جایزه نوبل پزشکی سال ۲۰۲۴ به «ویکتور امبروس» و «گری راوکون» اهدا شد.
کمیته نوبل جایزه نوبل پزشکی امسال را به «ویکتور امبروس» و «گری راوکون» به خاطر کشف میکرو آرانای و نقش آن در تنظیم ژن پس از رونویسی اهدا کردند.
ویکتور آمبروس و گری راوکون، میکروآرانای را کشف کردند. میکرو آرانایها گروه جدیدی از مولکولهای آرانای کوچک هستند که نقش مهمی را در تنظیم ژن ایفا میکنند. کشف پیشگامانه آنها در کرم کوچک الگانس یک اصل کاملا جدید را در تنظیم ژن آشکار کرد. پژوهش آنها نشان داد که این مولکول برای موجودات چندسلولی از جمله انسان ضروری است. این موضوع ثابت شده است که میکرو آرانای ها برای چگونگی رشد و عملکرد موجودات زنده بسیار مهم هستند.
به نقل از نوبل پرایز، تکامل موجودات چندسلولی از اجداد تکسلولی که طی آن هر نوع سلول عملکردهای ویژهای را به دست آورد، به مکانیسمهای پیچیدهتری برای تنظیم ژن نیاز داشت. علاوه بر تنظیم ژن رونویسی با واسطه عوامل اتصال به DNA که روی توالیهای تنظیمی عمل میکنند، شکلهای دیگر سیستمهای کنترل به عنوان موجوداتی با پیچیدگی فزاینده تکامل یافتند.
طی صدها میلیون سال، ژنهایی که مولکولهای آرانای کوچک غیررمزگذار موسوم به میکروآرانای را رمزگذاری میکنند، در ژنوم ارگانیسمهای چندسلولی گسترش یافتند تا کنترل پس از رونویسی را بر پایداری آرانای پیامرسان و انتقال پروتئین اعمال کنند. میکروآرانایها و نحوه تنظیم ژن آنها تا زمان کشف توسط ویکتور آمبروس و گری راوکون در سال ۱۹۹۳ کاملا ناشناخته بودند. این دو برنده جایزه نوبل، نماتدهای جهشیافته کرم الگانس را با نقایص رشدی ناشی از بروز تغییرات در جایگاه ژنتیکی «لین-۴»(lin-۴) و «لین-۱۴» بررسی کردند. آزمایشگاه آمبروس، ژن لین-۴ را شبیهسازی کرد و در یک کشف شگفتانگیز نشان داد که این ژن برای یک پروتئین رمزگذاری نمیکند، بلکه به رمزگذاری یک آرانای کوتاه ۲۲ نوکلئوتیدی غیر رمزگذار میپردازد. به موازات آن، آزمایشگاه راوکون دریافت که لین-۴ از طریق عناصر چندگانه در منطقه منتقلنشده ۳’UTR، لین-۱۴ را تنظیم میکند.