23 آبان در تاریخ چه گذشت؟
امروز 23 آبان هجری شمسی برابر با 14 نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
خشکسالی سهساله ايران
14 نوامبر 467 ميلادي، پس از سه سال خشکسالی شديد در ايران، ريزش باران آغاز شد كه يك هفته طول كشيد و پيروز ساساني شاه وقت دستور داد كه به اين مناسبت، از آن پس هر سال در چنين هفتهای جشن بگيرند. خشکسالی سهساله ايران همزمان با هجوم پیدرپی اقوام شمال شرقي معروف به هپتال ها بود كه بالأخره «پيروز» مجبور شد در گرگان براي جلوگيري از دستاندازی آنان سدي بلند، همانند ديوار چين بسازد كه مردم محل بقاياي آن را «سد سکندر!» گويند. خشکسالی سهساله به قدري روحيه ايرانيان را خراب كرده بود كه در جنگ با هپتالي ها موفقيت نداشتند.
لشكركشي طغرل سلجوقي به بغداد
طغرل سلجوقي که بسياري از نقاط ايران را در اشغال خود داشت 14 نوامبر 1054 ميلادي با سپاهي گران روانه بغداد شد و اوايل سال 1055 ميلادي اين شهر را تصرف كرد. به بهانه نجات خليفه عباسي از دست شيعيان و استقرار مجدد حاكميت اهل تسنّن، طغرل قبلاً در اصفهان اعلام كرده بود كه به زودی عازم بغداد خواهد شد. طغرل پس از تصرف بغداد، از آن پس به نام خليفه كه در دست او آلتي بيش نبود زمام امور قلمرو عباسيان را به دست گرفت و خود را حامي خليفه اعلام داشت و قدرت را در بغداد به سنّیها بازگردانید يعني درست عكس كاري كه دهها سال پيش از او، ديلميان ايراني (شيعه مذهب) كرده و قدرت را در دست شيعيان قرار داده بودند.
انحلال مجلس شوراي ملي در جريان جنگ جهاني اول
با شروع جنگ جهاني اول، دولتهاي استعمارگر روسيه و انگلستان ميكوشيدند ايران را در جنگ بر ضد آلمان وارد كنند. ازاینرو ارتش خود را به سوي ايران حركت دادند. روس در شمال و انگليس در جنوب، نيروهاي خود را پياده كرد. پس از حركت نيروهاي روسيه به طرف تهران، شماري از نمايندگان مجلس به نشانه اعتراض به تجاوز قواي بيگانه به كشور و ناديده گرفتن استقلال و تماميت ارضي ايران، به سمت قم حركت كردند و عملاً مجلس سوم به پايان رسيد. با اين حال، به مدت چهار سال، مجلس تعطيل و مطبوعات توقيف شد. اين عده، بعداً كميته دفاع ملي را تأسيس كردند كه آنان نيز كاري از پيش نبردند. در اين ميان، احمدشاه نيز تصميم به تغيير پايتخت گرفت و طي تلگرافي به دولتیم روس و انگليس اطلاع داد.
خبر تصميمگيري احمدشاه براي خروج از تهران، سفراي روس و انگلیس را به تكاپو واداشت تا شاه را از اين تصميم بازدارند. درنهایت احمدشاه را تهديد كردند كه اگر از تهران خارج شود، پدرش را به جاي وي به سلطنت خواهند نشاند. احمدشاه كه اوضاع را چنين ديد، به شرط انصراف روسها از ورود به تهران، از رفتن به اصفهان خودداري كرد. در اين زمان حاكميت ايران نيز به علت بيلياقتي سران كشور، شديداً ضعيف شده بود.
خاطرات هاشمی رفسنجانی
* شنبه 23 اسفند ۱۳۷۶: شب در جلسه سران سه قوه در دفتر آقای [محمد] یزدی، [رئیس قوه قضاییه] شرکت کردم. آقای یزدی، پیشنهاد کرد که رئیسجمهور، شهردار را عوضکند که محاکمه، باعث تضعیف موقعیت مقام شهرداری نشودکه نپذیرفتیم و گفتیم، مصلحت نیست و ممکن است باعث تشدید اختلافات شود؛ با توجه به اینکه ظاهراً جرمی در کار نیست و نهایتاً تبرئه خواهد شد.