انتخابهای سیاسی اخیر آمریکا، اروپا و چین و فشارهای اقتصادی داخلی، محاسبات روسیه را تغییر میدهد. از آنجایی که ممکن است زمان دیگر به نفع آن نباشد، عزم غرب را به شیوههای پرخطرتر و تهاجمیتر به چالش میکشد. این وضعیت قطعاً تشدید خواهد شد، مگر اینکه اروپا واکنش نشان دهد.
مقامات غربی از موج ناگهانی تجاوز پهپادها و جنگندههای روسی به حریم هوایی خود گیج شدهاند. نباید اینطور باشد. اقدامات روسیه نتیجه منطقی چهار تحول گستردهتر است که محاسبات آن را تغییر میدهد. سه مورد اول، انتخابهای سیاسی آمریکا، اروپا و چین هستند. مورد چهارم، وضعیت داخلی رو به وخامت خود روسیه است. پاسخ روسیه، مرحله جدید و خطرناکتری از جنگ آن در اوکراین را آغاز کرده است.
بازگشت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵ در ابتدا امیدهای کرملین را برانگیخت که هدف اعلام شده او برای پایان دادن سریع به جنگ میتواند برای مهندسی تغییر قاطع به نفع روسیه و شکاف در روابط فراآتلانتیک مورد استفاده قرار گیرد. با وجود تلاشهای دیپلماتیک فشرده، که در اجلاس آلاسکا در اوت ۲۰۲۵ به اوج خود رسید، روسیه در دستیابی به این هدف شکست خورده است. اگرچه آمریکا امتیازات یکجانبهای داد از درخواستها برای آتشبس فوری دست کشید و تهدید به تحریمهای جدید را کنار گذاشت اما به طور قطعی از اوکراین یا اروپا جدا نشده است. ترامپ برای اولین بار سخنان تندی در مورد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، گفته است و همچنان به اوکراین سلاح میدهد که البته اکنون فروخته میشود، نه داده میشود. ۹ ماه دیپلماسی آشفته نه بزرگترین امیدهای روسیه و نه عمیقترین ترسهای اروپا را محقق نکرده است.
زمینه استراتژیک جنگ در حال تغییر است. تهاجم تابستانی روسیه با هزینه هنگفتی از نظر تلفات در تعداد سربازان شکست خورده است. استراتژی دیپلماتیک آن برای تعامل با آمریکا ناکارآمد بوده است. روسیه با سونامی آهستهای از هزینههای دفاعی اروپا و فشارهای فزاینده در داخل مواجه است. چین تجهیزات نظامی را افزایش خواهد داد، اما حداقل تا سال ۲۰۳۰، خریدهای جدید گاز که میتواند منابع مالی رو به کاهش روسیه را تأمین کند، انجام نخواهد داد. این حمایت نه تنها روسیه را به ریسکپذیری بیشتر ترغیب میکند، بلکه آن را به انجام این کار وادار میکند. شکست، روسیه را به عنوان یک شریک بیارزش میکند و موازنه نفوذ در روابط آنها را حتی بیشتر به سمت پکن تغییر میدهد.
ممکن است زمان دیگر به نفع روسیه نباشد. موازنه پتانسیل مادی و فناوری به طور گسترده به نفع دشمنانش است. روسیه اکنون تنها در صورتی میتواند پیروز شود که از تبدیل قدرت نهفته جمعی دشمنانش به برتری قابل استفاده با تضعیف عزم و ارادهشان مانع شود. این امر روسیه را مجبور میکند تا نظریه پیروزی خود را تسریع کند اوکراین را از نظر نظامی تضعیف کند و از نظر سیاسی از غرب پیشی بگیرد قبل از اینکه پنجره پیروزی برای همیشه بسته شود. به همین دلیل، روسیه اکنون حملات پهپادی و موشکی بیسابقهای را به شهرهای اوکراین وارد میکند تا روحیه و مقاومت را تضعیف کند و در حال انجام تهاجمها و عملیات خرابکارانه بیسابقهای برای بازدارندگی و تفرقه در اروپاست.
منبع: دیپلماسی ایرانی