یک عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره چشم‌انداز گران شدن برخی اقلام و تأثیر آن بر وضع معیشتی مردم و اقتصاد کشور می‌گوید: وقتی تورم امسال ۲۰درصد به همین دلیل بالا برود و ۵۰ تا ۶۰ درصد شود این پایه‌ای برای سال بعد است و در سال بعد هم همین افزایش قیمت و انتشار آن را خواهیم دید و انتشارهای سال‌های بعد تماماً از جیب این حقوق و دستمزد بگیر ها است. وقتی تورم ۵۰درصد در اقتصادی عادت شد در سال‌های بعدی نمی‌توان به راحتی این تورم را کاهش داد و تورم هست و سال بعد بر زندگی افراد فقیر فشار بیشتری وارد می‌کند و در آن شرایط ۴۰۰ هزار تومان دیگر عددی نخواهد بود! دولت برای عده‌ای از جیب عده‌ای دیگر پول برمی‌دارد تا هزینه‌های خودش را جبران کند و بودجه خودش را تنظیم کند و مشکلات خودش را حل کند این هم فشاری دیگر است. فشاری اجتماعی و اقتصادی بر زندگی گروهی دیگر. دولت نمی‌تواند بگوید که من به فکر گروهی هستم ولی به فکر گروهی دیگر نیستم؟! دولت، دولت کل ملت است.
دکتر مرتضی عزتی، اقتصاددان در گفت‌وگو با شفقنا در پاسخ به این سؤال که شاهد گرانی چندین قلم کالا هستیم آیا این وضعیت و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی سیاست درستی بود یا نه؟ اظهار داشت: این وضعیت از چند جنبه قابل طرح است. یکی اینکه بپرسیم اگر قیمت‌های نسبی را در اقتصاد باهم هماهنگ کنیم آیا خوب است؟ بله خوب است. اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود از اساس خوب است اما نه‌فقط ارز ۴۲۰۰ تومانی بلکه باید بقیه موارد هم اصلاح شود. آیا قیمت‌های ما باید جهانی شود؟ بله؛ آیا دستمزدهای ما باید بالا برود؟ بله؛ دولت می‌گوید من به بقیه قیمت‌ها دست نمی‌زنم و هیچ‌کسی هم حق ندارد گران کند! ولی این وضعیت قابل‌قبول نیست. اولاً اگر دستمزدها پایین و قیمت‌ها بالا باشد فشار بر روی معیشت مردم وارد می‌شود. در بحثی دیگر می‌گویند اگر طبقه‌ای مرفه بود ما به آن‌ها یارانه نمی‌دهیم و اگر یارانه معیشتی به درصدی از مردم تعلق نگیرد به زندگی آن‌ها فشار وارد می‌شود. اطلاعاتی که اعلام می‌شود نشان می‌دهد ۳۰درصد از مردم مشمول یارانه نمی‌شوند و فشار بر زندگی این ۳۰درصد احساس خواهد شد و هزینه‌های بخشی از مردم بالا می‌رود. حال این بخش اگر در بازار کالا و خدماتی عرضه می‌کنند آن کالا و خدمات را گران خواهند کرد چون نمی‌توانند کار دیگری بکنند.
قیمت‌ها سرایت پذیر هستند
وی در خصوص اینکه آیا در مجموع این وضعیت تورم‌زا خواهد بود؟ گفت: قطعاً تورم‌زا است. وقتی می‌گویند ۱۰درصد به این دلیل است که محاسبه می‌کنند که اگر فقط مرغ و روغن گران شود ۱۰درصد تورم اضافه می‌شود ولی در بازار و در اقتصاد قیمت‌ها سرایت پذیر هستند و از بازاری به بازار دیگر سرریز می‌شوند. نمی‌توان انتظار داشت که وقتی روغن و لبنیات را گران کردیم رستوران‌دارها و قنادی‌ها و… محصول و خدمات خود را گران نکنند. وقتی شیر را گران می‌کنید ماست و پنیر و کره و دوغ هم گران می‌شود! وقتی همه اقلام گران شد حتی کسی که به او یارانه نمی‌دهیم و ادعا می‌کنیم درآمد بالایی دارد خدمات خود را گران می‌کند چون وقتی به مغازه رفت و اجناس را گران خرید این مابه‌التفاوت را روی خدماتی که به مردم ارائه می‌کند می‌کشد، دستمزد او هم گران می‌شود. وقتی دولت اعلام می‌کند که آرد را گران کرده نان گران‌تر به دست همه مردم جامعه می‌رسد و آن‌ها هم محصول و خدمات خود را گران می‌کنند تا زندگی آن‌ها هم بچرخد و در این شرایط انتظارات تورمی ایجاد می‌شود و آثار تورمی بیشتر می‌شود. این اقتصاددان با تأکید بر اینکه مشکل دیگر این است که دولت به جای رونق دادن به اقتصاد و افزایش دادن به تولید می‌خواهد از جیب عده‌ای پول بگیرد و به جیب عده‌ای دیگر واریز کند! گفت: این اداره اقتصادی درست مملکت نیست. اداره درست اقتصادی مملکت یعنی اگر می‌خواهیم وضعیت درست شود باید تولید را افزایش بدهیم نه اینکه به چنین وضعیتی دامن بزنیم. نکته دیگر اثر تورم است که همه می‌دانند کسانی که ثروت ثابتی اضافه دارند و زندگی آن‌ها از این ثروت می‌چرخد وضع بهتری پیدا می‌کنند یعنی دولت به ثروتمندان پولی اضافه می‌دهد نه کسانی که درآمد بالایی دارند. ولی وقتی کسی میزانی درآمد ثابت دارد سال بعد دیگر نمی‌تواند با همان قیمت زندگی خود را اداره کند. دولت به کسی که خانه‌ای ندارد چیزی نداده و تنها ۴۰۰ هزار تومان یارانه ماهیانه داده است ولی به ثروتمندان که در تورم قیمت املاک و دارایی‌های آن‌ها بالا رفته میلیون‌ها تومان پول داده است و عدم تعادل را با این سیستم اضافه‌تر می‌کند. برابری درامد هم غلط است برابری ثروت هم غلط است. ولی وقتی با ایجاد تورم پول چند نفر را که دارایی و ثروت دارند چند برابر می‌کنیم این نوعی رانت است که ما در اقتصاد توزیع می‌کنیم. رانت یارانه ارز ۴۲۰۰ تومانی بد است اما نه به این معنا که با منطقی دیگر رانت را از این گروه بگیریم و به گروهی دیگر بدهیم. رانت افزایش قیمت دارایی‌ها بسیار بالاتر از رانت ارز ۴۲۰۰ تومانی است. فرض ما این است که رانت بد است و ارز یارانه‌ای را تعطیل کنیم ولی این اصلاح نباید به قیمت گران شدن نرخ‌ها و ایجاد تورمی با این شدت تمام شود. این وضعیت برای اقتصاد کشور مشکل‌زا است. اساساً دولتی که نتواند با خلق ثروت که وظیفه او در اقتصاد است قادر به بهبود بخشیدن به زندگی فقرا نباشد با ایجاد رانت‌های دیگری سعی می‌کند ظاهراً وضع فقرا را بهتر کند ولی عاقبت وضع فقرا را بدتر می‌کند. در ۱۲ سال اخیر می‌بینیم که همین اتفاق افتاده است و با همین شیوه افزایش قیمت و ایجاد تورم و دادن یارانه جز افزایش فقر فقرا هیچ اتفاق دیگری در جامعه نمی‌افتد.