فرسایش زندگی با دیابت
یکی از آسیبهای زندگی شهری و مصرف غذاهای چرب و شیرین در کنار روند رو به افزایش چاقی و اضافهوزن درروند بیماری دیابت مؤثر است.
دیابت تمام مراحل زندگی ازجمله کودکی، سالهای باروری، سن کار و بهرهوری و سالمندی افراد را تحت تأثیر قرار میدهد. پیشگیری، مدیریت و ارتقای کیفیت زندگی با دیابت در کل دوره زندگی اهمیت دارد. افراد مبتلابه دیابت باید در محل کار سالم، فعال بمانند. ۷ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلابه دیابت، در سنین کار و بهرهوری هستند و از هر ۴ نفر دیابتی ۳ نفر اضطراب، افسردگی و سایر بیماریهای روحی روانی را تجربه کردهاند.
پنج هدف جهانی در مراقبت از دیابت
مجمع جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۲ پنج هدف جهانی در حوزه مراقبت دیابت را تا سال ۲۰۳۰ تصویب کرده است. این اهداف شامل تشخیص ۸۰ درصد از مبتلایان، کنترل مطلوب قند خون و فشارخون در ۸۰ درصد از مبتلایان شناساییشده، دریافت دارو توسط ۶۰ درصد از افراد بالای ۴۰ سال مبتلا و دسترسی ۱۰۰ درصد مبتلایان به دیابت نوع دو به انسولین مقرونبهصرفه و ابزارهای پایش قند خون میشود.
یکچهارم جمعیت مبتلابه دیابت
به گفته دکتر «علیرضا مهدوی» معاون مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت، بر اساس آمار و ارقام هشتمین پیمایش عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر در ایران و تعداد جامعه آماری در آن بازه زمانی، بیش از ۷ میلیون و ۵۰۰هزار نفر در کشور به دیابت مبتلا هستند و بیش از ۱۳ میلیون نفر نیز به «پیش دیابت» ابتلا دارند.
سبک زندگی شهری
دکتر «اسدالله رجب» رئیس انجمن دیابت ایران میگوید: بسیاری از کشورهای پیشرفته توانستهاند رشد و روند فزاینده بیماری دیابت را کنترل کنند. دیابت در شهرها به علت سبک زندگی شهری، کمتحرکی، تغذیه نامناسب با غذای فوری و استرسهای زندگی شهری بالاتر است؛ بهطوریکه در شهرها از هر سه نفر بزرگسال بالای ۲۰ سال یکی یا دیابت دارد یا به در مرحله پیش دیابت قرار دارد. بیش از نیمی از این افراد از ابتلای خود به دیابت خبر ندارند و حدود ۸۵ درصد افرادی که از بیماری خود مطلع هستند نیز کنترل مطلوبی بر بیماری خود ندارند. بررسیها نشان میدهد بخش مهمی از افرادی که به علت بیماریهای قلبی در بیمارستان بستری میشوند بهخصوص افرادی که در سنین بالای ۴۵ سال دچار بیماریهای قلبی میشوند، به دیابت هم مبتلا هستند.
پیشگیری و شناسایی
به گفته رئیس انجمن دیابت ایران، علاوه بر عواملی مانند تغذیه نامناسب، کمتحرکی، آلودگی هوا، استرس و ژنتیک نیز در بروز بیماری دیابت نوع دو مؤثر است؛ به این معنا که اگر یکی از پدر و مادر به دیابت مبتلا باشد ۳۰ درصد احتمال دارد فرد در بزرگسالی به دیابت مبتلا شود و اگر هم پدر و هم مادر به دیابت مبتلا باشد ۵۰ درصد احتمال دارد این فرد در بزرگسالی به دیابت مبتلا شود، به همین علت در کشورهای پیشرفته این افراد را شناسایی و از سنین پایین با آزمایش میزان خطر را در این افراد بررسی میکنند و با آموزش به آنها یاد میدهند که چگونه از ابتلا به دیابت پیشگیری کنند. کشورهایی مانند آلمان توانستهاند با همین اقدام تا ۸۷ درصد در مراحل اولیه جلوی بروز دیابت را بگیرند.
خطر ابتلا کودکان به دیابت نوع ۲
به گفته دکتر رجب، سن شروع دیابت در ایران حداقل ۱۰سال پایینتر از کشوری مانند آلمان است، در ۳۰ یا ۴۰ سال قبل بهندرت بیماری دیابت نوع دو را در کودکان میدیدیم اما اکنون این بیماری در بین جوانان و نوجوانان و افراد حدود ۱۴ سال یا حتی ۱۱ سال هم دیده میشود. این وضعیت نشان میدهد واقع در پیشگیری از دیابت شکستخوردهایم و موفق نبودهایم. متأسفانه فرهنگ پیشگیری از بیماری ضعیف است. زمانی متوجه بیماری دیابت میشویم که عوارض شدید چشمی، نارسایی کلیه و زخم پای دیابتی بروز کرده است. دکتر رجب میگوید: به علت ضعف در پیشگیری از دیابت هرسال ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر به آمار دیابتیهای کشور اضافه میشود. عمده برنامههای وزارت بهداشت و توجه مردم و خیرین روی درمان است.
ضرورت مراجعه به روانپزشک و روانشناس
او میافزاید: استرس و اضطراب یکی از عوامل مهم بروز دیابت و پیشرفت آن است و حتماً افراد در معرض دیابت و یا مبتلابه این بیماری باید تحت نظر روانپزشک و روانشناس باشند و از خدمات سلامت روان برخوردار باشند. اگر آموزشهای پیشگیری از دیابت از سنین پایین در کشور فراگیر شود و خدمات سلامت روان نیز داشته باشیم، میتوانیم در پیشگیری از دیابت موفق باشیم.