به نظر شما آیا ایران به برجام نیاز دارد؟ اگر پاسخ مثبت است به ما بگویید چه دارد که ایران توافق هسته ای را امضا کند؟
جمهوری اسلامی ایران همیشه بر صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای خود تأکید کرده و گفته که ما به دنبال سلاح هسته ای نیستیم.
پس لزومی ندارد از بازدید بازرسان و یا از مذاکره و گفت و گو در دفاع از فعالیت های صلح آمیز هسته ای کشور رویگردان باشیم.
اما در نقطه مقابل غرب باور ندارد که فعالیت های هسته ای ایران ابعاد نظامی ندارد و جمهوری اسلامی به دنبال ساخت سلاح هسته ای هم نیست.
غرب نشان داده که هیچ وقت صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران را باور نکرده است. متأسفانه در این بین موضع گیری هایی شده و اظهار نظر های نابخردانه ای مطرح شده که اعتماد غرب به پروژه هسته ای ایران را کم کرد.
این بیان که ایران توان ساخت سلاح هسته ای را دارد اما قصد آن را ندارد، فقط به بلندتر کردن دیوار بی اعتمادی غرب نسبت به فعالیتهای هسته ای ایران منجر می شود.
در این بين گفت و گو و مذاکره مزایای بی شماری که دارد و می تواند بازگرداندن اعتماد از دست رفته را بازسازی کند
آیا اعتماد طرفین برجام، در جریان مذاکرات و با نهایی شدن توافق صورت می گیرد یا برای ایجاد اعتماد باید به روزهای آینده و سرنوشت برجام چشم دوخت؟
وقتی از سوی تمام طرف ها ابراز امیدواری می شود و احتمال حصول یک توافق در مذاکرات وین افزایش یافته است، این یعنی همان اعتماد از دست رفته رو به احیا شدن است.
البته غیر از این هم به معنی شکست ایران نیست. یعنی ایران نباید فقط به دنبال جلب نظر غرب باشد . توافق صرفا بخاطر جلب اعتماد بین دو طرف باید باشد.
توافق ناقص و معیوب ارزش تبلیغاتی دارد و ضامن تامین منافع ملی نیست. حقوق کشورمان باید به طور کامل در توافق احتمالی تضمین شود. عجله و یا نگاه سطحی به توافق در راستای منافع ملی کشورمان نیست.
منطقی نیست که ایران تا تضمین های لازم را در قالب یک توافق جامع اخذ نکرده تنها به دلیل نزدیکی به غرب توافق را امضا کند اما شکی نیست که پذیرفته شدن در جامعه جهانی و پیوستن به ریل اقتصاد جهانی یکی از اهداف ایران در احیای توافق برجام است.
شکی نیست که تحریم ها بر اقتصاد کشور و معیشت ایرانیان تاثیر دارند. این نکته در گزارش ناظر حقوق بشر و اخیرا توسط مقامات چینی تایید شده و مهمتر از همه هر ایرانی هر روز آثار تحریم ها را در سبد خرید بر سر سفره خود می بیند. سوال این است که آیا طرف مقابل ایران هم به اندازه کشورمان از توافق منتفع خواهد شد؟
در شرایط کنونی، طرف هایِ غربی و متحدان آن ها بیش از هر زمان دیگری به توافق با ایران نیاز دارند. پیشرفت هسته ای قابل ملاحظه ایران طرف مقابل ایران به ویژه آمریکا را تحت فشار قرار داده است.
اشتیاق امروز غرب برای توافق با ایران، تا حد زیادی از سر استیصال است. اروپا در آستانه فصل سرما قرار دارد و نیاز کشورهای غربی به منابع جدید انرژی جهانی در بحبوحه جنگ اوکراین و به دلیل تحریم های انرژی روسیه عملا کشورهای غربی را واداشته تا برای دوری از تبعات منفی و مخرب اقتصادی و اجتماعی به توافق با ایران به شکل جدی فکر کنند.
در وضعیت کنونی، بدون دستیابی به یک توافق، روند تحولات بین المللی و پیشرفت های اتمی کشورمان به نحوی است که ایران می تواند رویه های جدیدی را در یپش گیرد و منافع خود را تامین کند. با این حال اگر توافقی حاصل شود که درخواست های بحق ایران در آن به درستی گنجانده شده باشد .توافق می تواند تزریق خون تازه به اقتصاد ایران باشد .
با توجه به لزوم احیای برجام برای ایران و غرب آیا می توان نتیجه بخش بودن این دور از مذاکرات را پیش بینی کرد؟
هنوز نه، چون ما در فصل دوم مذاکرات با وضعیتی مبهم روبرو بودیم. سکوت رسانه ای و دیپلماتیک تیم سیاست خارجی دولت بر پیچیدگی و ابهام شرایط افزود. امروز داده هایی در دست ما نیست و نه می توانیم به صورت قطعی از احیای توافق برجام خبر بدهیم و نه می توانيم به طور صددرصدی بگوییم که برجامی در کار نخواهد بود.
پیش از این نمونه ای از دیپلماسی فعلی دولت آقای رئیسی وجود نداشت و نمی شود قضاوت کرد. در دولت محمود احمدی نژاد مذاکره با صراحت رد می شد و هر نوع تحرک دستگاه دیپلماسی بر ضد ارتباط با غرب و بر خلاف سیاست گفت و گوی مستقیم و سازنده بود.
بر خلاف دولت نهم و دهم در دولت های یازدهم و دوازدهم اصل بر مذاکره و گفت و گو با دنیا و غرب بود و مشخص بود برنامه دستگاه دیپلماسی چیست اما در رابطه با سیاست دولت فعلی با توجه به مشاهدات مشخصا نمی توان گفت که احیای توافق و ارتباط با غرب به شکل هدفمند دنبال می شود یا نه؟!