برگزاری اجلاس اضطراری سران کشورهای اسلامی که به دنبال حمله اسراییل به قطر و سکوت و همراهی آشکار آمریکا تشکیل خواهد شد، توجه کارشناسان و مقامات کشورهای منطقه به مواضع مستمر ایران جلب شده است؛ مواضعی که در اجلاسهای مشابه بارها تکرار شده اما امروز بیش از هر زمان دیگری مورد توجه و پذیرش سایر کشورهای اسلامی قرار گرفته است: تهدید اصلی جهان اسلام و صلح و امنیت منطقهای، اسراییل و حامیان غربی آن است.
از نخستین روزهای حمله همهجانبه اسراییل به غزه در اکتبر ۲۰۲۳، تهران با صراحت و پیوستگی، در نشستهای متعدد سازمان همکاری اسلامی هشدار داده بود که اسرائیل نه تنها تهدیدی برای فلسطینیان بلکه تهدیدی وجودی برای کل جهان اسلام و منطقه است.
در نشست فوقالعاده وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در جده، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه وقت ایران به روشنی تأکید کرد که هرگونه تعلل در اتخاذ تصمیمات عملی علیه اسرائیل به معنای چراغ سبز برای ادامه نسلکشی در غزه است. همانجا ایران پیشنهاد ایجاد سازوکارهای بازدارنده، از جمله تحریم سیاسی و اقتصادی تلآویو و جلوگیری از هرگونه عادیسازی روابط، را مطرح کرد.
در ادامه و با تداوم جنایات اسراییل در غزه، تهران در بیانیههای رسمی و مواضع خود در نشستهای بینالمللی دیگر از جمله اجلاس وزرای خارجه در دوحه و نشستهای شورای حقوق بشر سازمان ملل، بارها اعلام کرد که «مهمترین وظیفه امت اسلامی امروز، مقابله با تجاوزگری اسرائیل و بازگرداندن اولویت فلسطین به صدر دستورکار جهانی است».
مواضع ایران در این دوره بهویژه متوجه کشورهای عربی بود که به امید حمایت آمریکا یا تحت فشار غرب، تلاش داشتند رویکردی محتاطانه و محدود اتخاذ کنند. ایران هشدار داد که چنین سیاستهایی نه تنها به نجات غزه کمکی نمیکند بلکه زمینه را برای گسترش تجاوزات اسرائیل به دیگر کشورهای منطقه فراهم میسازد. به مرور تجاوزات اسراییل به لبنان، سوریه، یمن و حتی ایران گسترش یافت. در پی این تجاوز که به اذعان منابع عبری و آمریکایی، با چراغ سبز دولت «دونالد ترامپ» صورت گرفت، مقامات قطری به صراحت به ترامپ و کاخ سفید هشدار دادند که چنین اقداماتی روند مذاکرات برای آتشبس و تبادل اسرا را تخریب میکند.
رهبران حماس در ترکیه ایمن نیستند
پس از حمله ناکام هفته گذشته اسرائیل به شهر دوحه قطر برای ترور رهبران ارشد حماس، دولت ترکیه نگرانی فزایندهای را در مورد احتمال اقدام نظامی اسرائیل در خاک خود ابراز میکند. وزرای اسرائیلی احتمال عملیات مشابه علیه کادر رهبری حماس در ترکیه را رد نکرده اند و این امر باعث تعمیق شکافهای دیپلماتیک بین دو طرف شده است.
به گزارش عصرایران، سخنگوی وزارت دفاع ترکیه، هشدار داده که اسرائیل حملات بیپروای خود را، همانطور که در قطر انجام داد، گسترش خواهد داد و کل منطقه، از جمله کشور خود را به فاجعه خواهد کشاند.
زیو الکین وزیر اسرائیلی، روز یکشنبه اعلام کرد که رهبران حماس نباید اجازه داشته باشند در هیچ کجای جهان استراحت کنندوی افزود: ما آنها را تعقیب خواهیم کرد و هر کجا که باشند با آنها تسویه حساب خواهیم کرد.
الی کوهن وزیر انرژی و زیرساخت و عضو کابینه امنیتی اسرائیل نیز در مصاحبهای با وبسایت خبری ایلاف عربستان سعودی، این موضع را تکرار کرد و گفت: هر کسی که وابسته به حماس باشد، نمیتواند در هیچ کجای دنیا - از جمله استانبول - راحت بخوابد.
این وزیر اسرائیلی در برابر اصرار خبرنگار در ارایه جزئیات بیبشتر گفت:«آنها ( آمریکا) یک اخطار کلی دریافت کردند. ما به آنها نگفتیم که ما الان داریم این کار را میکنیم.»
او همچنین قطر را به تضعیف ثبات منطقهای و همسو شدن با اخوان المسلمین متهم کرد. کوهن گفت: قطر فقط دشمن اسرائیل نیست؛ بلکه دشمن کل محور اسلامی میانهرو است. این کشور، ایران را تامین مالی میکند و یکی از تنها چهار کشوری است که پناهگاه امنی برای تروریستها فراهم میکند - ایران، قطر، ترکیه و لبنان.
روابط بین اسرائیل و ترکیه در طول دهه گذشته به طور پیوسته رو به وخامت گذاشته و اکنون روابط دو طرف در پایینترین سطح خود قرار دارد، که عمدتا به دلیل جنگ در غزه و رقابت ژئوپلیتیکی در سوریه است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه حملات لفظی خود علیه اسرائیل را تشدید کرده و بنیامین نتانیاهو را با آدولف هیتلر مقایسه کرده است. مقامات اسرائیلی مدتهاست ترکیه را به اجازه دادن به حماس برای فعالیت از خاک خود، از جمله جمعآوری کمکهای مالی و فعالیتهای فرماندهی، متهم میکنند. گمان میرود برخی از رهبران ارشد حماس در ترکیه زندگی میکنند. روابط نزدیک اردوغان با قطر - جایی که انتظار میرود او این هفته در اجلاس رهبران عرب و مسلمان شرکت کند - نگرانیهایی را در آنکارا ایجاد کرده است که اسرائیل میتواند عملیات هوایی خود را به اهدافی در ترکیه گسترش دهد.