ستاره صبح-
3 مشکل عمده صداوسیما
محمد سلطانی‌فر، معاون سابق مطبوعاتی وزارت ارشاد و استاد ارتباطات و رسانه با اشاره به سیاست‌های تخریبی سازمان صداوسیما در ماه‌های پایانی فعالیت دولت گفت: مشکل عمده صداوسیما 3 چیز است: اول اینکه صداوسیما تنها مرد محله است و به‌قول‌معروف چون رقیبی برای خودش نمی‌بیند، احساس می‌کند در این ترک‌تازی و فضای یک‌طرفه گویی هر کاری دلش می‌خواهد می‌تواند بکند. دوم اینکه صداوسیما متهم است به جناحی بودن و وابستگی به یک تفکر خاص که قطعاً با دولت‌های اصلاح‌طلب و افراد مستقل مخالفت سرسختانه دارد و در طول این سال‌ها نشان داده است که موضعش دراین‌باره چیست. ما آرزو می‌کنیم که دولتی همسو با صداوسیما بر سر کار بیاید و ببینیم آیا بازهم همین روش را دنبال می‌کند؟ سومین نکته هم این است که صداوسیما عمدتاً در برخوردهای جناحی منافع ملی را به قربانگاه می‌برد؛ یعنی این اتفاقی است که همه‌جوره دارد رخ می‌دهد و همواره منافع ملی فدای مصلحت‌های جناحی شده است. این سه اشکال سازمان را بگذارید در کنار موضوع حواشی برنامه «زاویه» که در آن به رئیس‌جمهور توهین شد. وقتی تریبون زنده برنامه را در اختیار افرادی می‌گذارند که غیرقابل‌کنترل هستند، این پرسش به وجود می‌آید که چرا همین تریبون زنده را در اختیار افراد دیگری از دیگر تفکرات قرار نمی‌دهند که حداقل حرف‌های خاص خودشان را بزنند؟ من قبول دارم که صداوسیما توضیحاتی ارائه داده، ولی آیا این سازمان فیلترهایی برای انتخاب افرادی که در برنامه‌ها حاضر می‌شوند، ندارد؟ آیا این افراد را نمی‌شناسد یا هدایت‌شده این انتخاب‌ها شکل‌گرفته است؟ این‌ها سؤالات جدی‌ای است که باید سازمان صداوسیما به آن‌ها پاسخ دهد. در دنیای امروز صداوسیما نباید فکر کند نگاهش محله‌ای است چون به‌محض اینکه این برنامه پخش شد شبکه‌های ماهواره‌ای با شور، شعف و شادی این موضوع را انعکاس دادند. به‌هرحال رسانه‌های خارجی هم دنبال این تضادها هستند و حتماً آن را به‌خوبی پوشش می‌دهند.
خشونت رسانه‌ای
وی افزود: اینکه نقد را با فحاشی و اهانت کردن اشتباه بگیریم، موضوعی است که متأسفانه طی سال‌های اخیر رسم شده است. برخی از این روزنامه‌های اصولگرا را نگاه کنید. تیتر می‌زنند: «ظریف ترامپید» این را ما اصطلاحاً می‌گوییم: «خشونت مطبوعاتی». در دایره خشونت مطبوعاتی وقتی‌که شما وارد بیان کلمات غیرمتعارف و خشونت‌آمیز می‌شوید دیگر حریمی را برای خودتان قائل نیستید و خودتان دارید به این خشونت مطبوعاتی دامن می‌زنید. من اعتقاد دارم که همه ما رسانه‌ای‌ها باید دست‌به‌دست هم دهیم و این فضای «خشونت رسانه‌ای» را بشناسیم و مسیری را دنبال کنیم که این «خشونت مطبوعاتی» بر ادبیات جاری و ساری کشور چیره نشود.
علت محبوبیت برنامه «نود» چه بود؟
بشیر معتمدی، استاد ارتباطات و رسانه نیز با اشاره به پخش برنامه «زاویه» و حواشی آن گفت: صداوسیما باید فضایی ایجاد کند که صداهای مختلف شنیده شود که نمونه آن در حوزه برنامه‌های ورزشی برنامه «90» بود. علت محبوبیت نود این بود که تمامی دست‌اندرکاران ورزش فوتبال احساس می‌کردند برنامه مال خودشان است و می‌تواند صدایشان را منعکس کند. مهم‌ترین مؤلفه این برنامه هم شخص عادل فردوسی‌پور بود که این بستر را برای انعکاس نظرات مختلف فراهم کرد. از طرفی چون برنامه به سیاست کاری نداشت، مدیران هم دست تولیدکنندگان را بازتر گذاشته بودند تا نظرات مختلف در آن منعکس شود. اگرچه من از اصل برنامه‌ای همچون «زاویه» دفاع می‌کنم که باوجود دیدگاه‌های تنگ‌نظرانه‌ای که در صداوسیما وجود دارد، این امکان را فراهم می‌کند تا افراد مختلف در آن حاضر باشند، اما بازهم همین دیدگاه‌های تنگ‌نظرانه، اصل برنامه را زیر سؤال می‌برند.
تمامی صداها باید در صداوسیما شنیده شود
وی در ادامه گفت: مسئولان صداوسیما باید اجازه بدهند تمامی صداها شنیده شود. اگر انتقاد به رئیس‌جمهور است، حتماً باید مطرح شود و اشکالی هم در آن نیست، اما مشکل صداوسیما این است که فضای انتقاد را کاملاً یک‌طرفه باز می‌کند؛ یعنی اگر انتقادی هم مطرح می‌شود به یک شخص و یک دولت و نظرگاه‌های مقابل خود است یعنی مجموعه افرادی که ازنظر اندیشه با مدیران سازمان همخوانی و یکدستی ندارند. ضمن اینکه نباید توهین در کار باشد. مجری حاضر در برنامه زاویه نباید اجازه توهین بدهد! مجری وظیفه‌اش این است که هر جا مهمان توهینی کرد، جلویش را بگیرد. آفت این نوع برنامه‌ها همین توهین‌هاست که باعث می‌شود فضای گفتگو در کشور بسته شود. الان هم در ماه‌های نزدیک به انتخابات صداوسیما طبعاً سعی می‌کند تریبون را بیشتر در اختیار مخالفان دولت قرار دهد و علیه دولت بیشتر برنامه تولید کند، درحالی‌که با این روش، اصل حضور مردم در انتخابات کمرنگ می‌شود.
توصیه فضای دانشگاهی
به صداوسیما
این استاد دانشگاه گفت: این اتفاقات باعث شده صداوسیما هرروز از جایگاه اصلی‌اش بیشتر فاصله گیرد. توصیه فضای دانشگاهی این است که اولاً برنامه‌های گفتمانی هرچند محدود بازهم دریچه‌ای هستند، پس نباید فضای گفتگو را تعطیل کرد. یکی از کارهای خوب عادل فردوسی‌پور در نود این بود که وقتی مهمانی اتهامی به کسی وارد می‌کرد، او را بلافاصله روی خط می‌آورد تا از خودش دفاع کند. این روش بسیار مهمی است که در برنامه‌های دیگر دنبال نمی‌شود. وی با اشاره به نبود شایسته‌سالاری در شیوه گزینش نیروهای کارشناس و برنامه‌ساز گفت: اشکالی به نوع دیدگاه سیاسی افراد ندارم و هرکسی باید بتواند در این فضا کار کند، اما مهم این است که در شکل اجرا نگاه سیاسی خودش را حذف کند و به فضای رسانه‌ای از منظر علمی نگاه کند. ما از رسانه ملی حرف می‌زنیم که باید صدای تمامی ملت در آن شنیده شود.
عدم تناسب بودجه و بازدهی سازمان صداوسیما
معتمدی در پایان گفت: فرآیند تولید برنامه در صداوسیما حکایت از آن دارد که بااین‌همه تشکیلات به دلیل نبود نگاه تخصصی و کارشناسی و تنها صرف اینکه آنتن پر شود، برنامه‌ها ساخته می‌شوند و فشار زمانی و بودجه‌ای در تولید برنامه عملاً کیفیت را از تولیدات تلویزیون می‌گیرد؛ البته این به معنای این نیست که در تلویزیون هیچ برنامه‌ی خوبی تولید نمی‌شود، اما برنامه‌های خوب در سازمان صداوسیما تک‌ستارگانی هستند که در تناسب این میزان بودجه و کارایی سازمانی قابل توجیه نیستند.