اثر تحریم برزنان
بلومبرگ در گزارشی نوشت: گزارش بانک جهانی اولین ارزیابی رسمی این نهاد از فقر در کشور ۸۵ میلیون نفری ایران بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ است. بر اساس این گزارش نابرابری و فقر در یک دهه منتهی به سال ۲۰۲۰ افزایشیافته است. سیاستهای ایالاتمتحده هم به این وضعیت دامن زده وزنان بیشترین تأثیر را از تحریمها و همهگیری COVID-۱۹ متحمل شدهاند.
بر اساس این گزارش در دهههای منتهی به سال ۲۰۱۱ در دوران باراک اوباما، رئیسجمهور وقت آمریکا، ایران شاهد کاهش فقر بود به طوری که ایرانیانی که به زیر خط فقر جهانی سقوط کرده بودند از ۴۰ درصد جمعیت در سال ۱۹۸۰ به حدود ۲۰ درصد در اوایل دهه ۲۰۰۰ رسیده بودند. اما از سال ۲۰۱۱، «تحریمهایی که توسط ایالاتمتحده و سایر کشورها اعمال شد، بار دیگر تأثیر مخربی بر رشد اقتصادی و رفاه ایرانیان گذاشت. درنهایت اقتصاد ایران از «یک دهه رشد اقتصادی از دست رفته» رنج برده است.
در این گزارش آمده که مشکلات اقتصادی در ایران یکی از عوامل ناآرامیهای سراسر در سال گذشته بود که با مرگ مهسا امینی جرقه زد.
در بخشی از گزارش آمده که «ایران تنها کشوری در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) است که دادههای بررسی بودجه خانوار باکیفیت بالا را به صورت سالانه جمعآوری میکند و آنها را در دسترس عموم قرار میدهد. این دادهها، به تشخیص روندها، عوامل تعیینکننده و محرکهای فقر در ایران در سطوح ملی، ملی و خانگی کمک کرده است.»
بانک جهانی نوشت دو گزارش دیگر در اوایل سال ۲۰۲۴ منتشر خواهد شد، یکی در مورد تأثیر متفاوت اعمال مجدد تحریمها و کرونا بر رفاه خانوارها در ایران و دوم در مورد پیامدهای رفاهی خشکسالی و کمبود آب.
کاهش تولید ناخالص ملی
بانک جهانی نوشت: ایران طی دهه گذشته هر سال بهطور میانگین ۰.۶ واحد درصد کاهش تولید ناخالص داخلی را تجربه کرده است. مدیریت بهتر درآمدهای نفتی ناپایدار و تلاشهای مستمر برای تنوع بخشیدن به آن ممکن است به کاهش تأثیر اقتصادی این نوسانات در آینده کمک کند.
خانوارهای پنج دهک پایین عقبماندهاند
بانک جهانی تأکید کرده ۱۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در فقر کامل فرورفتهاند و نابرابریهای اجتماعی زیاد شده است. 40 درصد مردم ایران در معرض فقر هستند. فقدان رشد اقتصادی تمام ماجرا نیست. در طول دوره کوتاه توسعه اقتصادی در ایران، نرخ فقر به سختی پایین آمده است. منافع رشد نصیب خانوارهای پنج دهک بالا مصرفشده درحالیکه خانوارهای پنج دهک پایین عقب ماندند. همچنین شواهدی مبنی بر نابرابریهای ساختاری مداوم بین ساکنان روستایی و شهری، مردان وزنان و افراد دارای تحصیلات و فاقد تحصیلات متوسطه وجود دارد.