با گذشت زمان و ورود فناوری‌های نوین به زندگی بشر، اندیشه و نگرش انسان معاصر نیز دستخوش تحولات بنیادین شده است. یکی از مهم‌ترین عواملی که این تغییرات را تسریع کرده، رسانه‌ها و به ویژه هوش مصنوعی هستند. این دو عامل نه تنها راه‌های جدیدی برای دریافت و پردازش اطلاعات فراهم کرده‌اند، بلکه در سطح وسیع‌تری، نظام‌های فکری و باورهای قدیمی انسان را به چالش کشیده‌اند. در این مقاله، به بررسی چگونگی تحول بینش انسان معاصر در عصر مدیا و هوش مصنوعی و رویارویی آن با باورهای قدیمی پرداخته خواهد شد.
۱. رسانه‌ها و تغییرات در دیدگاه‌ها
رسانه‌ها همواره از ابزارهای قدرتمند برای شکل‌دهی به افکار عمومی و اطلاع‌رسانی بوده‌اند. با ظهور رسانه‌های جدید و به ویژه اینترنت، فرآیند ارتباطات تغییرات اساسی یافته است. رسانه‌های سنتی مانند تلویزیون، رادیو و مطبوعات دیگر به عنوان تنها منابع معتبر اطلاعات شناخته نمی‌شوند و فضای دیجیتال، دنیای جدیدی از آگاهی‌ها و دیدگاه‌ها را گشوده است. شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌ها اکنون بسترهایی هستند که می‌توان در آنها اطلاعات را به اشتراک گذاشت و به سرعت نظرات خود را منتقل کرد.
این تحول در دسترسی به اطلاعات، مرزهای جغرافیایی و فرهنگی را شکسته و باعث شده است انسان معاصر با دنیای جدیدی روبرو شود که در آن هیچ‌چیز ثابت و پایدار به نظر نمی‌رسد. باورهای قدیمی که به مدت طولانی به عنوان حقیقت پذیرفته شده بودند، اکنون در برابر سیل عظیم اطلاعات جدید و متناقض، زیر سوال رفته‌اند. به عنوان مثال، مفاهیمی چون حقیقت، واقعیت و حتی ارزش‌های اخلاقی به شدت متاثر از رسانه‌ها و نحوه برخورد با اطلاعات جدید هستند.
۲. هوش مصنوعی و تحول در تفکر انسان
هوش مصنوعی یکی دیگر از عواملی است که نه تنها در زمینه‌های تکنولوژیک، بلکه در نحوه تفکر انسان‌ها نیز تأثیرات عمیقی گذاشته است. با پیشرفت‌های اخیر در زمینه یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی و تحلیل داده‌ها، انسان‌ها قادر به انجام کارهایی هستند که پیش‌تر غیرممکن به نظر می‌رسید. هوش مصنوعی نه تنها سرعت پردازش اطلاعات را افزایش داده است، بلکه روش‌های نوینی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها فراهم کرده که باعث می‌شود انسان‌ها بتوانند الگوهای جدیدی را در دنیای اطراف خود شناسایی کنند.
اما این پیشرفت‌ها باعث بروز پرسش‌های عمیقی درباره جایگاه انسان و آینده بشر در دنیای هوش مصنوعی شده‌اند. آیا هوش مصنوعی می‌تواند به جای انسان فکر کند؟ آیا تصمیمات مهم اجتماعی و اقتصادی باید توسط الگوریتم‌ها اتخاذ شود؟ این سوالات، در کنار دغدغه‌های اخلاقی و فلسفی، انسان معاصر را در موقعیتی قرار داده است که مجبور به بازنگری در مفاهیم قدیمی چون انسانیت، آزادی و اختیار است.
۳. رویارویی با باورهای قدیمی
یکی از مهم‌ترین پیامدهای ورود رسانه‌ها و هوش مصنوعی به زندگی بشر، به چالش کشیدن باورهای قدیمی است. انسان‌ها از دیرباز به باورهایی چون محدودیت‌های انسانی، مرزهای فیزیکی و جغرافیایی، و حتی نقش خداوند در جهان پایبند بودند. اما امروز این باورها دیگر به سادگی قابل دفاع نیستند. مثلاً دنیای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی این امکان را فراهم کرده‌اند که انسان‌ها از هر نقطه‌ای از جهان به یکدیگر متصل شوند و از این طریق مفهوم مرزهای جغرافیایی دیگر آنچنان اهمیتی ندارد.
در دنیای هوش مصنوعی نیز، دیدگاه‌های انسان‌محور در حال تغییر هستند. این فناوری‌ها باعث می‌شوند که انسان‌ها در مقام موجودات برتر و فرمانروای جهان طبیعت قرار نگیرند و حتی در مواقعی سوالات جدی درباره ماهیت وجودی خود مطرح شود. اینکه آیا ماشین‌ها روزی به سطحی از آگاهی دست خواهند یافت که انسان‌ها نمی‌توانند تصور کنند، موضوعی است که بسیاری از فیلسوفان و دانشمندان به آن پرداخته‌اند. این پرسش‌ها به سرعت مرزهای باورهای قدیمی را مخدوش کرده و انسان را به سمت بازتعریف مفاهیم سنتی سوق داده است.
۴. آینده تحول در بینش انسان
انسان معاصر در دنیای مدرن و دیجیتال باید خود را برای تحولاتی عمیق آماده کند. رسانه‌ها و هوش مصنوعی، که به عنوان ابزارهای قدرتمند در دست انسان‌ها هستند، در حال بازنویسی داستان‌های قدیمی انسانیت و باورهای ما هستند. با ظهور این ابزارها، انسان‌ها باید نه تنها به دنیای پیرامون خود، بلکه به خودشان و جایگاه‌شان در این دنیای پیچیده و در حال تغییر نگاه جدیدی داشته باشند.
این تحول می‌تواند به معنای پایان برخی از باورهای قدیمی باشد و آغاز دوره‌ای جدید از درک و شناخت. دورانی که در آن، انسان به جای اینکه به عنوان یک موجود جداگانه و مستقل در نظر گرفته شود، به بخشی از شبکه‌ای پیچیده و جهانی از اطلاعات و ارتباطات تبدیل می‌شود.