شرایط پرتنش منطقه ای و بحران‌های فزاینده جهانی، به ویژه در غرب آسیا که ثبات، امنیت و کرامت انسانی را به طور فزاینده‌ای در معرض تهدید قرار داده و شاهد ارتکاب جنایات بیشمار جنگی و ضد بشریت از جمله نسل کشی در غزه می باشد، و درحالی که حریم قانونی و تمامیت ارضی کشورها در پیش چشم نظاره گر مجامع بین المللی از خطر تجاوز مصون نمانده، ضرورت بازنگری جدی در راهبردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بیش از پیش آشکار می گردد. استمرار تقابل‌های منطقه‌ای، تنش‌های بی‌سابقه و افت و خیزهای محسوس در پرونده‌هایی نظیر توافق هسته‌ای ایران، نشان می‌دهد که زمان آن فرا رسیده تا گفتمان سیاست خارجی و دیپلماسی کشور با رویکردی جسورانه و سازنده متحول شود.
جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر میراث غنی تاریخی، فرهنگی و تمدنی و نیز موقعیت بی بدیل جغرافیائی خود، شایستگی آن را دارد که نقشی فعال، متوازن، مبتکرانه و مبتنی بر احترام متقابل در عرصه منطقه‌ای و جهانی ایفا کند. پیشینه فکری و فلسفی ایران، ریشه در قرون متمادی تعامل با ملت‌ها، فرهنگ‌ها و ادیان دارد که می‌تواند بن مایه دیپلماسی نوین کشور باشد. دیپلماسی‌ای مبتنی بر گفت و گو، همزیستی و مسئولیت‌پذیری متقابل.
در دوران پیچیده و تنش افزای کنونی، جمهوری اسلامی ایران با موقعیتی حساس و نقش‌آفرینی تاریخی، وظیفه ای سترک در برابر ملت سرفراز خود برعهده دارد. تامین امنیت ملی، تحقق توسعه ای پایدار و متوازن، ارتقای موقعیت و جایگاه بین‌المللی، همگی مستلزم عبور از بن‌بست‌های موجود و بهره گیری از قابلیت‌های مفروض دیپلماسی است. تعامل سازنده با کشورها و قدرتها در شرق و غرب عالم باید به‌عنوان سنگ بنای روابط خارجی ایران مورد توجه قرار گیرد.
سیاست خارجی کشورمان در دهه‌های گذشته، از سویی تحت تأثیر فشارهای خارجی، تحریم‌های گسترده، رویدادها و تحولات منطقه ای و بین‌المللی، و از سوی دیگر گرفتار محدودیت‌های داخلی و تصمیم سازی های غیر منعطف و بعضاً ناهماهنگ، با چالش‌های ساختاری و راهبردی مواجه بوده است. کاهش اطمینان سازی با همسایگان و قدرت‌های جهانی، حاصل پیام های متناقض، سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ و انباشت تنش‌ها، مجموعاً توان چانه زنی و قدرت دیپلماسی ایران را کاهش داده است. خروج یک جانبه آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، ظرفیت‌های گفت و گو و نفوذ سیاسی ایران را محدود ساخته و محدودیت های خود ساخته در بهره برداری از بسترهای دیپلماسی دوجانبه و چندجانبه نیز مزید بر علت شده است.
ما، جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی، با اعتماد به توانمندی‌های ملت سر افراز و نظام جمهوری اسلامی ایران، بر این باوریم که با جسارت دیپلماتیک، می‌توان رویکرد سیاست خارجی کشور را بر پایه تمرکز بر حفظ امنیت و توان ملی و اولویت بخشیدن به جایگاه توسعه و پیشرفت، با تعامل سازنده و تاکید بر منافع ملی و عقلانیت راهبردی باز تعریف کرد و نقش مؤثری در حل مشکلات، چالش‌ها و ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان ایفا کرد. تحقق این امر، مستلزم اراده ای ملی، بازنگری در روایت های رسمی، و همگرایی نهادی در عرصه تصمیم سازی کشور است، تا جمهوری اسلامی ایران با گذار از بحران ها، با صدایی رسا، متوازن و خلاقانه، تصویری سازنده از خود در منطقه و جهان به نمایش گذارد.
منبع: دیپلماسی ایرانی