آلودگی پلاستیکی فاجعه زیست‌محیطی که به دست بشر ایجادشده است
امروز (12 جولای) مصادف با ۲۱ تیرماه به دلیل جلب‌توجه مردم جهان به آسیب‌های زیست‌محیطی مصرف پلاستیک روز جهانی «بدون پلاستیک» نام‌گذاری شده است. بر اساس آمارهای جهانی ایران جزو ۲۰ کشور اول دنیا در تولید زباله‌های پلاستیکی است و سالانه حدود ۴ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می‌کند و به گفته معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست از زباله‌های تولیدشده در کشور نیم میلیون تن به کیسه پلاستیکی اختصاص دارد یعنی هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که ۹۶ درصد آن مستقیم وارد سطل‌های زباله می‌شود. به گزارش ایسنا، بر اساس آمار «World Population Review» در سال ۲۰۲۱ ایران در رتبه ۱۷ تولید زباله‌های پلاستیکی قرار دارد. بر اساس این گزارش تقریباً ۵۰۰ میلیارد کیسه پلاستیکی در مقیاس جهانی استفاده می‌شود و آلودگی پلاستیکی یک فاجعه جهانی است که حاصل دست بشر است. پلاستیک‌ها موادی هستند که تجزیه آن بیش از ۴۵۰ سال تخمین زده شده است و طی این مدت تنها براثر عوامل طبیعی به ذرات ریز و کوچک موسوم به میکرو پلاستیک‌ها تبدیل می‌شوند. این مواد اکنون حتی در مرتفع‌ترین نقطه جهان یعنی قله «اورست» نیز یافت شده است.
میکروپلاستیک‌ها پدیده زندگی مدرنیته امروز
انواع پلاستیک‌ها ازجمله کیسه‌های پلاستیکی به دلیل ترکیباتشان تجزیه‌ناپذیرند و صدها سال بدون آنکه تجزیه شوند در محیط باقی می‌مانند و مواد شیمیایی آن به‌تدریج به خاک و آب راه پیدا می‌کنند و علاوه بر آلوده کردن آن، حیوانات را قربانی می‌کنند و درنهایت وارد زنجیره غذایی انسان می‌شوند. میکروپلاستیک‌ها (اشیای پلاستیکی با قطر کمتر از ۵ میلی‌متر) پدیده زندگی مدرنیته امروز هستند که متوسط عمر مفید هر کیسه پلاستیکی در ایران تنها ۱۲ دقیقه است، این در حالی است که طی دو سال گذشته با شیوع بیماری کووید - ۱۹ در جهان استفاده از لوازم بهداشتی پلاستیکی ازجمله دستکش و ظروف یک‌بارمصرف بیش‌ازپیش افزایش‌یافته است.
میکروپلاستیک‌ها عاملی برای ابتلای
انسان به سرطان
در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ انجام‌گرفته بود مشخص شد میکروپلاستیک‌ها از روده انسان عبور می‌کنند و این ذرات بسیار ریز می‌توانند به ریه‌ها نفوذ کنند و عاملی برای ابتلای انسان به انواع بیماری‌ها ازجمله سرطان باشند. همچنین بررسی صدها مطالعه نشان می‌دهد کیسه‌های پلاستیکی و بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر، کشنده‌ترین مواد پلاستیکی موجود در اقیانوس‌ها هستند که باعث از بین رفتن موجودات دریایی ازجمله نهنگ‌ها، دلفین‌ها، لاک‌پشت‌ها و پرندگان دریایی در سراسر کره زمین می‌شوند. تورهای ماهیگیری دور ریخته شده و دستکش‌های پزشکی و پلاستیکی در مقایسه با سایر زباله‌هایی که روانه اقیانوس‌ها شده‌اند و حیوانات به‌اشتباه آن‌ها را می‌بلعند، بسیار کشنده‌اند. به گفته محققان، بلع مواد پلاستیکی بزرگ‌ترین عامل تلف شدن موجودات دریایی و ۸۰ گونه جانوری مختلف در دنیا است که بنا بر اعلام کارشناسان تلف شدن بر اثر بلعیدن هر یک از این مواد پلاستیکی با سرعت اتفاق نمی‌افتد و احتمالاً بدون درد نیست. این یک روش بسیار وحشتناک مردن است.
حجم پلاستیک‌های اقیانوس‌ها تا 2040
سه برابر می‌شود
بررسی کارشناسان در سال ۲۰۱۶ نشان داد که نزدیک به ۱۱ میلیون تن پلاستیک در اقیانوس‌ها رها می‌شوند و سال گذشته نیز نتایج یک تحقیق نشان داد حجم پلاستیک‌های واردشده به اقیانوس‌ها تا سال ۲۰۴۰ میلادی سه برابر افزایش پیدا می‌کند و تا سال ۲۰۵۰ از تعداد ماهی‌ها فراتر می‌رود. به‌منظور کاهش پراکنش میکروپلاستیک‌ها لازم است مصرف پلاستیک را در سطح جهان کاهش دهیم و به سمت استفاده از محصولات جایگزین که دوستدار محیط‌زیست هستند، گرایش پیدا کنیم. به همراه داشتن یک ساک خرید پارچه‌ای، استفاده از بطری آب چند بار مصرف، اجتناب از قاشق و چنگال‌های یک‌بارمصرف ازجمله راهکارهای کاهش مصرف و تولید زباله‌های پلاستیکی هستند. دراین‌ارتباط بنا بر قانون مصوب سال ۲۰۱۹ از سوم جولای امسال (۱۲ تیرماه) فروش و استفاده از ظروف یک‌بارمصرف در اتحادیه اروپا ممنوع شد. این قانون شامل نی نوشیدنی و گوش پاک‌کن نیز می‌شود.