ظرفیت برد شهری به حداکثر تعداد جمعیت یا آثار ناشی از فعالیتهای آنها، شامل مصرف ماده، انرژی، تولید پسماند، توسعه فیزیکی و کاربریهای شهری دلالت میکند که میتواند توسط زیستبوم شهری بدون ایجاد تغییرات جدی یا آسیبهای غیرقابلبازگشت به سلامت محیط و ساکنین، تحمیل شود. بهطور ساده میتوان گفت این اصطلاح به معنای توان پشتیبانی ظرفیتهای یک جغرافیا از مقدار مشخصی از جمعیت است.
افزایش 74 درصدی جمعیت
طی 60 سال
به گزارش جماران، در پژوهش مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به اینکه جمعیت شهرنشین کشور طی سالهای 1335 تا 1395 از 31.4 درصد به 74 درصد رسیده، بیان کرده است: سرعت بالای رشد و گسترش شهری به همراه رشد جمعیت و مدیریت ناکارآمد، پیامدهای محیطزیستی نظیر آلودگی هوا، آلودگی صوتی، تجمع پسماندها و آثار مخرب بر محیط طبیعی و پوشش گیاهی را به همراه داشته است. مشکل افزایش فشار بر محیطزیست شهرها همچنین سبب توزیع ناهمگون شرایط اقتصادی-اجتماعی و جمعیتی در شهرها شده است. به این دلیل است که یکی از چالشها و مشکلات برنامه ریزان شهری، فراهم آوردن کیفیت زندگی خوب برای ساکنان در مناطق شهری است.
عبور از خط قرمزهای محیطزیستی در تهران
در این گزارش آمده: شهر تهران به عنوان پایتخت و بزرگترین کلانشهر ایران با حدود 10 میلیون نفر جمعیت و قرارگیری صنایع، خدمات و مراکز متعدد اداری و اقتصادی، از نظر محیطزیستی متحمل فشارهای عدیدهای شده است که بدون شناخت نسبت فشار به ظرفیت محیطزیستی شهر عملاً عبور از خط قرمزهای محیطزیستی در شهر اجتنابناپذیر خواهد بود. در نگاهی دقیقتر، فشار محیطزیستی وارد بر هریک از مناطق کلانشهر تهران و میزان فاصله آنها از ظرفیت برد زیستبوم مذکور در راستای مدیریت پایدار محیطزیستی شهر تهران نقش حیاتی خواهد داشت.
وضعیت ظرفیت بُرد شهری تهران
پژوهش مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد که پس از انتخاب 35 شاخص مؤثر محیطزیستی مانند بلایای طبیعی، میزان مصرف انرژی، تولید پسماند، آلایندههای هوا و ...، وضعیت فشار وارده بر مناطق 22 گانه تهران موردسنجش قرار دادهشده که نتایج بیانگر این است که هیچیک از مناطق بیستودو گانه دارای عدد فشار کل مطلوب، خیلی کم، کم یا حتی متوسط نیستند. بر این اساس فشار کلی حاصل از تمام شاخصهای سیوپنج گانه وارد بر مناطق غربی 2،5،21 و 22 متوسط تا زیاد و سایر مناطق زیاد تا خیلی زیاد است. بازه مطلوب تا بحرانی عدد فشار مناطق بین 10 تا 500 در نظر گرفتهشده است که منطقه 1 با عدد فشار 363 بیشترین فشار کلی و منطقه 22 با عدد 247 کمترین فشار کلی را به خود اختصاص دادهاند.
توصیه
این گزارش توصیه کرده که اگرچه نتایج تحقیق نشان میدهد که تمامی مناطق بیستودو دیگر نمیتوانند پذیرای جمعیت و توسعه شهری بیشتری باشند و حتی نیاز است به نحوی با کاهش تراکم جمعیت، زمینه ترمیم ساختار بومشناسی شهر را فراهم ساخت اما چنانچه اصرار بر بارگذاری جمعیتی وجود داشته باشد، مناطق 2، 5، 21 و 22 آسیب کمتری را در پی دارد.