیدار پیرامون چالش‌های بزرگی که بشریت امروز با آن مواجه است و نقش ایمان به خداوند متعال و تعهد به ارزش‌های والای اخلاقی در غلبه بر آن‌ها صحبت کردند. آیت‌الله سیستانی در این دیدار همچنین از قدرت‌های بزرگ خواست که زبان جنگ را کنار گذاشته و توجهشان را بر منافع شخصی خود علیه حقوق مردم برای زندگی آزادانه و باعزت متمرکز نکنند. ایشان در بخش دیگری از اظهاراتشان ضمن اشاره به جایگاه و تاریخ باشکوه عراق ابراز امیدواری کردند که عراق به‌زودی از مشکلات کنونی عبور کند. مرجع عالی‌قدر شیعیان در پایان از رهبر کاتولیک‌های جهان به دلیل سفر به نجف تشکر و قدردانی کرد. همچنین در بیانیه واتیکان آمده است: طی این دیدار پاپ فرانسیس بر اهمیت همکاری و دوستی بین فرقه‌های مذهبی تأکید کرد تا بتوان از طریق گسترش احترام متقابل و گفت‌وگو به نفع عراق و منطقه و همه بشریت کمک کرد.
فرانسیس؛ زائر صلح
این نخستین سفر یک پاپ به عراق است و همچنین اولین سفر بین‌المللی پاپ فرانسیس از زمان شیوع همه‌گیری کرونا به شمار می‌رود. هدف از این سفر دیدار با جامعه مسیحیان عراق و همچنین گفت‌وگو با رهبران سایر ادیان عنوان‌شده است؛ اما کرونا و تشدید بحران امنیتی در عراق، این سفر را به پرخطرترین سفر پاپ تبدیل کرده است. پاپ فرانسیس پیش‌تر درباره این سفر به خبرنگاران گفته بود که او خود را ملزم به انجام‌وظیفه می‌داند و این سفر را به‌عنوان «زائر صلح» انجام می‌دهد و از خدا می‌خواهد پس از سال‌ها جنگ در عراق صلح و آشتی برقرار شود. لوئیز یاکو، اسقف اعظم کلیسای کلدانی عراق نیز پیش‌تر گفته بود طی این ملاقات پاپ و آیت‌الله سیستانی قرار است «سند اخوت برای صلح جهانی» به امضا برسانند. آیت‌الله سیستانی درحالی‌که در دوران صدام سال‌ها در حبس خانگی بود، پس از سرنگونی دیکتاتور عراق، نقشی برجسته در جامعه عراق ایفا کرد. فتوای آیت‌الله سیستانی برای مقابله با داعش و همچنین حمایت از اعتراضات سال ۲۰۱۹ که در انتقاد به عملکرد دولت و دخالت خارجی برگزار شد، ازجمله فعالیت‌های تأثیرگذار آیت‌الله سیستانی بود. پاپ فرانسیس که هوادار سرسخت گفت‌وگو با رهبران دیگر است، پیش‌ازاین با شماری از چهر‌ه‌های برجسته اهل سنت در چندین کشور با مسلمان‌نشین دیدار داشته است. این ملاقات در حالی برگزار شد که آیت‌الله سیستانی به‌ندرت با مقامات سیاسی و مذهبی دیگر کشورها ملاقات می‌کند.
دلیل سفر پاپ به عراق
پرسش این است که چه چیزی پاپ فرانسیس را به عراق کشانده؟ از زمان اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی و متحدانش، جنگ فرقه‌ای در این کشور آسیب فراوانی به اقلیت مسیحی عراقی زده است. بنابر یک برآورد، جمعیت مسیحیان عراق که اکثریت‌شان کاتولیک‌اند از سال ۲۰۰۳ یعنی اشغال عراق تاکنون از ۱.۵ میلیون نفر به حدود ۲۵۰هزار نفر رسیده است؛ یعنی در دو دهه گذشته بیش از ۸۰ درصد این اقلیت مذهبی یا قربانی شده‌اند یا مهاجرت کرده‌اند. اغلب مسیحیان عراقی، به لحاظ نژادی آشوری هستند و تابع کلیسای مشرق؛ کلیسای مشرق یکی از سه‌شاخه مهم مسیحیت شرقی است. همین کلیسای مشرق هم به دو گروه تقسیم می‌شود: کلیسای کاتولیک کلدانی و کلیسای شرقی آشوری که دوسوم مسیحیان عراقی تابع اولی هستند. اگرچه در دوران دیکتاتوری صدام حسین همه ازجمله مسیحیان تحت سرکوب بودند اما به‌واسطه ایدئولوژی سکولار حزب بعث، مسیحیان نسبت به دوران پس‌از اشغال زندگی بهتری داشتند؛ دوره‌ای‌که هویت‌های فرقه‌ای مسلط و درگیر شدند. مثلاً طارق عزیز که از ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۲ معاون نخست‌وزیر عراق بود از مسیحیان کلدانی بود. بعد از اشغال و با ایجاد خلأ قدرت در عراق، القاعده ظهور کرد که به کشتار و حمله و ربایش اقلیت‌ها منجر شد. براساس گزارش موسسه بین‌المللی آزادی دینی طی یک دهه بعد از اشغال عراق بیش از نیمی از مسیحیان این کشور از عراق فرار کرده‌اند. این وضعیت با قدرت‌گیری القاعده بدتر هم شد. وقتی این گروه مناطق اطراف موصل را تصرف کرد اقلیت مسیحی را از دشت نینوا تبعید کرد. براساس برآوردها حدود ۱۰ هزار مسیحی از این دشت به منطقه کردها فرار کردند. حال باید منتظر ماند و دید که آیا سفر پاپ فرانسیس به عراق و دیدار دوستانه‌اش به ایجاد صلحی پایدار بین فرقه‌های مذهبی در عراق و خاورمیانه منجر خواهد شد یا خیر.