مبارزه بدون خشونت
مهاتما گاندی با تکیهبر اصل آهیمسا (Ahimsa) به معنای «آسیب نرساندن»، مبارزهای بی خشونت علیه استعمار بریتانیا را پایهگذاری کرد. او معتقد بود خشونت نهتنها راهحل نیست، بلکه خود بخشی از مشکل است، گاندی میگفت: «پرهیز از خشونت، بزرگترین نیرویی است که بشر در اختیار دارد و از تمام سلاحهای مخرب ساخته دست انسان، قویتر است.» این دیدگاه، الهامبخش جنبشهای مدنی در سراسر جهان شد که یکی از نمونههای آن نلسون ماندلا است.
آمار خشونت در جهان
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) سالانه بیش از یکمیلیون نفر در جهان براثر خشونت جان خود را از دست میدهند، حدود ۳۰ درصد زنان در سراسر جهان، حداقل یکبار در زندگی خود خشونت فیزیکی یا جنسی را تجربه کردهاند، خشونت خانگی هم معضلی است که نباید از کنار آن گذشت، البته تعداد زیادی از زنانی که دچار خشونت خانگی میشوند به علت ترس و یا آبرو آن را کتمان میکنند و به زبان نمیآورند اما عدهای میگویند که چه بر سرشان آمده است، آمارها نشان میدهد در برخی کشورها، کمتر از ۴۰ درصد قربانیان خشونت خانگی، آن را گزارش میکنند که این امر نشاندهنده ترس، شرم یا نبود حمایت قانونی است.
زنان و کودکان قربانی همسر آزاری
در ایران نیز، طبق گزارشهای رسمی و مطالعات دانشگاهی، خشونت خانگی یکی از رایجترین اشکال خشونت است، یکی از اصلیترین موارد خشونت علیه زنان به معضل همسر آزاری بازمیگردد، آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران گویای آن است که در بهار سال ۱۴۰۲ درمجموع ۱۶ هزار و ۲۶۴ نفر به دلیل همسر آزاری توسط سازمان پزشکی قانونی معاینه شدهاند که از این رقم ۱۵ هزار و ۷۶۴ مورد یعنی ۹۶ درصد آن به زنان اختصاص داشته است و میتوان گفت که زنان، قربانیان اصلی خشونتهای خانگی و همسر آزاری هستند. طبق آمارهای جهانی، کشورهای ترکیه، آمریکا و نیوزلند در صدر رتبهبندی آماری هستند که در مورد موضوع خشونت علیه زنان در جهان منتشرشده است.
تصویب لایحه حفظ کرامت و حفاظت از زنان در برابر سوء رفتار یکی از مطالبات مردم بهویژه جامعه زنان از حاکمیت در راستای حفظ شأن و جایگاه زنان است.
خشونت، زخم پنهان
خشونت خانوادگی، بهویژه علیه زنان و کودکان، نهتنها سلامت روانی و جسمی قربانیان را تهدید میکند، بلکه به بازتولید خشونت در نسلهای بعدی منجر میشود، کودکانی که در محیطهای خشونتآمیز رشد میکنند، در آینده بیشتر در معرض رفتارهای پرخاشگرانه یا افسردگی قرار دارند. روانشناسان تأکید میکنند که آموزش مهارتهای ارتباطی، مدیریت خشم، مشاورههای خانوادگی و حمایت قانونی از قربانیان، ازجمله راهکارهای مؤثر برای کاهش خشونت در محیط خانه است. در بسیاری از کشورها، برنامههای آموزشی با محوریت «آموزش صلح» در مدارس اجرا میشود، این برنامهها شامل آموزش مهارتهای حل مسئله، کنترل هیجانات، احترام به تفاوتها و مقابله با خشونت هستند.
راهکار مقابله با خشونت
کارشناسان معتقدند برای مقابله مؤثر با خشونت در جامعه، باید مجموعهای از اقدامات هماهنگ انجام شود، یکی از آنها « اصلاح قوانین» است که با تصویب قوانین جامع برای حمایت از قربانیان خشونت، جرمشناسی خشونت خانگی و تسهیل دسترسی به عدالت میتوان تا حد زیادی خشونت را کاهش داد، « تقویت نهادهای حمایتی همراه با ایجاد مراکز مشاوره، خانههای امن و خطوط تلفن اضطراری برای قربانیان» .
اقدام دیگر «آموزش عمومی با اجرای کمپینهای آگاهیبخش در رسانهها و فضای مجازی» نیز نقش مؤثری در کاهش خشونت خواهد داشت. روز جهانی بدون خشونت، فراخوانی جهانی برای بازنگری در شیوههای تعامل انسانی است. در دنیایی که خشونت، جنگ و نفرت مرزهای اخلاقی را درنوردیده، بازگشت به اصولی چون مدارا، تفاهم و همدلی، ضرورتی حیاتی است. مهاتما گاندی دریکی از سخنان معروف خود میگوید: «اگر بخواهیم صلح واقعی را در جهان برقرار کنیم، باید از کودکان آغاز کنیم.»