وحید شقاقی شهری، استاد اقتصاد در گفتوگو با ایلنا گفت: در 12 سال گذشته تولید کوچکشده بهطور که در سال 1390 تولید ایران حدود 600 میلیارد دلار بود اما امروز تولید به 370 میلیارد دلار کاهشیافته است. اقتصاد حدود 40 درصد به دلیل تحریمها در طول سالهای گذشته از بین رفته است. از سوی دیگر به دلیل تورم بالا قشر متوسط جامعه کوچکشده است بهطور که حتی دهک 6 و 7 هم در تأمین نیازهای اولیه خود با مشکل مواجه هستند.
مالیات جاده دوطرفه است
شقاقی شهری درباره افزایش سهم مالیات در لایحه بودجه 1403 گفت: تقریباً اکثر اقتصاددانها درباره این موضوع که سهم مالیات در تولید ناخالص ملی پایین است، اجماع دارند. در دنیا این نسبت مالیات بیش از 15 درصد اما در ایران حدود 5 تا 6 درصد است. همچنین در دنیا بیش از 80 درصد بودجه دولتها از مالیات بوده اما در کشورمان این نسبت حدود 40 درصد است. از سوی دیگر درباره اینکه دولت باید با مالیات اداره شود اجماع وجود دارد. اما مالیات جاده دوطرفه است و نه یک جاده یکطرفه. وقتی خانوار اعم از مردم و شرکتهای اقتصادی به دولت مالیات میپردازند، مسیر یکطرفه را طی میکنند اما در طرف دیگر این جاده دولت نسبت به درآمدهای مالیاتی باید پاسخگو باشد و شفاف عمل کند و خدماتی را متناسب این مالیات به مردم و شرکتها ارائه دهد. دولت باید بهطور شفاف نشان دهد که دولت بهرهور و شایسته سالار و با کمترین میزان فساد و به دنبال ارائه خدمات ویژه به ازای دریافت مالیات است. مردم در برابر دولتی که فساد دارد در پرداخت مالیات مقاومت میکنند چراکه باور افکار عمومی این است که پولهای مالیات حیفومیل میشود.
مالیات ثروت در اقتصاد
وی ادامه داد: موضوع دیگر جامعه هدفی است که باید مالیات بر آن اصابت کند. مسئله این است که مهمترین پایه مالیاتی در دنیا مالیات بر ثروت است و ثروت یک تعریف مشخص دارد و اگر از یک عدد بالاتر برود، معنای ثروت را میدهد که بالاتر از آن عدد مشمول مالیات بر ثروت میشود. اما در کشور ما مفهوم مالیات بر ثروت نداریم زیرا ثروت در اقتصاد شفاف نیست. به همین دلیل جامعه برخوردار، مرفه و ثروتمند میتواند از تور مالیات فرار کند.
جامعه ایرانی فقیر شده
وی افزود: موضوع دیگر اینکه در دهه اخیر جامعه ایرانی فقیر شده بهطور که حتی کارکنان دولت در طبقات متوسط قرار میگرفتند به سمت دهکهای پایین درآمدی سوق پیدا کردند و جامعه فقیر شده و دهک متوسط در حال از بین رفتن است. اگر دو الی سه سال دیگر تورم بالای 40 درصد ادامه پیدا کند، تقریباً جامعه متوسط حذف خواهد شد. از سال 97 تورم شدت گرفته و امسال ششمین سال تورم بالا است و سال آینده هم احتمالاً تورم بالای 40 درصد خواهد بود. در شرایط تداوم تورم، جامعه دوقطبی فقیر و غنی با سهم جمعیت فقیر زیاد خواهد شد.