امسال اولین ماه سال تحصیلی با مرگ سه دانشآموز سپری شد. دو سکته و یک خودکُشی. یکی بهواسطه تنبیه دانشآموز در زنجان و دیگری به گفته مسئولان بدون تنبیه در خراسان و سومی خودکشی بهواسطه ترس از حضور اولیا در مدرسه شهید شهریاری شیراز اتفاق افتاده است. اکنون با پیشرفت فنّاوری، بیشتر مدارس به دوربین مداربسته مجهز شدهاند و از سوی دیگر، به لطف فضای مجازی، تصاویر برخورد با دانشآموزان بلافاصله در اختیار عموم قرار میگیرد. تصاویری که برخی از آنها گویای این هستند که در عصر نوین آموزش نیز کم نیستند اولیای مدرسهای که هنوز تنبیه فیزیکی را بهترین شیوهی مواجهه با دانشآموزان خاطی یا کمکار میدانند.
تنبیه دانش آموزان را متوقف کنید
نیمهی مهر امسال دو دانشآموز قزوینی مورد ضربوجرح مدیر قرار گرفتند و هفتهی گذشته نیز این برخورد در دبیرستانی در پرند صورت گرفت، اما این بار توسط ناظم دبیرستان بوده است!
اهمیت امنیت روان
در شیراز اصرار دانشآموز «سام زارعی» از اولیای مدرسه به خواهش او برای عدم حضور والدینش در مدرسه توجهی نکردند .
علیرضا مرادی، روانشناس و عضو هیئتعلمی دانشگاه خوارزمی، درباره چرایی ترس این دانشآموز شیرازی و ترس او از حضور خانواده در مدرسه که منجر به خودکُشی وی شده است، به خبر آنلاین گفت: بحث تعلیم و تربیت در منزل و مدرسه و جامعه، یک بسته است. مهمترین نکتهای که در تعلیم و تربیت، بهخصوص در مورد دانشآموزان مطرح است، این است که ما احساس امنیت را برای آنها فراهم کنیم. احساس امنیت فقط امنیت فیزیکی نیست؛ از بحث امنیت غذایی و اقتصادی تا امنیت روانی... و این نیاز بشر است و شکی در آن نیست. «هرم مازلو» و همه تئوریهایی که در روانشناسی وجود دارد، نظیر نظریهی «دلبستگی بالبی» و ... بر این تأکیددارند که حس امنیت زمینهی رشد سالم را فراهم میکند. اگر این امنیت به هر دلیلی در خانواده، مدرسه یا محیط دچار نقصان شود، میتواند مشکلاتی نظیر اضطراب، افسردگی، تمایل به خودکُشی و سایر اختلالات را به وجود بیاورد. گاهی خصوصاً در خانوادهها و حتی در مدارس، تحقیر بچهها منجر به این اختلالات میشود. شاهبیت روابط اجتماعی سالم، حفظ امنیت است؛ یعنی اینکه فرد امانتداری کند، دروغ نگوید و حق را بگوید. احترام حق هر کس است. ما نباید تصور کنیم که بچهها این موارد را درک نمیکنند و نمیفهمند؛ برعکس، آنها کاملاً میفهمند و قضایا را تفسیر میکنند و مانند یک فیلسوف دنبال میکنند. آنها با اندیشهی خود با پدیدهها برخورد میکنند و تصمیم میگیرند. از سوی دیگر، نادیده گرفتن نقشهای درست بهوسیلهی پدر و مادر و در مدرسه بهوسیلهی معلمین میتواند سبب شود که وضعیت بهجایی برسد که یک دانشآموز خود را بکُشد. اگر مسئولان مدرسه کمی پختگی لازم را داشته باشند، قاعدتاً این موارد را باید تشخیص دهند و بفهمند و بیگدار تصمیم نگیرند تا منجر به فاجعهای ازایندست نشود. اگر خانوادهای آسیب داشته باشد، مدرسه میتواند نقش جبرانی ایفا کند. معلمین اگر نقش درستی داشته باشند، احساس امنیت ایجاد میکنند تا این بچه بداند اگر فرضاً معاون مدرسه درخواست حضور والدینش را داشته باشد، در سایهی آن احساس امنیت، دیگر آن ترس را نخواهد داشت.
نقش تربیت در مدارس
علیرضا مرادی، روانشناس گفت: مدارس از آن حس مسئولیتی که باید بر عهده داشته باشند و تربیت را بهعنوان یک وظیفهی شاخص و برجسته برای خود تعریف کنند، دور شدهاند؛ که البته مشکلات معلمین و نگاهی که جامعه به معلمین وزندگی آنها دارد، در این امر دخیل است. احتمالاً این دانشآموز ترسی نیز در داخل مدرسه داشته و نمیتوانسته بگوید در خانوادهاش چه گذشته و خانواده نیز قاعدتاً مسئول است که متأسفانه نتوانستهاند وظیفهی خود را ایفا کنند و دچار غفلت شدهاند. نباید بچه را تحقیر کنیم و او را بهعنوان یک هویت مستقل نادیدهگیریم. تحقیقات نشان داده بچههایی که در خانه سرزنش میشوند یا والدین نسبت به آنها غفلت میورزند، آمادگی دارند که در سنین بالاتر اختلالات شدید روانشناختی و شخصیتی پیدا کنند.