25 فوریه 2022
تارنمای گلوبال تایمز
برگردان علی‌اصغر شهدی
[email protected]
تغییرات شگرفی در اوکراین رخ داد، اما ایالات‌متحده که بارها قول داده بود تا از کی‌یف در لحظات حساس محافظت کند، نه‌تنها به این تعهد خود عمل نکرد، بلکه به ریختن بنزین بر آتش روی آورد. «ولادیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین در یک سخنرانی ویدیویی از این‌که کشورهای غربی اوکراین را رها کرده و آن را در دفاع از خود تنها گذاشته‌اند، شکایت کرد. دراین‌ارتباط برخی از کاربران غربی پرسیدند که «آمریکا که زمانی گفته بود در کنار اوکراین ایستاده است هم‌اکنون کجاست؟»
بااین‌حال پرسش این است که آیا ایالات‌متحده واقعاً ناپدید شده است؟ برعکس، این کشور کاملاً مشغول به دست آوردن «منافع استراتژیک» بیشتر از دل شعله‌های جنگ در اوکراین است. آخرین اظهارات ایالات‌متحده در مورد وضعیت اوکراین که توسط کاخ سفید منتشر شد، بر دو نکته تأکید کرده است: اول، تبدیل روسیه به دولتی منفور در صحنه بین‌المللی از طریق تحریم‌ها و اقدامات دیگر. دوم، تبدیل ناتو به تشکیلاتی متحدتر و مصمم‌تر از همیشه که این خبر خوبی است.
واشنگتن در مورد اوکراین که از آن به‌عنوان مهره استفاده می‌کند، علاوه بر تکرار این‌که نیرو به آنجا اعزام نخواهد کرد، صرفاً به این نکته اکتفا کرده که «از مردم اوکراین در دفاع از کشورشان حمایت خواهد کرد» و «از کمک‌های بشردوستانه برای کاهش رنج آن‌ها دریغ نخواهد کرد.» منصفانه است که بگوییم تحول وضعیت اوکراین تا به امروز یک تراژدی ژئوپلیتیکی است. این نتیجه تلخ خودخواهی و کوته‌بینی استراتژیک آمریکاست. در اوایل سال 1377 (1998) زمانی که سنای ایالات‌متحده طرح توسعه ناتو به شرق را تصویب کرد، «جورج کنان»، دیپلمات ارشد فقید ایالات‌متحده، تراژدی امروز را پیش‌بینی کرده بود. او در آن زمان گفت: «این گسترش باعث می‌شود که بنیان‌گذاران این کشور در قبرهای خود بلرزند.»
بااین‌حال، نخبگان متکبر آمریکا همیشه فکر می‌کنند که می‌توانند از بحران‌ها سود ببرند. سال‌هاست که ایالات‌متحده به درگیری‌ها دامن می‌زند، از راه دور موقعیت‌های استراتژیک را دست‌کاری و از نتایج آن بهره می‌برد. ایالات‌متحده توجهی به رنج مردم محلی که در خط مقدم قرار گرفته‌اند نشان نمی‌دهد. هنگامی‌که یک بحران واقعی به وجود می‌آید، تعهدات آمریکا که ابتدا قولش را داده بود، تنها به لفاظی‌های توخالی دیپلماتیک تبدیل می‌شود. این سیاستمداران نه‌تنها به درد و رنج مردم محلی اهمیت نمی‌دهند، بلکه سعی می‌کنند تحت عناوین «انسان دوستانه» توجه آن‌ها را به خود جلب کنند.
این امر مردم را به یاد زمانی می‌اندازد که ایالات‌متحده سال گذشته رژیم سابق افغانستان را رها کرد. ایالات‌متحده نیز در موارد متعدد گفته بود که به افغانستان کمک «بشردوستانه» خواهد کرد؛ اما واقعیت تکان‌دهنده این است که نه‌تنها کمک‌های به‌اصطلاح «بشردوستانه» ایالات‌متحده به مردم افغانستان نرسید، بلکه این کشور 7 میلیارد دلار از وجوه مسدود شده‌ای را که بانک مرکزی افغانستان در نیویورک سپرده‌گذاری کرده بود، صرف غرامت به آن‌هایی کرد که قربانی تروریسم شده بودند. ایالات‌متحده به‌عنوان مقصر مسئله افغانستان پس از کسب منافع استراتژیک خود، تنها «بهمنی از گرسنگی و فقر» را برای مردم محلی به‌جای گذاشت که منجر به سوءتغذیه میلیون‌ها کودک در افغانستان شد.
ایالات‌متحده اغلب در مورد انسانیت، عدالت و اخلاق صحبت می‌کند، اما آنچه واقعاً انجام می‌دهد محاسبه منافع مجتمع‌های نظامی-صنعتی است. گزارش‌ها حاکی از آن است که حداقل 37 میلیون نفر از مردم کشورهای افغانستان، عراق، پاکستان، یمن، سومالی، فیلیپین، لیبی و سوریه درنتیجه مستقیم جنگ‌های ایالات‌متحده پس از 20 شهریور 1380 (11 سپتامبر 2001) آواره شده‌اند. حتی عبارت دقیقی وجود دارد که می‌گوید در هرجایی که آمریکا دخالت می‌کند درگیری‌ها، هرج‌ومرج و تروریسم ظاهر خواهد شد.
وقتی یک کشور را قدرت بزرگ می‌نامند، دلیلش تشکیل دسته‌ها یا تحقق منافع شخصی خود نیست، بلکه آنچه مهم است مسئولیت و توانایی آن کشور در حفظ صلح بین‌المللی است. اگر برعکس کشوری فقط به فکر منافع خود باشد، به‌راحتی در همه‌جا آتش روشن و مدام هرج‌ومرج را به دیگران صادر کند، هرچقدر هم که قدرتمند باشد، ناچارا اعتبارش مخدوش و هژمونی‌اش به پایان می‌رسد.
بحران اوکراین برای کشورها و مناطقی که هنوز به خیال‌پردازی مشغول‌اند یادآور خوبی است: شریکی که «خبر خوب» را زمانی که شما در مشکل به سر می‌برید اعلام می‌کند، غیرقابل‌اعتماد است.