خوزستان در محاصره آلودگی
بر اساس اعلام مرکز ملی پایش کیفی هوا، شاخص آلودگی در ۱۱ شهر استان خوزستان در روز جمعه نهم آبان به سطح هشدار رسیده است؛ چهار شهر در وضعیت «قرمز» و ناسالم برای همه گروههای جمعیتی و هفت شهر در محدوده «نارنجی» و ناسالم برای گروههای حساس قرار دارند.
بر اساس دادههای رسمی، شاخص آلودگی هوا در شهرهای اهواز (۱۶۰)، خرمشهر (۱۵۸)، کارون (۱۶۳) و ماهشهر (۱۵۲) از مرز خطر عبور کرده و در محدوده قرمز قرارگرفتهاند؛ وضعیتی که به گفته کارشناسان محیطزیست «زنگ خطر جدی برای سلامت عمومی» است. در همین حال، شهرهای آبادان (۱۱۵)، اندیمشک (۱۳۲)، ایذه (۱۰۶)، بهبهان (۱۳۶)، دشت آزادگان (۱۰۹)، شادگان (۱۳۳) و شوشتر (۱۱۶) نیز با شاخص نارنجی، در وضعیت ناسالم برای گروههای حساس ازجمله سالمندان، کودکان و بیماران قلبی و ریوی قرار دارند.
توسعه نامتوازن
یوسف رشیدی، کارشناس آلودگی هوا، آلودگی هوا کلانشهرها را از نتایج توسعه نامتوازن فعالیتهای اقتصادی و عدم ملاحظه جوانب محیط زیستی آنها دانست و ضمن تشریح عوامل مؤثر بر آلودگی هوا گفت: هرچند بشر در ابتدا فکر میکرد که توان خود پالایی اکوسیستم کره زمین توان خنثیسازی هر حجم از آلودگی دارد اما شاید فاجعهای که برای شهر لندن در سال ۱۹۵۲ با تلفات انسانی در حدود ۱۰ هزار نفر روی داد، اولین زنگ خطر آلودگی هوا را به صدا درآورد. تحقیقات و مطالعات پزشکی سبب شد تا در سال ۲۰۱۲ آژانس بینالملل تحقیقات سرطان وابسته به سازمان بهداشت جهانی، دود دیزل را عامل اثرگذار بر سرطان ریه اعلام کرد. این آژانس در سال ۲۰۱۳ آلودگی هوا را در زمره ترکیبات سرطانزا اعلام کرد بنابراین با توجه به مدارک، مستندات و تحقیقات علمی شاید بتوان گفت که کاهش آلودگی هوا باید در اولویت اقدامات نهادهای متولی باشد چراکه هزینه با هدف کاهش آلودگی هوا یک سرمایهگذاری قابل بازگشت است، درصورتیکه هزینه خرید داروهای درمان سرطان در اکثر موارد غیرقابلبازگشت است.
تجربه موفق کنترل آلایندهها
رشیدی بابیان اینکه تجربه موفق کشورها در این زمینه میتواند بهصورت الگویی برای شهرهای کشور مورداستفاده قرار گیرد، گفت: سیاهه انتشار آلایندههای هوا در شهر تهران نشان میدهد که تردد وسایل نقلیه شامل خودروها، موتورسیکلتها و وسایل نقلیه دیزلی نقش قابلتوجهی در انتشار آلودگی دارد بهعنوانمثال کاهش مقدار سرب از هوای تهران، کاهش الیاف آزبست و کاهش آلاینده منواکسید کربن نتیجه اقدامات قبل است اما در سالهای اخیر اقدامات مؤثری نظیر از رده خارج شدن خودروهای فرسوده کمتر صورت گرفته است.
نوسازی ناوگان حملونقل
این کارشناس آلودگی هوا گفت: نوسازی و ارتقای ناوگان حملونقل عمومی که رکن اصلی کاهش آلودگی هوا است نیز متأسفانه وضعیت مناسبی ندارد. حال پرسش این است که چگونه با افزایش تعداد خودروها و عدم اجرای راهکار کاهش آلودگی هوا میتوان شاهد ارتقای کیفیت هوا در شهرها بود؟
وی اضافه کرد: مطالعات و بررسیهای اخیر نشان میدهد لازم است اقدامات یکپارچه و منظمی شامل استقرار کامل دولت الکترونیک، حذف مقررات و دستورالعملهای زائد، توسعه گسترده حملونقل عمومی و تغییر در روال و رویههای سنتی امور صورت گیرد.
پیشنهادها مدرن و اجرایی
رشیدی گفت: استقرار سیستم تضمین مادامالعمر قطعات کنترل آلودگی در خودروها و موتورسیکلتها بهمنظور افزایش کارایی معاینه فنی خودروها و ارتقای سیستم معاینه فنی خودروها با بهرهمندی از اطلاعات ECU و سایر روشهای مدرن بهجای اندازهگیری مستقیم آلایندهها از اگزوز خودروها ازجمله راهکارهایی است که میتوان در نظر گرفت.