سلامت زنان یکی از مولفه های مهم در سلامت جامعه است؛ به همین دلیل متخصصان حوزه سلامت زنان بر این باورند که زنان برای مراقبت های پیشگیرانه از بیماری های زنانه، باید برای چکاپ هرساله برنامه‌ریزی کنند، تا از سلامت جسمی خود اطمینان یابند.
سودابه درویش جراح و متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بر این باور است که پیگیری بیماری های زنان و مراجعه به پزشک نباید به زمان بیماری شود زیرا بسیاری از این بیماری ها به صورت مخفیانه رشد می کنند و زمانی ظهور و بروز می یابند که شاید فرصتی برای درمان باقی نمانده باشد؛ او بر این باور است که برای مراقبت‌های پیشگیرانه از بیماری‌های زنان، باید بررسی های دوره ای و یا اقدامات درمانی را به‌موقع و در سریعترین زمان انجام داد.
وی با اشاره به این که آزمایش‌های غربالگری و معاینات فیزیکی برای بررسی زودهنگام بیماری‌ها ضرورت دارد، می گوید: زمانی که بیماری به‌موقع تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر خواهد بود. اما مهمترین آزمایش هایی که زنان باید سالانه انجام دهند، چه مواردی است؟ در این مقاله می خواهیم با مهمترین این آزمایش‌های زنانه آشنا شویم:
پاپ‌اسمیر
معمولا توصیه می شود، خانم‌ها از سن ۲۱ تا ۶۵ سالگی هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهند.تغییرات سلولی می‌تواند نشانه سرطان دهانه رحم باشد و از آنجایی‌که ویروسی به نام ویروس HPV در ابتلا به سرطان دهانه رحم تأثیر زیادی دارد، ممکن است پزشک توصیه کند، آزمایش HPV را انجام داده و واکسن آن را تزریق کنید.
معاینه لگن
این معاینه فقط چند دقیقه طول می‌کشد و پزشک هرگونه ناهنجاری بررسی می‌کند؛ در این آزمایش علائم احتمالی کیست تخمدان، عفونت‌ها، فیبروم رحم و سرطان در مراحل اولیه قابل شناسایی است
بررسی دوره عادت ماهانه
بخشی از چکاپ زنان مربوط به خودآزمایی می‌شود، خانم‌ها باید ریتم عادت ماهانه خود را یادداشت کنند چرا که چرخه قاعدگی فرایند هورمونی است که هر ماه در بدن خانم‌ها انجام می‌شود تا بدن را برای بارداری احتمالی آماده کند.
زنان در صورت مشاهده هرگونه بی نظمی در این چرخه باید به متخصص زنان مراجعه کنند تا دلیل این مشکل مشخص شود.
تشخیص سرطان تخمدان
در معاینه لگن تخمدان‌ها و رحم از نظر اندازه و شکل بررسی می‌شوند. معاینه لگن برخی از سرطان‌های زنانه را تشخیص می‌دهد اما تشخیص تومورهای اولیه تخمدان با این روش دشوار و گاهی غیرممکن است.برای تشخیص سرطان تخمدان باید سونوگرافی و آزمایش خون انجام شود.
آزمایش ویتامین‌های بدن و بررسی قند و چربی
یکی از آزمایش‌های مهم برای خانم‌ها بررسی سطح ویتامین‌ها، سطح آهن و کم‌خونی است. بدن به مقدار کمی به ویتامین‌ها و مواد ریزمغذی نیاز دارد. اگر به‌اندازه کافی از آن‌ها استفاده نشود، باعث ایجاد برخی عوارض می‌شود.
شما می‌توانید با مراجعه به پزشک عمومی از دکتر بخواهید این آزمایش را برای شما تجویز کند.
بررسی میزان قند و چربی خون نیز در زنان در ۴۵ سالگی باید انجام شود.
همچنین بررسی هورمون تیروئید و چکاپ های پوکی استخوان در ۶۵ سالگی باید انجام شود .
ماموگرافی
ماموگرافی آزمایشی است که برای تشخیص سرطان سینه انجام می‌شود. این آزمایش شامل فشرده‌سازی بین صفحات مخصوص با تابش اشعه ایکس است. با بررسی تصاویر ایجاد شده از این دستگاه می‌توان سرطان پستان را تشخیص داد.
در مورد زمان و دفعات انجام آزمایش ماموگرافی مدت‌هاست که پزشکان بحث می‌کنند. افزایش سن خطر ابتلا به سرطان سینه را بیشتر می‌کند و غربالگری مکرر می‌تواند بیشتر از فایده ضرر داشته باشد.اگر در خانواده خود سابقه سرطان سینه دارید، بهتر است با متخصص زنان در مورد شروع چکاپ زنان مربوط به سینه صحبت کنید.
معاینه پوست
به گفته انجمن سرطان آمریکا زنان باید هر ماه پوست خود را در خانه بررسی کنند. زیرا آمار ابتلا به سرطان پوست در زنان بالا است. پوست تمامی قسمت‌های بدن را بررسی کنید. به دنبال هر نوع خال جدید یا تغییر در خال‌های موجود باشید. این موارد می‌توانند نشانه اولیه سرطان پوست باشند.
اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارید یا در خانواده شخصی به سرطان پوست مبتلا است، باید با متخصص پوست مشاوره داشته و در مورد تعداد دفعات معاینه در مطب سوال کنید.
آزمایش کولونوسکوپی
زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستند یا سابقه خانوادگی سرطان روده دارند و خانم های بالای ۵۰ سال باید زیر نظر پزشک هر ۲ تا ۵ سال یک بار کولونوسکوپی انجام دهند.