مذاکرات غیرمستقیم میان ایالات متحده و ایران در مسقط، پایتخت عمان، بار دیگر توجه جهانی را به برنامه هسته‌ای ایران و چشم‌انداز احیای دیپلماسی میان دو کشور جلب کرده است. این گفت‌وگوها که با میانجی‌گری عمان برگزار می‌شود، در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای و فشارهای بین‌المللی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام می‌گیرد. در این گزارش، جزئیات مذاکرات، مواضع طرفین، و آنچه تاکنون از این گفت‌وگوها می‌دانیم بررسی می‌شود.
زمینه مذاکرات
مذاکرات کنونی در مسقط به‌عنوان بخشی از تلاش‌های دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران و کاهش تنش‌ها در خاورمیانه آغاز شده است. این گفت‌وگوها غیرمستقیم هستند، به این معنا که نمایندگان آمریکا و ایران مستقیماً با یکدیگر دیدار نمی‌کنند، بلکه پیام‌ها از طریق میانجی‌گران عمانی منتقل می‌شود.ایران و ایالات متحده از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای 2015 (معروف به برجام) در سال 2018، روابط دیپلماتیک محدودی داشته‌اند. خروج آمریکا و اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، همراه با افزایش فعالیت‌های هسته‌ای ایران، مذاکرات را پیچیده کرده است. با این حال، تحولات اخیر، از جمله فشارهای اروپا و نیاز به کاهش تنش‌های منطقه‌ای، زمینه را برای ازسرگیری گفت‌وگوها فراهم کرده است.
جزئیات مذاکرات در مسقط
طبق گزارش‌ها، مذاکرات مسقط در اوایل آوریل 2025 آغاز شد و شامل چندین دور گفت‌وگو میان نمایندگان ایالات متحده، ایران، و میانجی‌گران عمانی بوده است. منابع دیپلماتیک به CNN گفته‌اند که این مذاکرات بر موضوعات زیر تمرکز دارند:محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران: ایالات متحده خواستار توقف غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالا (نزدیک به سطح تسلیحاتی) و اجرای پروتکل‌های راستی‌آزمایی توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) است. ایران تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است و خواستار تضمین‌هایی برای عدم نقض توافقات آینده است.رفع تحریم‌ها: ایران خواستار لغو تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده، به‌ویژه در بخش‌های نفت و بانکداری، است. در مقابل، آمریکا اعلام کرده که هرگونه تخفیف تحریمی مشروط به اقدامات مشخص ایران در محدود کردن برنامه هسته‌ای خواهد بود.امنیت منطقه‌ای: مذاکرات به موضوعات گسترده‌تر، مانند نقش ایران در درگیری‌های منطقه‌ای (از جمله یمن، لبنان، و عراق) و حملات گروه‌های نیابتی مورد حمایت ایران به منافع آمریکا و متحدانش، گسترش یافته است.یک مقام ارشد وزارت أمور خارجه آمریکا که نخواست نامش فاش شود، به CNN گفت: «این مذاکرات دشوار اما ضروری هستند. ما به دنبال توافقی هستیم که امنیت منطقه و جهان را تضمین کند، اما هیچ توافقی بدون تعهدات قابل‌تأیید از سوی ایران امکان‌پذیر نیست.» کارشناسان معتقدند که مذاکرات مسقط می‌تواند زمینه‌ساز توافقی موقت باشد، اما دستیابی به یک توافق جامع مشابه برجام در کوتاه‌مدت بعید است. یک تحلیلگر مسائل خاورمیانه به CNN گفت: «هر دو طرف انگیزه‌هایی برای کاهش تنش دارند، اما شکاف‌های عمیق در انتظارات و بی‌اعتمادی متقابل، پیشرفت را کند می‌کند.»مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران در مسقط نشانه‌ای از تمایل دو طرف برای کاهش تنش‌هاست، اما مسیر پیش‌رو پر از چالش است. موفقیت این گفت‌وگوها به توانایی طرفین در اعتمادسازی، هماهنگی با متحدان بین‌المللی، و مدیریت فشارهای داخلی و منطقه‌ای بستگی دارد. در حالی که جهان نظاره‌گر است، نتیجه این مذاکرات می‌تواند تأثیرات عمیقی بر امنیت خاورمیانه و روابط بین‌المللی داشته باشد.
برگرفته از: دیپلماسی ایرانی