وزیر اقتصاد وعده داده که تورم را مهار می‌کند، به نظر شما چگونه می‌توان تورم را مهار کرد؟
ابتدا باید علت افزایش بی‌سابقه نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه در خردادماه را پیدا کنیم. درک این مسئله می‌تواند کمک کند تا متوجه شویم در ماه‌های آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد. علت تورم ماهانه 12.2 درصد خردادماه به دلیل شوک قیمتی کالاهای اساسی مانند آرد، روغن، تخم‌مرغ و مرغ بوده است. این شوک قیمتی موجب افزایش تورم نقطه به نقطه و ماهانه شد. با توجه به اینکه یک‌بار ارز ترجیحی حذف و جای آن را ارز نیمایی گرفت دیگر نباید انتظار داشت که یک شوک قیمتی مجدد به وجود بیاید و باعث افزایش تورم شود. نکته دوم دولت در لایحه‌ای دوفوریتی خواستار اصلاح حقوق ورودی کالاها شده است تا درآمد گمرکی از محل واردات کالا کاهش پیدا کند این مسئله می‌تواند تورم وارداتی را کنترل کند؛ بنابراین با این پیش‌فرض که جهش قیمتی یا اصلاح قیمتی در ماه‌های آینده وجود ندارد، تورم خردادماه نیز تکرار نخواهد شد. اگر تورم خردادماه در ماه‌های آینده تکرار شود، تورم میانگین اقتصاد ایران از 40 درصد عبور خواهد کرد. البته بعید است که کالاهای در اختیار دولت تا پایان سال جاری دچار افزایش قیمت شود.
چرا بعد از حذف ارز ترجیحی نسبت عرضه به تقاضا برابر نشد و قیمت‌ها ثبات پیدا نکرد؟
بعد از حذف ارز ترجیحی تا بازار بخواهد به یک آرامش و ثبات برسد نیازمند زمان است. قیمت مرغ در خردادماه دچار جهش قیمت شد و به کیلویی 60 هزار تومان رسید اما به دلیل عدم کشش بازار و تقاضای کمتر قیمت به 40 تا 50 هزار تومان نزول کرد؛ بنابراین جهش قیمت باعث کاهش تقاضا شده و این کاهش به دلیل عدم قدرت خرید اتفاق افتاده است. مفهوم دیگر این اتفاق این است که بازار به ثبات لازم نرسیده و زمان می‌برد آرامش بر بازار حاکم شود.
اگر قیمت بنزین هم افزایش پیدا کند چه تأثیری بر اقتصاد خواهد گذاشت؟
هر شوک قیمتی منجر به افزایش تورم ماهانه و نقطه به نقطه می‌شود. شوک‌های قیمتی در اقتصاد منجر به رشد اقتصاد نشده است. فلسفه شوک‌های قیمتی برای جلوگیری از اتلاف منابع و قاچاق بوده است. در صورتی که مصرف قاچاق کالا به صورت مقطعی فقط در یک سال کاهشی بوده که مشکل اقتصاد را حل نکرده است. اگر افزایش قیمت مشکل اقتصاد را حل می‌کرد کشور هرچند سال یک‌بار شاهد شوک قیمتی نبود. افزایش قیمت دلار و بنزین هرچند سال یک‌بار نشان داده مشکل اقتصاد با این راهکار حل‌نشده و نخواهد شد. افزایش قیمت راهکار و درمان نیست شاید به صورت مقطعی از افزایش مصرف و قاچاق کالا جلوگیری کند؛ اما راهکار اصلی اصلاح سیاست‌های پولی و مالی است. تا زمانی که اقتصاد ایران تورم یک رقمی را تجربه نکند هر از چندی باید شاهد رشد قیمت‌ها و تورم باشیم. ضرورت افزایش قیمت معلول سیاست‌های پولی است. ام‌الفساد اقتصاد وجود تورم است. تا مادامی که تورم دورقمی وجود داشته باشد، به‌طور مداوم نرخ دلار، بنزین و کالاهای اساسی افزایش پیدا می‌کند. اگر دولت‌ها نرخ تورم را کنترل کنند دیگر نیازی به افزایش دستمزدها نخواهد بود. راهکار کنترل تورم در سیاست‌های پولی، مالی و بودجه‌ای است.
آیا می‌توان تورم را با افزایش نرخ بهره کنترل کرد؟
نرخ بهره مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی است. بعد از نرخ بهره، نرخ سپرده قانونی و بعدازآن ابزار اسناد خزانه است. در جریان جنگ اوکراین رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه نرخ بهره روسیه را از 9 نیم واحد به 20 واحد رساند و توانست تورم را در اقتصاد روسیه کنترل و کاهشی کند. عکس این مطلب در ترکیه است که نرخ بهره را کاهشی کردند و منجر به تورم بالای 70 درصد شد؛ بنابراین روسیه از ابزار نرخ بهره به درستی استفاده کرد و تورم را کنترل کرد؛ اما ترکیه از این ابزار استفاده نکرد و تورم به بالای 70 درصد در این کشور رسید. تجربه دو کشور روسیه و ترکیه در کنترل نرخ ارز می‌تواند برای ایران الگو باشد. در آمریکا هم نرخ بهره را اضافه کردند تا تورم را کنترل کنند. متأسفانه بانک مرکزی ایران از ابزار نرخ بهره به درستی استفاده نمی‌کند که منجر به افزایش تورم می‌شود. در خبرها آمده است که مردم با کارت ملی به دنبال دریافت دو هزار یورو با نرخ مصوب هستند. علت این است که مردم احساس می‌کنند ریال تبدیل به هر ارز دیگری بشود ارزشش محفوظ می‌ماند. دولت به جای تقویت پول ملی به دنبال فروش سکه، دلار و یورو است. اصلی‌ترین ابزار برای کنترل با تورم نرخ بهره است.