مرتضی بهروزی فر، عضو هیئت‌علمی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی درباره اینکه نفت چگونه جنگ ۸ ساله و ۱۲ روزه را پشت سر گذاشت، به ایلنا گفت: زمان جنگ با عراق در سال ۵۹ تا ۶۷ عملاً صنعت نفت دارای فنّاوری روزآمد دنیا بود زیرابه بازارهای دنیا و فنّاوری روز دسترسی داشتیم و بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا برای صنعت نفت ما کار می‌کردند. به‌عبارت‌دیگر آخرین تجهیزات و فنّاوری روز دنیا را قبل از جنگ در اختیار داشتیم. آن زمان هم تحریم بودیم اما در حد اینکه صادرات نفت به امریکا دچار محدودیت و تحریم بود و سازمان ملل و امریکا تحریم‌های شدیدی روی صنعت نفت ایران اعمال نکرده بودند و ما می‌توانستیم نیافتمان را بفروشیم. هرچند در شرایط جنگی و در سال‌های آخر و بخصوص در جنگ نفت‌کش‌ها دچار مشکل شده بودیم اما نفت را با هزینه بالا می‌فروختیم، آن زمان هزینه بیمه بالابود و برای پهلوگیری نفت‌کش‌ها در خارک مشکل داشتیم یعنی با نفت‌کش‌های خودمان نفت را به دهانه خلیج‌فارس می‌رساندیم و به نفت‌کش دیگر کشورها تحویل می‌دادیم. آن زمان به این شکل کار ship to ship انجام می‌دادیم ولی مشکلی برای صادرات و بازگرداندن پول نداشتیم. دولت آن زمان کنترل روی نحوه خرج درآمدهای ارزی داشت؛ یعنی اگر کسی یک سنت هم واردات داشت باید توسط کمیته خاصی تائید می‌شد.
تشدید تحریم‌ها
وی افزود: اکنون شرایط کشور خاص است تحریم‌ها به‌شدت با جنگ گره‌خورده مخصوصاً تحریم‌های ثانویه امریکا به ما اجازه نمی‌دهد نفت را به اروپا صادر کنیم تقریباً تمام صادرات نفت ما به چین با هزینه بالا، به‌صورت ship to ship و تغییر انجام می‌شود. ضمن اینکه مانند آن زمان نیست که پول به مایحتاج ضروری مردم و جبهه‌ها تخصیص یابد، یعنی عملا هر کالای لوکس در بازار موجود است، منظورم این است که اکنون شرایط متفاوت است. امروز نمی‌توانیم به مردم فشار وارد کنیم که واردات باید صفر شود، شرایط امروز قابل‌مقایسه با دهه ۶۰ نیست.
صنعت خسته نفت
بهروزی فر تصریح کرد: اکنون بخش زیادی از پالایشگاه‌های کشور مربوط به ۵۰ سال گذشته است و نیاز به بازسازی دارد و نیروگاه‌های بخار قدیمی باراندمان زیر ۲۰ درصد نه بازسازی بلکه نیاز به جایگزینی دارند، مثلاً نیمی از نفتی که وارد پالایشگاه آبادان می‌شود تبدیل به نفت کوره می‌شود که نیاز به اصلاح و بعضاً جایگزینی دارد یعنی ما از فنّاوری روز دنیا عقبیم. از سوی دیگر امکان واردات تجهیزات و ادوات موردنیاز را نداریم اگر در جنگ هریک از پالایشگاه‌ها مورد آسیب قرار گیرد بازگرداندن به مدار کار فوق‌العاده سنگین است. ازنظر فنی توان داریم اما برخی تجهیزات وارداتی است و برای واردات دچار مشکل هستیم. ادامه شرایط فعلی صنعت نفت را خسته‌تر می‌کند.
نیاز به فناوری
وی تأکید کرد: اگر دچار مشکل شویم امکان واردات قطعات را نداریم یعنی باید با هزینه بالا، شرایط سخت و زمان بالا واردات انجام شود. مثلاً ستاره خلیج‌فارس زمانی راه افتاد که برجم حل و توافق صورت گرفت و به‌محض ورود قطعات موردنیاز پالایشگاه راه‌اندازی شد، زیرا صنعت وابسته به فنّاوری است. از سوی دیگر نیاز به جایگزینی برای سازه‌های نفتی داریم و عملا بازسازی آن‌ها بی‌معنا است.