هوای خیلی گرم علاوه بر خطراتی که برای سلامت جسم دارد، مثل گرمازدگی و سکته گرمایی و حتی مشکلات قلبی و تنفسی، میتواند پیامدهای ناخوشایندی برای سلامت روان هم داشته باشد، خصوصاً برای کسانی که عوارض روحی و روانی دارند. در هوای خیلی گرم همه ما احساس میکنیم رفتارهای ما نیز تغییراتی میکند. گرما میتواند هر کسی را عصبی کند، بر دقت و حافظه اثر بگذارد و سرعت عکسالعمل را پایین بیاورد. ضمناً گرمای زیاد هوا بر خواب ما نیز اثر میگذارد. در مورد افرادی که در حال حاضر مشکلات روحی و روانی دارند، این اثرات میتواند تشدید بشود. محققان دقیقاً نمیدانند علت دقیق اینکه گرمای زیاد هوا با بدتر شدن علائم روحی و روانی مرتبط است چیست؛ اما چندین فاکتور را دراینارتباط دخیل دانستهاند:
گرما میتواند عملکرد مغز را کاهش دهد
گرمای زیاد هوا میتواند از چند طریق بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد. قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس که به تنظیم دمای درونی بدن کمک میکند ممکن است تحت شرایطی که در معرض گرمای زیاد هستید (بهویژه اگر عارضهای هم داشته باشید) نتواند به طور معمول عمل کند. البته هیپوتالاموس عملکردهای زیاد دارد از جمله تنظیم گرسنگی و تشنگی، خلق و خو، تمایلات جنسی، فشارخون و خواب. پس واضح است که در شرایطی خاص، اتفاق بیولوژیکی خاصی در این قسمت رخ میدهد. تحقیقات نشان میدهد گرمای زیاد هوا میتواند دقت و حافظه فعال را سرکوب کند. در مطالعهای معلوم شد دانشجویانی که در اتاقهایی بدون دستگاه خنککننده درس میخواندند نسبت به دانشجویانی که در اتاقی کولردار درسخوانده بودند، در تستهای ادراکی خود ۱۳.۴ درصد بدتر نتیجه گرفته بودند.گرمای هوا میتواند در سروتونین مغز نیز دخالت کند. سروتونین هورمونی است که در تنظیم خلقوخو و مهار رفتارهای تهاجمی نقش دارد.هرچند به تحقیقات گستردهتری نیاز است تا نحوه واکنش مغز به گرمای زیاد را درک کنیم؛ اما واضح است که سیستم هورمونی مغز این میان نقش دارد.برخی عوارض روحی روانی ممکن است بیمار را در معرض مشکلات مربوط به گرمای هوا قرار دهند.
داروهای روانپزشکی ممکن است نحوه تنظیم گرمایی بدن را تغییر دهند
داروهایی که افراد دچار اختلالات روحی و روانی مصرف میکنند تا علائمشان کنترل شود (مثلاً ضدافسردگیها و داروهای ضدروانپریشی)، ممکن است بر نحوه واکنش بدن نسبت به گرما اثر بگذارند.
هوای گرم خوابیدن را سخت میکند
وقتی گرمای هوا زیاد میشود اغلب خوابیدن هم سخت میشود. کارشناسان عقیده دارند کاهش کیفیت خواب دارای اثرات جدی بر وضعیت سلامت روان است. یافتهها نشان میدهند خواب ناکافی و کمکیفیت میتواند علائم اختلالات خلقی مثل اضطراب و افسردگی را بدتر کند.خوب نخوابیدن بهخاطر گرما و تحمل گرما طی روز ممکن است سازوکارهای بیولوژیکی را جوری تحتتأثیر قرار دهد که منجر به مراجعه بیشتر افراد به اورژانس شود. همه افراد در روزهای خیلی گرم در معرض دهیدراته شدن هستند. برای افرادی که دچار عوارض روحی و روانیاند، دهیدراسیون میتواند عملکرد ادراکی را مختل کرده و اثرات دارو را کاهش دهد که در نتیجه منجر به بدتر شدن علائم خواهد شد.
چگونه در هوای گرم از سلامت روانتان مراقبت کنید؟
مراقبت از سلامت جسم و روان در روزهای خیلی گرم برای همه افراد اهمیت دارد؛ اما در مورد کسانی که در حال حاضر مشکلات روحی و روانی دارند خیلی مهمتر است که اقداماتی برای خنک نگهداشتن خود در روزهای خیلی گرم تابستان انجام دهند. اولین قدم طبق معمول پیشگیری است و این باید مهمترین ابزار برای کاستن از خطرات احتمالی باشد.
چند توصیه
. اتاق را خنک نگه دارید. پردهها را در حالت سایه قرار دهید و از پنکه استفاده کنید. البته وقتی هوا خیلی گرم میشود دیگر پنکه بهتنهایی کافی نخواهد بود و باید کولر روشن کنید.
. دوش آب سرد بگیرید. دوش بگیرید یا حولهای خیس روی صورت و گردن و بازوهایتان بگذارید تا دمای بدنتان پایین بیاید.
. لباس سبک و خنک بپوشید. لباسهای نخی برای خنک نگهداشتن بدن بهترین انتخاباند. وقتی بیرون میروید حتماً کلاه لبهدار و عینکآفتابی و ضدآفتاب را فراموش نکنید.
. بهاندازه کافی آب بنوشید. طی روز مرتباً آب بنوشید؛ اما در مصرف نوشیدنیهایی که کافئین دارند پرهیز کنید؛ چون بدن را هیدراته میکنند.
. وقتی بیرون هستید به جاهای خنک بروید. سعی کنید جاهایی را انتخاب کنید که سیستم خنککننده دارند. حتی یکی دو ساعت در جای خنک بودن هم تفاوت زیادی ایجاد میکند.
. داروهایتان را مصرف کنید. همیشه داروهایتان را طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
. اگر به کمک نیاز داشتید اعلام کنید. اگر حدس میزنید با گرمتر شدن هوا حالتان بد خواهد شد، از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده بخواهید چند بار در روز از شما خبر بگیرند (خصوصاً اگر بیرون هستید).