رضا مجیدزاده، اقتصاددان

تبدیل شدن سعودی‌ها به قدرتی منطقه‌ای در دهه پیش رو، تصوری دور از واقعیت نیست، زیرا روند عربستان نشان از چنین تغییری دارد. بن سلمان باهوش است و مسیر منافع ملی عربستان را تشخیص داده است.

یکی از کارهای مهم عربستان بالا بردن قدرت چانه زنی است. عربستان تصمیم گرفت تنها به خاطر نفتش در جهان و منطقه با اهمیت نباشد، بلکه در حوزه دیگر هم اهمیت پیدا کند.

بیشتر شاهزاده های عربستانی سهامدار شرکت های بزرگ و مطرح آمریکایی هستند و سهام های زیادی دارند. این مساله کمک می کند تا سعودی ها در مقاطعی بر تصمیم گیری و سیاست گذاری در آمریکا تاثیر داشته باشند.

سعودی ها در حوزه ارزش افزوده انرژی از جمله در تولید بنزین سرمایه‌گذاری کلانی کرده اند. این راهبرد بلندمدت عربستان برای نقش آفرینی در بازار جهانی انرژی است.

در دهه گذشته عربستان با رفتارش این پیام را به قدرت های بزرگ داد که سعودی ها حامی منافع آن ها هستند. هر چه ایران از غرب بیشتر فاصله می گرفت عربستان نقش خود در تامین نفت مورد نیاز غرب را جدی تر ایفا می کرد و در مسیر اطمینان بخشی به قدرت حرکت می کرد.

عربستان سرمایه گذاری علمی بالایی داشت، در داخل ایران به این ویژگی سعودی ها توجهی نمی شود و یا درباره آن صحبت نشده است. نیروهای آکادمیک عربستان خود را در جامعه علمی نشان داده اند. وارد تحقیقات جدی علمی شده اند، سرمایه گذاری کرده اند و توانایی های قابل دفاعی کسب کرده اند. امروز عربستان جایگاه بالایی در نهادهای علمی جهان دارد.

سعودی ها همزمان در حوزه تنوع بخشی به اقتصاد کار کردند. آن ها سرمایه گذاری های مشترکی با قدرت های جهان دارند. جذب سرمایه های خارجی برای توسعه صنایع غیر وابسته به نفت برای عربستان در اولویت قرار گرفت. افتتاح خط تولید خودروی برقی در عربستان در این حوزه تعریف شد. عربستان با جذب سرمایه های خارجی ضمن امنیت بخشی به اقتصاد اش خود را در ردیف کشور های تازه صنعتی معرفی می کند.

عربستان از ده سال پیش شروع به تحقیق کرد و هاب سنگینی را طراحی کرده است تا به قطب تجارت منطقه تبدیل شود. نکته قابل توجه این است که عربستان هیچ حوزه ای را نادیده نگرفته و در هیچ بخشی کم نگذاشته است.

عربستان در حوزه سیاسی هم نزدیکی به آمریکا و جلب حمایت های این کشور را حفظ کرده است و هم به چین نزدیک شده و از قدرت اقتصادی چین بهره می برد.

چشم انداز 1404 ایران با چشم انداز 2025 عربستان در یک زمینه تدوین شده است ولی مرور این اسناد مایه تاسف ما است. این دو سند شبیه به هم است. سند چشم انداز 2025 عربستان به میزان بالایی محقق شده، اما ایران از برنامه مشابه عقب مانده است.