شما دور تازه مذاکرات در دوحه را چگونه ارزیابی میکنید؟ ویژگی این دور مذاکرات نسبت به دورههای قبل چیست؟
حل پرونده هستهای ایران و احیای برجام بر هر دو طرف مذاکرهکننده یعنی ایران و امریکا میتواند مؤثر باشد. با توجه به شرایط نامساعد جو بایدن به لحاظ پایگاه اجتماعی و سطح محبوبیتش که هر روز رو به کاهش است و از سوی دیگر جریان جمهوریخواه به آن فشار میآورد در آستانه انتخابات کنگره احیای برجام میتواند موفقیتی برای وی محسوب شود تا بهوسیله حل پرونده هستهای ایران در انتخابات کنگره شکست نخورد. در حقیقت برجام برای مسائل داخلی امریکا یک انباشت سرمایه برای انتخابات است.
در ایران نیز مشکلات اقتصادی محرک احیای برجام است. جمهوری اسلامی راهی بهتر از توافق با غرب ندارد. زیرا بدون توافق نمیتوان بر مشکلات اقتصادی جاری در کشور فائق آید.
مسئله سوم جنگ اوکراین است که این بحران باعث افزایش قیمت بنزین در اروپا و آمریکا شده است. بنابراین کنترل بازار انرژی بخصوص نفت و گاز میتواند انگیزه خوبی برای اتحادیه اروپا باشد تا به روند احیای برجام کند. اینکه فرانسه می خواهر نفت ایران به اروپا برسد برای کنترل کاهش قیمت سوخت است.
یک روزنامه خارجی نقل کرده بود که ایران میتواند روزانه ۳ نیم میلیون بشکه نفت تولید کند. اگر این خبر صحت داشته باشد حضور ایران در بازار جهانی میتواند برای غرب مشکلگشا باشد.
قطعنامه شورای حکام هرچند در مقام اجرا اهمیتی ندارد اما باعث سردی در روابط ایران و کشورهای اروپایی شد. بنابراین درخواست ایران برای حضور در دوحه را میتواند واکنشی به صدور قطعنامه در شورای حکام خواند اما در اصل قضیه که مذاکرات برجام باشد تفاوتی نمیکند که در دوحه برگزار شد و یا در وین.
مسئله دیگری که به وجود آمده تصمیم سران گروه هفت است که بازهم رویکردهای ایران در حوزه حقوق بشر را محکم کرده و تأکید کردهاند که تمام تلاش خود را برای عدم دستیابی ایران به سلاحهای هستهای بکار خواهند گرفت.
بنابراین هنوز نقطههای امیدوارکنندهای به وجود نیامده است تا بتوانیم به آینده مذاکرات هستهای که در دوحه پس از دو روز متوقف شد خوشبین باشیم. البته امیدواریم که با انعطاف هر دو طرف مذاکرهکننده گشایشهای اقتصادی برای مردم کشور رقم بخورد.
آیا حذف چین و روسیه از مذاکرات دوحه تأثیری دررسیدن به توافق هستهای دارد یا خیر؟
حضور چین و روسیه در مذاکرات هستهای پررنگ بود اما در مسائل اجرایی و تصمیمگیری نقشی نداشتند. باوجوداینکه اولیانوف از جانب ایران گاهی اعلام موضع و یا بیانیه صادر میکرد، اما نقش بارزی در تصمیمگیری نداشت اما رفتارهای اولیانوف به نفع ایران تمام نشد. پایان دو دور مذاکرات در دوحه بدون نتیجه اتفاق خوبی برای ایران به ویژه بازار نیست. علت این است که احیای برجام پیچیده و دشوارتر از قبل شده است.