جایزه نوبل در بخش ادبیات، امسال به یون فوسه «برای نمایشنامه‌ها و نثرهای بدیعش که صدای ناگفتنی را می‌دهد» اهدا شد. «نوبل»، جایزه معتبر جهانی هر ساله در اکتبر در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمات را به مردم جهان ارائه کرده باشند.امسال جایزه نوبل در بخش ادبیات به یون فوسه «برای نمایشنامه‌ها و نثرهای بدیعش که صدای ناگفتنی را می‌دهد» رسید.آثار عظیم او که به زبان نروژی نینورسک نوشته شده و ژانرهای گوناگونی را در بر می گیرد، شامل انبوهی از نمایشنامه، رمان، مجموعه شعر، مقاله، کتاب کودکان و ترجمه است. کارنامه پربار این نویسنده که به زبان نروژی نینورسک نوشته شده است، ژانرهای گوناگونی را در بر می‌گیرد و چندین نمایشنامه، رمان، مجموعه شعر، مقاله، کتاب کودکان و ترجمه را شامل می‌شود. با این‌که امروزه نمایش‌نامه‌های او در سطح گسترده‌ای اجرا می‌شوند، این نویسنده برای نگارش دیگر نثرهایش نیز به شهرت رسیده است. از سال ۱۹۰۱ تاکنون ۱۱۶ جایزه نوبل ادبیات اهدا شده است. چهار مورد از این جایزه‌ها مشترکا به دو نفر اهدا شدند. همچنین تاکنون ۱۷ زن به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات برگزیده شده‌اند. «رودیارد کیپلینگ» که بیشتر برای نگارش «کتاب جنگل» شناخته می‌شود در ۴۱ سالگی این جایزه را دریافت کرد و عنوان جوانترین برنده را به خود اختصاص داد. «دوریس لسینگ» با دریافت این جایزه در ۸۸ سالگی به عنوان مسن‌ترین برگزیده شناخته می‌شود.
حقایقی جالب از جایزه نوبل ادبیات
از سارتر تا چرچیل!
جایزه نوبل ادبیات از سال ۱۹۰۱ اعطا می‌شود. این جایزه در هفت مورد اعطا نشد: در سال های ۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۳۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱، ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳. واضح است که در طول جنگ جهانی اول و دوم، جوایز نوبل کمتری اعطا شد.
نوبل‌های اشتراکی ادبیات
جایزه نوبل ادبیات تنها در چهار نوبت بین دو نفر تقسیم شده است:
۱۹۰۴ - Frédéric Mistral, José Echegaray
۱۹۱۷ - Karl Gjellerup, Henrik Pontoppidan
۱۹۶۶ - Shmuel Agnon, Nelly Sachs
۱۹۷۴ - Eyvind Johnson, Harry Martinson
ماهیت ادبیات به گونه‌ای است که جایزه نوبل در این حوزه کمتر به صورت اشتراکی اعطا می‌شود و آخرین بار در سال ۱۹۷۴ این اتفاق افتاده است.
جوانترین برنده نوبل ادبیات
تا به امروز، جوانترین برنده نوبل ادبیات، رودیارد کیپلینگ است که بیشتر با «کتاب جنگل» شناخته می‌شود و زمانی که در سال ۱۹۰۷ جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد، ۴۱ سال داشت.
پیرترین برنده نوبل ادبیات
مسن‌ترین برنده جایزه نوبل ادبیات تا به امروز دوریس لسینگ است که در سال ۲۰۰۷ در ۸۸ سالگی این جایزه را دریافت کرد.
برندگان زن جایزه نوبل ادبیات
۱۷ زن تا به امروز برنده جایزه نوبل ادبیات شده اند. سلما لاگرلوف، نویسنده سوئدی (۱۸۵۸-۱۹۴۰) اولین زنی بود که در سال ۱۹۰۹ جایزه گرفت.
۱۹۰۹ - سلما لاگرلوف
۱۹۲۶ - گرازیا دلدا
۱۹۲۸ - سیگرید اوندِست
۱۹۳۸ - پرل باک
۱۹۴۵ - گابریلا میسترال
۱۹۶۶ - نلی ساکس
۱۹۹۱ - نادین گوردیمر
۱۹۹۳ - تونی موریسون
۱۹۹۶ - ویسلاوا شیمبورسکا
۲۰۰۴ - الفریده یلینک
۲۰۰۷ - دوریس لسینگ
۲۰۰۹ - هرتا مولر
۲۰۱۳ - آلیس مونرو
۲۰۱۵ - سوتلانا الکسیویچ
۲۰۱۸ - اولگا توکارچوک
۲۰۲۰ - لوئیز گلوک
۲۰۲۲ - آنی ارنو
کسانی که جایزه نوبل ادبیات را رد کردند!
بوریس پاسترناک، جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۸ را برنده شد و ابتدا آن را پذیرفت، اما بعداً مقامات کشورش (اتحاد جماهیر شوروی) باعث شدند تا جایزه را رد کند. به گزارش ایرنا، ژان پل سارتر، برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۶۴، جایزه نوبل ادبیات را علیرغم تلاش برای امتناع از آن دریافت کرد و گفت که همیشه افتخارات رسمی را رد می کند و یک نویسنده نباید اجازه دهد که خود را به یک موسسه تبدیل کنند.
سورپرایز برنده نوبل ادبیات؟
بسیاری بر این باورند که وینستون چرچیل جایزه صلح نوبل را دریافت کرد، اما در واقع جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۵۳ به او اعطا شد. وینستون چرچیل بین سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۳، ۲۱ نامزدی برای جایزه ادبیات و دو نامزدی برای جایزه صلح نوبل دریافت کرد.