در ابتدای نشست آروند دشتآرای گفت: پیش از شیوع کرونا و پس از تماشای فیلم «پدر» علاقهمند به اجرای این اثر با بازی رضا کیانیان شدم. پیشنهادم را با آقای کیانیان مطرح کردم و او نیز قبول کرد این نمایشنامه را که بهترین اثر زلر است و در سراسر دنیا اجرا و موفق به دریافت اسکار شده، اجرا کنیم.
با توقیف آثار، کاری از پیش نمیرود
وی بابیان اینکه نمایش «پدر» مشکل ممیزی نداشته است، گفت: میدانم این روزها بعضی گروهها دچار مشکل ممیزی شدهاند. درحالیکه هنرمندان خطوط قرمز را میدانند و با توقیف آثار، کاری از پیش نمیرود. لازم است با گفتوگو دنبال راهحل برویم. نه اینکه جلوی اجرای نمایشها یا جلوی فعالیت بعضی هنرمندان را بگیریم.
او با تأکید بر اینکه ناچار به گفتوگو هستیم، ادامه داد: وقتی میپذیریم در کشوری نمایش اجرا کنیم باید قوانین مربوط به آن را هم بپذیریم. اگر دائماً دنبال دشمنسازی باشیم، پس نباید کاری انجام بدهیم.
برخوردهای سلیقهای آزاردهنده است
دشتآرای بابیان اینکه سالها با نغمه ثمینی همکاری داشته است، با ابراز تأسف از اینکه گفته شده این نویسنده اجازه فعالیت ندارد، خاطرنشان کرد: این ممنوعالکاریها ما را اذیت میکند، اما به ازای هر یک نفری که نمیتواند کار بکند، ۱۰ نفر دیگر باید کار کنند. ما قوانین را میپذیریم، اما چیزی که آزاردهنده است برخوردهای سلیقهای است. ضمن اینکه هر کشوری خط قرمزهای خود را دارد و بزرگترین سانسور نمایشهای من در لندن از سوی آتشنشانی اتفاق افتاد.
گفتوگو راهکار حل مسائل
رضا کیانیان نیز در تکمیل سخنان او گفت: من اهل گفتوگو هستم. انتقادهای تند از مسئولان کردهام که بعد مرا خواستهاند، توضیح دادهام و مسئله حل شده است. با اینکه تندترین انتقادها را داشتهام، هرگز فکر نمیکنم مسئولان دشمن ما هستند. ضمن اینکه هیچیک از منتقدان نمیتوانند مطمئن باشند اگر جای مسئولان بودند بهتر عمل میکردند.
پیامد دوقطبی شدن
او با ابراز تأسف از اینکه گفتوگو در کشور ما مغفول مانده، هشدار داد: اگر فضا دوقطبی شود و همدیگر را به عنوان آدمهای سیاهوسفید ببینیم، تنها به دشمن سازی کمک کردهایم. درحالیکه همه ما طیفی از خاکستری هستیم. مسئولان هم میخواهند کشور را طبق دیدگاههای خود درست کنند؛ بنابراین فکر نمیکنم در برابر مسئولان ایستادهام و آنها هم چنین فکری درباره من ندارند و این مشکل طیف بزرگی از اپوزیسیون داخل و خارج از کشور با من است.
پرقدرتترین نسل کارگردانهای تئاتر مشغول به کار هستند
کیانیان تأکید کرد: از زمانی که تصمیم گرفتم ایران بمانم مسئولیتی برای خود قائل شدم که تئاتر و سینما را به مسئولان بشناسانم و خوشحالم امروز پرقدرتترین نسل کارگردانهای تئاتر که در رده سنی ۴۰ تا ۵۰ هستند، مشغول به کار هستند. نسل پرقدرتی مانند محمد مساوات که باوجود آنان با خیال راحت از این دنیا میروم. کیانیان اضافه کرد: اگر جلوی کار یک نفر را بگیرند، ۱۰۰ نفر دیگر باید بهجای او روی صحنه بروند تا متوجه شوند حذف آدمها کار اشتباهی است.
ممنوع الفعالیتیها به هنر ضربه میزند
لیلی رشیدی، دیگر بازیگر این نمایش هم با انتقاد از ممنوعالفعالیت شدن بعضی هنرمندان افزود: هیچیک از ما از این سانسورها و ممنوعالکاریها خوشحال نیستیم. سالهاست نظارت و سانسور به یک روند عادی تبدیل شده و مدام دایره محدودیت خود را بزرگتر کردهایم، اما این رویه درست نیست. این ممنوع الفعالیتیها به هنرمند ضربه میزند چون یک هنرمند زمان مشخصی برای خلاقیت هنری دارد و این ممانعتها، فرصت کار خلاقه را از او میگیرد و به جامعهای که خواستار بهرهمندی از هنر اوست هم ضربه میزند. ما میخواهیم مسئولان کنارمان باشند نه در یک جبهه جدا.
ابراز تأسف از شکلگیری کمپینهای مخالفت با تئاتر
دشت آرای با ابراز تأسف از شکلگیری کمپینهایی در فضای مجازی در مخالفت با تئاتر، گفت: تئاتر آنچنان ضعیف شده که هر کس میتواند کمپینی در مخالفت با آن راه بیندازد. ویدئویی که توسط خانم مترجم درباره نمایش ما ضبط شده، به بِرند این نمایش و افراد حاضر در آن حمله کرده است بنابراین جای شکایت را برای خودم گذاشتهام تا اگر ایشان تصمیمشان را پس نگیرند، وارد عمل شوم. سرمایههای محدودی در تئاتر داریم که قرار نیست هر کسی در فضای مجازی آنها را نابود کند. کار به جایی رسیده که عدهای مرا تهدید میکنند و این دردناک است.
ویژگی بدیهه پردازی کارگردان
کیانیان در بخش دیگری از این نشست، در پاسخ به این پرسشی که چگونه نقشی را بازی میکند که پیش از آن آنتونی هاپکینز با بازی در آن جایزه اسکار را گرفته، توضیح داد: اهل کَل کَل هستم، ضمن اینکه هاپکینز یکی از مهمترین بازیگرانی است که دوستش میدارم. یکی از دلایل بازی من در این نمایش ویژگی بدیهه پردازی کارگردان آن است. بعد از سالها کار کردن با دکتر رفیعی نمیتوانم در زندان کارگردانهایی بازی کنم و کار کنم که همه چیزشان از قبل مشخص است. از طرف دیگر همزمان با کار در تئاتر در هیچ پروژه دیگری کار نمیکنم چون آن را کمفروشی میدانم.
حمایت از تئاتر از دوره احمدینژاد به فراموشی سپرده شد
او در ادامه با ابراز تأسف از کمتوجهی دولت به تئاتر و سینما افزود: در جهان کشورها را با سینما و تئاترشان میشناسند، اما متأسفانه در کشور ما کمتر به این هنرها بها داده میشود. از دوره احمدینژاد هم حمایت از تئاتر به فراموشی سپرده شد، درحالیکه در این سالها تماشاگران ما اضافه شدهاند و این سرمایه بزرگی است اما متأسفانه تماشاگران تصور میکنند کالای فرهنگی مجانی است. به همین دلیل برای قیمتگذاری بلیت دچار مشکل شدیم و درنهایت به ۱۵۰ هزار تومان رسیدیم. این در حالی است که هزینه همهچیز ازجمله تولید تئاتر بسیار بالا است.