افزایش «مرگ از سر ناامیدی» با دستمزد کم و شغل بی کیفیت
دکتر فرشاد مومنی، اقتصاددان، تاکید کرد: اگر جامعه سالم میخواهید، بودجه دستگاههای موعظهکننده را افزایش ندهید، بلکه فکری برای اشتغال باکیفیت و مولد و فناورانه بکنید. بازارگرایی در ایران با رانت و فساد پیوند دارد و صاحبان شرافتمند کار و سرمایه هر دو به اسارت رباخوارها و دلالها و وارداتچیها درآمدهاند و از این طریق کمر کشور شکسته است.
فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در نشست رونمایی از کتاب «مرگهای از سر ناامیدی و آینده سرمایهداری» نوشته «آن کیس» و با عنوان « بررسی کج کارکردیهای نظام آموزش، سلامت و اشتغال کشور و آثار آن بر فقر، نابرابری و عقب ماندگی فناورانه» در موسسه مطالعات دین و اقتصاد گفت: مرگهای از سر ناامیدی، مرگهایی است که در اثر شدت اعتیاد به مواد مخدر، الکل و خودکشی پدید میآید.
کتاب «مرگهای از سر ناامیدی و آینده سرمایه داری» از این جهت خارق العاده است که با استناد به پژوهش ها در آمریکا، میگوید وقتی به بخش بزرگی از نیروی کارتان مزد کمتر میدهید، تولدهای خارج از استاندارد ازدواج به طرز غیرمتعارفی افزایش پیدا میکند. در این کتاب با آمار توضیح میدهد که وقتی افراد مزد کمتری میگیرند، باید تنشان را بیشتر به کار بگیرد. از بسیاری از جریانهای سازنده سرمایه اجتماعی را بیزاری میجویند، اخلاق متزلزل میشود، حتی تمایل به رفتن به مسجد(کلیسا) کاهش مییابد. مناسبات اجتماعی فرو میریزد و اخلاق به کنار گذاشته میشود.
ایران رتبه نهم مصرف کنندگان مداوم نوشیدنی های الکلی دنیا
این اقتصاددان با بیان اینکه این سه گونه مرگ که در کتاب «مرگهای از سر ناامیدی و آینده سرمایه داری» بررسی شده حادترین مسئله امروز ایران هم هست، اظهار داشت: سازمان WHO در سال ۲۰۲۲ در گزارشی اعلام کرد ایران از نظر سرانه مصرف الکل در میان مصرف کنندگان مداوم نوشیدنیهای الکلی، رتبه نهم دنیا را دارد! آنچه که به واسطه بیاعتنایی به تولید فناورانه و اشتغال با کیفیت زیر پوست این جامعه می گذرد چنین ابعادی دارد.
پدیده به فساد کشاندن بازار
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد اضافه کرد: کتاب «مرگهای از سر ناامیدی و آینده سرمایه داری» میگوید، تعداد فقرای با زندگی نکبت بار، ابعاد بیسابقه پیدا کرد، خودکشی و اعتیاد به مواد مخدر و الکلی ابعاد بیسابقه پیدا کرد، پشتیبانی از عرضه مواد افیونی تحت عنوان تشویق صنعت داروسازی ریشهدار شد. از قوانینی که به نفع شهروندان بی پناه و معمولی حتی در برابر مرگ، محافظت میکرد، از طریق قوانین جهتدار به نفع فاسدهای بخش خصوصی جلوگیری کردند. این کتاب میگوید ما در این چهارچوب با پدیدهای در آمریکا روبرو شدیم با عنوان «به فساد کشاندن بازار»، پولهای درشت را به سایتها و رسانهها میدهند هر کس که کوچکترین حرفی علیه منافع مافیاها بزند را رسوا و بدنام میکنند.
دلالان و وارداتچی ها
این اقتصاددان یادآور شد: صاحبان شرافتمند کار و سرمایه هر دو به اسارت رباخورها و دلالها و وارداتچیها درآمدهاند. در قرن بیستم هیچ کشوری نیست که به توسعه رسیده باشد، به جز از طریق جهشهایی که در سهم ارزش افزوده و اشتغال صنایع نساجی تجربه کرده است. آنها با باد کردن رانتی معدنیها، سقوط صنعت نساجی در ایران را پنهان کردند . خانمهای درباری انگلستان وقتی میخواستند به یکدیگر فخر فروشی کنند، میگفتند لباسی که تنشان است از مخمل کاشان ایران تهیه شده! ما چنین صنعتی را بی سر و صدا نابود کردیم. این وضعیت وقتی به نظام گزینش دولتمردانی گره می خورد که به آدمهای با کیفیت و با صلاحیت کمتر بها میدهد و بیشتر به آنها که مطیع و چاپلوس هستند توجه دارد، بدنه حکومتی را آلوده به فساد میکند. همانطور که دادههای رسمی وزارت کشور نشان میدهد گسترش و تعمیق فساد در ایران، وضعیت اعتماد مردم به حکومتگران و وضعیت اعتماد مردم به یکدیگر را به چه جاهایی رسانده است.