تحلیل بازار بورس
احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت نیوز می‌گوید: احتمالاً شاخص کل بورس تا تیر به محدوده یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحدی می‌رسد و تا پایان سال روی سطح یک میلیون و ۹۰۰ واحدی می‌ایستد. این کارشناس عقیده دارند که بورس امروز مثبت نمی‌شود و در نقاط تعادلی و اندکی منفی مورد معامله قرار می‌گیرد.
وی توضیح می‌دهد: بازار سرمایه فاز احیای برجام دارد. یعنی معاملات برمدار احیای برجام حرکت می‌کند و زمانی که خبر منفی در خصوص این مذاکرات می‌آید، بورس برنامه‌ای برای تغییر موضع ندارد. در کوتاه مدت اخبار عدم احیای برجام به صورت معکوس عمل کرده و بازار را منفی می‌کند. علی‌رغم اینکه دلار بازار آزاد ممکن است روند افزایشی به خود بگیرد اما اتفاقی برای دلار نیمایی نمی‌افتد. درنتیجه شرکت‌ها با افزایش نرخ دلار با سودآوری روبه‌رو نمی‌شوند.
اشتیاقی می‌افزاید: از سوی دیگر به علت کسری بودجه، فشار قیمت تمام‌شده روی شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کند. بر همین اساس تالار شیشه‌ای در کوتاه مدت وارد فاز احتیاطی می‌شود تا وضعیت سیاسی کشور مشخص شود و سهامداران بتوانند سبد سهامی خود را تکمیل کنند.
رابطه برجام و بورس
این کارشناس بازار سرمایه توضیح می‌دهد: اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، تحریم‌ها افزایش پیدا می‌کند. با افزایش تحریم‌ها تولید و فروش شرکت‌ها کاهش می‌یابد و به‌طور کل کشور دچار رکود می‌شود. نرخ بهره نیز از ناحیه کسری بودجه و انتشار اوراق افزایش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به علت ریزش دیروز بورس می‌گوید: وضعیت نامشخص برجام علت، ریزش بازار است. چراکه در روزهای اخیر قیمت نفت و کامودیتی‌ها روند صعودی داشته است. رشد بورس متوقف‌شده اما منفی نیست که باعث ترس و فروش سهامداران شود. این نشان می‌دهد که بورس در همین وضعیت می‌ماند. اشتیاقی درنهایت می‌گوید: رشد بازار، منوط به تعیین تکلیف شدن برجام است. توافق یا عدم توافق در مذاکرات برجام، می‌تواند یک سناریو و وضعیت جدید برای بازار سرمایه پدید آورد.
بورس در صدر خرید اوراق بدهی دولتی
بررسی روند هفته‌های نخست برگزاری بازار اوراق بدهی در سه سال گذشته نشان از سه تفاوت عمده استارت سال جاری در بازار باز در مقایسه با سال‌های گذشته داشته است. بنا به گزارش اکو ایران، در اولین هفته برگزاری حراج اوراق بدهی دولتی در سال جاری 10 هزار میلیارد تومان اوراق به بازار عرضه‌شده که از این میان 35.7 درصد آن به فروش رسید.به‌طورکلی در این بازار دولت اوراق خود را به بانک‌ها و بورسی‌ها فروخته تا از این طریق بتواند کسری بودجه خود را تأمین کند.
برخی از تحلیلگران این مسیر را برای جبران کسری بودجه غیر تورمی می‌دانند و اعتقاددارند این اوراق مانع از رشد تورم در کشور می‌شود.
بنابراین رشد معاملات در این بازار را از لحاظ اقتصادی اتفاقی مثبت ارزیابی می‌کنند. این بازار از سال 99 تاکنون سه سال است که به صورت مداوم برگزارشده است. در همین رابطه بررسی حجم اوراق فروخته‌شده در هفته‌های نخست سه سال اخیر نشان می‌دهد میزان خرید اوراق از سوی مشتریان در این سال رشدی 244 درصدی داشته اما هنوز از سطح فروخته‌شده در هفته اول سال 99 فاصله دارد. هفته اول سال 99 بالاترین شروع سه‌ساله فروش اوراق محسوب می‌شود در آن مقطع میزان مشارکت در این بازار برابر با 5 هزار و 100 میلیارد تومان بود که در موقعیت مشابه خود در سال 1400 این سطح به هزار و 37 میلیارد تومان تقلیل پیدا کرد.
در همین رابطه نرخ سود بازار اولیه در هفته نخست سال 1399 برابر با 15.56 درصد بوده که کمترین میزان را داشته است. در موقعیت مشابه سال بعد این شاخص برابر با 20.43 درصد شده و در هفته اول خردادماه امسال به سطح بی‌سابقه 21.63 درصد رسید. برخی از تحلیلگران باور دارند افزایش نرخ سود در بازار اولیه اوراق بدهی دولتی یکی از مهم‌ترین دلایل رشد فروش اوراق در این بازار بوده است. از سوی دیگر بررسی در این بازار بررسی میزان مشارکت مشتری‌ها در خرید اوراق است. مشتریانی که به دو دسته بورسی‌ها و بانکی‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند.
سهم 8.4 درصدی بانکی‌ها از خرید اوراق بدهی
در اولین هفته سال 99 تمام اوراق را بانکی‌ها خریداری کرده و نهادهای تأمین سرمایه نقشی در هفته اول نداشتند. اما در موقعیت مشابه سال‌های بعد این سهم به مرور کاسته شده و در کمترین میزان خود قرار گرفت. بررسی‌های آماری از وضعیت فروش اوراق در مرحله نخست بازار اولیه نشان می‌دهد 91.6 درصد اوراق را بورسی‌ها در سال 1401 خریداری کرده و 8.4 درصد نیز سهم نهادهای مالی بوده است. در سال 1400 نیز سهم نهادهای مالی در بازار اولیه برابر با 4.56 درصد بوده است.