خانم کارن هورند (یک روانکاو آلمانی که پیرو مکتب فروید بود) با مطرح کردن یک سوال اساسی باعنوان «آیا دو زوج به یکدیگر نزدیک یا از هم دور می‌شوند؟ » به شناسایی سبک‌های دل‌بستگی زوجین پرداخته است. وی بر اساس جواب‌های زوجین نتیجه‌گیری می‌کند که افراد در سال‌های ابتدایی زندگی شیوه سبک دل‌بستگی‌شان را مشخص می‌کنند.
افراد می‌توانند با پاسخ دادن به این سؤالات به ارزیابی دقیق‌تری در سبک دل‌بستگی زوج‌ها دست یابند:
-آیا زوجین می‌توانند به یکدیگر اعتماد کنند؟
-آیا زن و شوهر به هم نزدیک می‌شوند یا ترجیح می‌دهند از یکدیگر دور بمانند؟
- آیا زوجین در آغوش گرفتن برایشان لذت‌بخش است؟
-آیا زن و شوهر می‌توانند یکدیگر را به دنیای درونشان راه دهند یا یکدیگر را پشت درب‌های بسته قلبشان نگه می‌دارند؟
پاسخ به این سؤالات به‌صورت فردی می‌تواند سبک دل‌بستگی افراد را مشخص کند .
دل‌بستگی ایمن و ناایمن
در تحلیل رفتار متقابل آنچه دل‌بستگی ایمن نام می‌گیرد: «من خوبم - تو خوبی» معرفی‌شده است . اریک برن (روان‌درمانگر کانادایی) سه پنجره دیگر را در رابطه افراد گشود:
*من خوبم - تو خوب نیستی
*من خوب نیستم- تو خوب نیستی
*من خوب نیستم - تو خوب هستی
این چهار شیوه تفکر در شکل‌گیری دل‌بستگی ناایمن مؤثر است.
نقش اجتناب و اضطراب در روابط
اجتناب یک مکانیسم دفاعی است که افراد فکر می‌کنند اگر از آن استفاده نکنند بقایشان به خطر می‌افتد. همین فکر باعث می‌شود افراد از یکدیگر دور شوند و حالت‌های هیجانی خود را بروز ندهند و نیاز به صمیمیت را در درون خود به عقب برانند .
در تجربه حس اضطراب افراد ترس از طرد شدن دارند و همین ترس منشأ ایجاد مشکلات در رابطه آن‌هاست.
عدم امنیت یک نیاز ارضا نشده در هردو دسته اجتنابی و اضطرابی است. آسیب رساندن به رابطه ازجمله عواملی است که آرامش زوج را مخدوش می‌کند .
بررسی دل‌بستگی زوج در شناخت رابطه آن‌ها نقش مهمی دارد. جایی که اضطراب و اجتناب کم است، رابطه امن و آرامش بین زوجین برقرار است. هردو براین باورند که در چرخه‌ی «من خوبم - تو خوبی » در حال ردوبدل کردن انواع احساسات خوب با یکدیگرند .
ریشه مشکلات زوجین
مشکل زوجین در سه الگو زیر خود را نشان می‌دهد.
اجتناب پایین - اضطراب بالا
این حالت در رابطه کلافه کننده است به‌گونه‌ای که زوج هر علامتی در طرف مقابل را دلیلی بر طرد شدن خود می‌داند. اگر همسر به کسی محبت کند دیگری احساس خطر کرده و مدام در ذهن خود می‌گوید اگر او برود چه کنم؟
اجتناب بالا- اضطراب بالا
زبان احساس در این زوج خیلی ضعیف است . معمولاً خیلی سخت حاضر شدند تن به ازدواج دهند. زندگی خانوادگی سرد و بدون ابراز احساس را تجربه می‌کنند . در الگوی اجتناب بالا -اضطراب بالا معمولاً طلاق عاطفی رخ می‌دهد و زوج دست از جنگیدن برداشته و دیگر به رفع مشکلات فکر نمی‌کند .
اجتناب بالا - اضطراب پایین
خودشیفتگی چنین زوجی بالاست. آن‌ها عمیق باور دارند من خوبم و تو خوب نیستی. آن‌ها مسئولیت بر عهده نمی‌گیرند، اغلب شیک و مرتب هستند. آن‌ها
پیوند سست زناشویی دارند و مرتب پارت نر عوض می‌کنند.
در دو الگوی آخر زوج ان قدر با یکدیگر می‌جنگند تا خواسته خود را به دست آورند.
دل‌بستگی ایمن
هرچه افراد در دل‌بستگی دور از یکدیگر باشند زندگی مشترک سختی را تجربه خواهند کرد . سبک‌های دل‌بستگی بعد از شناخته شدن توسط فرد یا به کمک روانشناس ماهر می‌توانند تغییر کند و به سمت دل‌بستگی ایمن بروند .
منابع :
فرایندهای دل‌بستگی - سوزان جانسون ، والری ویفن -ترجمه دکتر فاطمه بهرامی
خانواده‌درمانی ترجمه دکتر رضایی