دانشمندان تایید می‌کنند که نوشیدن قهوه صبحگاهی، برخلاف نوشیدن قهوه در هر زمان دیگری از شبانه‌روز، یک تقویت‌کننده منحصر به فرد خلق و خو است.
محققان در یک مطالعه بین‌المللی به رهبری دانشگاه بیله‌فلد آلمان، تأثیر کافئین (در شکل قهوه) بر احساسات را در دنیای واقعی بررسی کردند. طی دو مطالعه جداگانه، ۲۳۶ بزرگسال ۱۸ تا ۲۹ ساله خلق و خو و میزان مصرف کافئین خود را چندین بار در روز و به مدت دو تا چهار هفته ثبت کردند. در مجموع، این تیم بیش از ۲۳ هزار نقطه داده را در طول این دو مطالعه جمع‌آوری کرد.
به گزارش ایسنا، ساکاری لمولا(Sakari Lemola)، نویسنده ارشد این مطالعه و استاد دانشگاه بیله‌فلد می‌گوید: حدود ۸۰ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف می‌کنند و استفاده از چنین مواد محرکی به تاریخ بشر برمی‌گردد. حتی حیوانات وحشی نیز کافئین مصرف می‌کنند. برای مثال، زنبورها شهد گیاهانی را که حاوی کافئین هستند، ترجیح می‌دهند.
مطالعات مشاهده‌ای از روش نمونه‌گیری تجربی(ESM) برای ثبت داده‌های بی‌درنگ در مورد افکار، رفتارها و احساسات شرکت‌کنندگان در محیط طبیعی خود، به جای آزمایش‌های سنتی مبتنی بر آزمایشگاه استفاده کردند. در مجموع، ۱۱۵ شرکت‌کننده ۱۸ تا ۲۵ ساله و ۱۲۱ فرد ۱۸ تا ۲۹ ساله به ترتیب به مدت ۱۴ و ۲۸ روز مورد مطالعه قرار گرفتند و در حالی که به زندگی روزمره عادی خود ادامه می‌دادند، از آنها خواسته شد تا نظرسنجی‌هایی را در مورد مصرف کافئین، وضعیت عاطفی فعلی، میزان خستگی، زمینه اجتماعی (نوشیدن قهوه به تنهایی یا با دیگران) و اینکه آیا در روز کاری خود هستند یا خیر، تکمیل کنند.
دانشمندان قبلاً داده‌هایی در مورد میزان مصرف معمول روزانه قهوه، وابستگی به کافئین، کیفیت خواب (طبق شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ) و علائم افسردگی و اضطراب (با استفاده از ابزارهای غربالگری PHQ-9 و GAD-7) از شرکت‌کنندگان جمع‌آوری کرده بودند. مدت زمان خواب و نقطه میانی روزانه با سوابق خواب نیز محاسبه شد.
همچنین میزان مصرف با پرسیدن از شرکت‌کنندگان که آیا در ۹۰ دقیقه گذشته نوشیدنی کافئین‌دار مصرف کرده‌اند یا خیر، ارزیابی شد و از آنها خواسته شد تا احساسات خود را در مورد شادی، اشتیاق و رضایت (احساسات مثبت) و همچنین غم، نگرانی و ناراحتی (احساسات منفی) گزارش دهند.
آنچه آنها دریافتند این بود که شرکت‌کنندگان پس از مصرف قهوه، افزایش خلق و خوی قابل توجهی داشتند، اما این اثر در ۱۵۰ دقیقه پس از بیدار شدن، در قوی‌ترین حالت بود. پس از آن، مثبت‌اندیشی محو شد و فقط کمی در عصر دوباره افزایش یافت.
جای تعجب نیست که این ارتباط بین کافئین و خلق و خوی خوب زمانی که افراد خسته بودند، بیشتر بود، اما زمانی که در موقعیت‌های اجتماعی قهوه می‌نوشیدند، کمتر بود.
پروفسور آنو رئالو(Anu Realo) از دانشگاه وارویک گفت: کافئین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین عمل می‌کند که می‌تواند فعالیت دوپامین را در مناطق کلیدی مغز افزایش دهد، اثری که مطالعات، آن را با بهبود خلق و خو و هوشیاری بیشتر مرتبط می‌دانند.
در مقابل، کافئین به طور مداوم خلق و خوی منفی را کاهش نداد و برخی حالات مانند نگرانی، کاملاً بدون تغییر باقی ماندند. محققان معتقدند که این می‌تواند ماهیت این احساس باشد، جایی که شرکت‌کنندگانی که نگران بودند، به طور بالقوه نگرانی‌های عمیق‌تر و طولانی‌تری نسبت به تاثیر محرکی مانند کافئین داشتند و فکر می‌کردند ممکن است کافئین تأثیری نداشته باشد. با این حال، تأثیر احساس خوب یک فنجان قهوه در بین جمعیت مورد مطالعه ثابت بود.
جاستین هاچنبرگر(Justin Hachenberger) از دانشگاه بیله‌فلد گفت: ما تا حدودی از نبود تفاوت بین افراد با سطوح مختلف مصرف کافئین یا درجات مختلف علائم افسردگی، اضطراب یا مشکلات خواب شگفت‌زده شدیم. ارتباط بین مصرف کافئین و احساسات مثبت یا منفی در همه گروه‌ها نسبتاً ثابت بود. محققان انتظار داشتند که افراد مضطرب‌تر به نوبه خود پس از قهوه، میزان بیشتری از تغییرات خلقی منفی مانند افزایش عصبی بودن را تجربه کنند. با این حال، افرادی که واکنش‌های بدی به قهوه دارند، احتمالاً از آن اجتناب می‌کنند و این مطالعه شامل افرادی که از کافئین پرهیز می‌کردند، نبود.
محققان نتیجه گرفتند این مطالعه شواهدی ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد مصرف کافئین با افزایش عواطف مثبت لحظه‌ای در زندگی روزمره مرتبط است و این اثرات به ویژه اندکی پس از بیدار شدن از خواب آشکار می‌شوند. با این حال، رابطه بین کافئین و عواطف توسط تفاوت‌های فردی در حساسیت به کافئین تعدیل نشد، بلکه عواملی مانند خستگی و زمینه اجتماعی در آن نقش داشتند.