بزرگترین تکیه در تهران، تکیه دولت بود که به دستور ناصرالدین شاه ساخته شد. شکوه و شهرت آن را بیشتر باید به سبب اجرای مراسم سوگواری و تعزیه دانست که در دو نوبت بعدازظهر و شب در آن اجرا میشد. تماشاچیان زن پیرامون صفه مرکزی تکیه، و مردان پشت سر آنان روی پلهها قرار میگرفتند.
به گزارش ایبنا، شرکت در مراسم عزاداری و سوگواری بهویژه در ماههای محرم و صفر بخش بزرگی از زندگی مردم را در تهران قدیم تشکیل میداد. برگزاری این مراسم در ماه محرم و دهه عاشورا و همچنین اربعین حسینی نه تنها مورد توجه و علاقه طبقات گوناگون مردم بود، بلکه دربار و دولت هم در این مدت مراسم مفصلی برپا میکردند و شاه و درباریان و رجال دولتی در این مراسم که در تکیههای دولتی برگزار میشد، حضور مییافتند.
بزرگترین تکیه در تهران، تکیه دولت بود که در سال 1284 هجری قمری برابر با 1248 خورشیدی به دستور ناصرالدین شاه ساخته شد. ناصرالدین شاه، دوستعلی خان معیرالممالک را که در آن زمان سرپرست ضرابخانه شاهی بود مامور ساختن این تکیه کرد و تذکر داد که این تکیه در نزدیکی کاخهای سلطنتی بنا شود تا خود او و اهل حرم به راحتی بتوانند در مراسم عزاداری شرکت کنند. امروزه یکی از معدود آثار باقیمانده که توصیفی از وضعیت تکیه دولت در اختیار ما میگذارد، تابلوی «تصویر تکیه دولت» اثر کمالالملک است که نهتنها از لحاظ طرح و ترکیب و رنگآمیزی اثری بدیع و شاهکاری نفیس به شمار میآید، بلکه از آنجا که نشاندهنده طراحی و معماری یک بنای عظیم تاریخی است و بهویژه از این نظر که بیانکننده مراسم پرجلال و شکوه تعزیهداری است، یکی از گویاترین اسناد مهم ملی ایران نیز بهحساب میآید.
اگرچه تکیه دولت برای دوره خود معماری بینظیری داشت، اما شکوه و شهرت آن را بیشتر باید به سبب اجرای مراسم سوگواری و تعزیه دانست که در دو نوبت بعدازظهر و شب در آن اجرا میشد. تماشاچیان زن پیرامون صفه مرکزی تکیه، و مردان پشت سر آنان روی پلهها قرار میگرفتند.
تعزیهخوانی در عصر ناصری و در تکیه دولت به اوج شکوفایی خود نایل آمد اما پس از ناصرالدین شاه به مرور از اهمیت و شکوه آن کاسته شد و در پی آن تکیه دولت رو به ویرانی نهاد؛ به گونهای که در دوران سلطنت مظفرالدین شاه به سبب در خطر بودن بنای تکیه مراسم تعزیه تا 1323ق (که بنا مجدداً تعمیر شد) در آن اجرا نشد. مراسم تعزیه در تکیه دولت تا اوایل سلطنت پهلوی اجرا میشد، اما شکوه و رونق دوران گذشته خود را از دست داده بود. در پی ممنوعیت عزاداری محرم و اجرای تعزیه در 1311ش تکیه دولت بیش از پیش متروک شد. تاریخ تخریب تکیه دولت به درستی دانسته نیست. گزارشهای گوناگونی درباره واگذاری زمین آن در 1325ش یا 1327ش به بانک ملی که بعدها شعبه بازار آن بر همان زمین ساخته شد، وجود دارد. براساس عکسهای هوایی سال 1335ش نیز محل تکیه به صورت گودالی مشاهده میشود.
تعزیهخوانی در تکیه دولت تا پایان دوره قاجار برپا بود و استفاده از بنای آن نیز تا اوایل عصر پهلوی دوم تداوم داشت. از این جهت، در بسیاری از وقایع مربوط به اواخر عصر قاجار و اویل عصر پهلوی به نام تکیه دولت برمیخوریم. به عنوان نمونه پس از مرگ مظفرالدین شاه جسد وی در مراسم باشکوهی به آنجا حمل شد و تا انتقال آن به عتبات در همانجا بود.
تکیه دولت، پس از مشروطه با نفوذ و تاثیر فرهنگ و هنر غرب بر کشور و پیدایش تئاتر و نمایش جدید در ایران، ارزش و اهمیت پیشین خود را از دست داد. حتی گاهی مراسمی غیر از اجرای تعزیه نیز در آن برگزار شد، تکیه دولت، عظیمترین نمایشخانه تاریخ ایران، سالها متروک و نیمه مخروبه بود تا اینکه در سال 1325خورشیدی و به منظور ساخت بانک ملی شعبه بازار، آن را خراب کردند و بیشتر عرصه آن زیربنای بانک شد. در سال 1391 همزمان با اربعین حسینی 12 سند درباره سرنوشت «تکیه دولت» و علت تخریب آن در تالار اول حوضخانه کاخ گلستان به نمایش گذاشته شد. در یکی از این سندها قید شده قناتی که در زیر بنای تکیه دولت وجود داشته است باعث شده تا این بنا که مصالح آن از خشت بوده است خراب شود.