نویسنده: آریو راقب کیانی
آثار «کوبو آبه»، نویسنده و نمایشنامهنویس ژاپنی را غالباً با آثار «فرانتس کافکا» مقایسه میکنند؛ زیرا فضای حاکم و غالب ذهنی هر دو نویسنده دربردارنده گشتوگذارهای فرا واقعگرایانه و اتفاقات سورئال است. کوبو آبه، ذهن خوانندگان و مخاطبان آثارش را به سمتی میچرخاند که خلاف عرف و عادت آنها است. آثار فانتزی آبه، پر از لحظاتی است که هم میتواند هیجانانگیز باشد و هم میتواند مضحک به نظر برسد. کاراکترهای آثار او، اگر حتی دچار استحاله و دگردیسی نشده باشند، غالباً دارای انگیزههای نابخردانهای هستند که هم سو با جهان مدرن اثر در حال تقلا و دستوپا زدنهای بیاثر هستند. بر همین مبنا، دنیای ساخته شده آثار آبه ازجمله رمانهای «زن در ریگ روان» و «کشتی ساکورا» با کاوشهای سورئالی همراه هستند که کابوس آمیز و پوچ به نظر میرسند. او حتی در مصاحبهای عنوان داشته است که «من اساساً مردی هستم بدون شهر. چیزهایی که به دلیل ثباتشان ارزشمند هستند، مرا آزردهخاطر میکند»؛ بنابراین بیثباتی در آثار او موج میزند. اگر ساختار و فرم رماننویسی کوبو آبه به داستایوفسکی نزدیک باشد، کاراکترهای موجود در آنها متأثر از هایدیگر، فلسفی هستند و دستآخر جو حاکم بر آثار او به کافکایی بودن شهره هستند.
کوبو آبه در نمایشنامهنویسی هم نشان داده است که تا چه اندازه چیرهدست است. انسانهای تئاتریکال او بسیار مسخ شده و دیگر شده و دگرگون شده هستند. نمایشنامههای «دوستان»، «جناب روح»، «جورابشلواری» و «مردی که به عصا تبدیل شد» نمونههای از جهاننمایشی آبه هستند که موضوع هویت و مواجه شدن با مفاهیم غیرعادی و غیر روتین را مورد کنکاش قرار میدهند.
نمایشنامه «چمدان»، دیگر اثر این نمایشنامهنویس ژاپنی است که به تلاش دو زن برای کشف محتویات رازآلود درون یک چمدان میپردازد. نمایشنامهای که با آنکه در ساختار و ادبیات گفتاریاش بسیار ساده به نظر میرسد، ولیکن با گنجاندن شخصیتی که نقش چمدان را عهدهدار است، واقعیتهای درون عرصه این درام را پیچیده و معمایی کرده است.
حال بعد از چندین بار وقفه و تعطیلی سالنهای نمایشی به دلیل شرایط کرونا، این نمایشنامه را در تطبیق با زمانه حال که البته چندان ایرانیزه شده نیز نیست، بر روی صحنه سالن اهورا بردهام. نمایشی که دغدغهها و حساسیتهای زنان را به شکل مدرنیستی شده ابراز میدارد. در نمایش «چمدان» چارچوبهای کنش گری و واکنش گری همانقدر که میتواند غیرمنطقی باشد، عقلایی نیز هست و استدلالهای این دو زن بیگانه نسبت به هم و نسبت به خود در پارهپاره موقعیتهای این نمایش، تابع مکانیسم روان پریشانه آن دو در مکانمندیهای مختلف است.
نمایش چمدان از 17 بهمنماه هر شب بهغیراز شنبهها ساعت 21 روی صحنه خواهد رفت و امید است که وامدار و امانتدار شایستهای برای این مؤلف ژاپنی و جعبه حشرات خشکشدهاش و همچنین تئاتر دوستان باشد.