علی بیگدلی، تحلیلگر سیاسی
سیاست خارجی ایران و رویکردی که در چهار دهه گذشته نسبت به غرب داشت، منجر به این شده که روسها در روابط خود با ایران آسوده خاطر باشند.
با توجه به اینکه اراده ایجاد ارتباط با غرب در سیاست خارجی وجود ندارد، کرملین بدون هراس از واکنش ایران، در هر موضوعی، شراکت راهبردی با جمهوری اسلامی را نادیده میگیرد و خلاف منافع ملی کشور ما قدم بر میدارد.
روسیه میداند که تهران در انزوای بین المللی است و قادر به محدود کردن روابط خود با کرملین نخواهد بود از این رو گستاخانه رفتار میکند و میبینیم مدتی است با اعراب منطقه در اجرای اهدافی که بر ضد تمامیت ارضی ایران دارند، همراهی میکند.
شرایط ایران روسیه را به این جمع بندی رسانده که همراهی با دشمنان یا رقبای تهران هزینهای برایش نخواهد داشت.
از سویی کشورهای عربی که همواره برنامههای ضد ایرانی خود را زیر چتر حمایتی قدرتهای بزرگ اجرا کردهاند به حامیانی منطقهای نیاز دارند وگرنه خود جرات درگیر شدن با ایران را ندارند. چین و روسیه در این بازه زمانی با سوء استفاده از نبود آمریکا در منطقه و خلاء قدرت در خاورمیانه با برگ ایران خود را به اعراب نزدیک میکنند.
بازی روسیه با ایران، بازی روشنی است و پیش از این هم سابقه داشته است. انتظار تلاش از روسیه برای انجام اقدامی که به بهبود وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران بیانجامد، انتظاری بیهوده است. همانطور که دیدیم بعد از همراهی مسکو و پکن اعراب، ادعاهای امارات درباره جزایر سه گانه اوج گرفت.
مسکو خواهان تشدید انزوای ایران و درگیر شدن کشور در تنشها است. همانطور که شاهد کارشکنی مسکو در جریان مذاکرات احیای برجام بودیم، پس از برقراری روابط ایران و عربستان نیز روسها با ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه گانه و زیاده خواهی اعراب همراهی کردند و اجازه ندادهاند صلح ایران و عربستان به گسترش همکاریهای مشترک بیانجامد.
روسیه و چین در گام اول برای افزایش روابط اقتصادی با بازارهای عربی خلیج فارس تلاش میکنند. اما روسها در مقایسه با چینیها اهداف سیاسی پنهانی را دنبال میکنند. بعد از خروج آمریکا از منطقه و در دوره ریاست جمهوری بایدن کشورهای عربی به این نتیجه رسیدند که باید در سیاست خارجی خود توازن ایجاد کنند از این رو در کنار روابط با آمریکا به طرف قدرتهای منطقهای نظیر چین و روسیه نیز دست دوستی دراز کردند و خواستار تقویت روابط همه جانبه با دو قدرت بزرگ شرق هستند.
روسیه در جنگ اوکراین در مخمصه گرفتار شده است میخواهد با نزدیک شدن به اعراب خلیج فارس سیاست تحریم غرب علیه خودش را خنثی کند.
بعد از آغاز جنگ اسرائیل و حماس توجه غزب بر خاورمیانه متمرکز شد و نیروهای روس با استفاده از فرصت پیش آمده، در جبهه اوکراین پیشروی داشتند.
تا به امروز نقش روسیه در آغاز درگیری اسرائیل و حماس به اثبات نرسیده است ولی بی شک طولانی شدن این جنگ به نفع روسیه است. زیرا روسیه از نظر استراتژیک از این موقعیت برای تقویت خود در جبهه اوکراین استفاده میکند.
روسیه با حضور در منطقه و قرار گرفتن در محافل تصمیم گیری اعراب به طور غیر مستقیم بر بحران غزه تأثیر میگذارد. جلب نظر اعراب میتواند تضمین کننده منافع روسیه در جنگ غزه باشد.
هر قطعنامهای از سوی آمریکا با احتمال وتوی روسیه مواجه است. از این رو چرخش کرملین تعیین کننده پایان جنگ و سمت و سوی صلح خواهد بود.