ارز رفت و برنگشت
بررسی جزئیات صادرات غیرنفتی کشور از سال ۹۷ تاکنون حاکی از آن است که طی این مدت از مجموع بیش از ۲۷۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی کشور، بیش از ۹۵.۶ میلیارد دلار آن بازنگشته است. حسین صمصامی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در صفحه شخصی خود نوشت: «رئیس‌جمهور فرمودند: الان یک میلیارد دلار نداریم، باید چانه بزنیم از کجا پیدا کنیم! درحالی‌که طی 7 سال اخیر نزدیک به 100 میلیارد دلار ارز صادراتی به کشور بازنگشته است. اگر قانون را درست اجرا کنید، ارز اضافی هم خواهیم داشت.» بر اساس آمار رسمی منتشرشده، از سال 1397 تاکنون حدود 270 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی (به‌جز صادرات بخش دولتی شامل نفت، برق، گاز طبیعی و…) انجام‌شده که از این میزان، حدود 95 میلیارد دلار آن، معادل 35 درصد کل صادرات، به چرخه رسمی کشور بازنگشته است. همچنین فقط در دولت چهاردهم (از سال 1401 تاکنون)، از مجموع 146 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی، بیش از 56 میلیارد دلار یعنی حدود 38 درصد، هنوز به کشور بازنگشته است.
قاچاق کالا و ارز
مطابق قانون، عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات مصداق قاچاق کالا و ارز محسوب می‌شود؛ اما به گفته کارشناسان، اجرای ناقص و سهل‌آباد این قانون باعث شده بخش بزرگی از ارزهای صادراتی در خارج از کشور بلوکه یا صرف واردات غیررسمی شود.
راهکار مقابله با تحریم
استاندار گیلان معتقد است مهم‌ترین پادزهر اجرای مکانیسم ماشه بازگشت به مردم و به رسمیت شناختن سلایق عموم مردمی است که اکثریت بزرگشان در داخل و خارج کشور، در طول جنگ 12 روزه پشت کشورشان، ایستادند.
هادی حق‌شناس، استاندار گیلان، بابیان اینکه باید پادزهری برای محدودیت‌های تحریمی یافت، به خبر آنلاین گفت: من فکر می‌کنم راه‌های زیادی وجود دارد که محدودیت‌های حاصل از اجرای مکانیسم ماشه کاسته شود. باید در نظر گرفت که سیاست‌گذاری در عصر بحران به‌مراتب مهم‌تر از دوره عادی است.
ضرورت جذب سرمایه
او افزود: یکی از اقدامات ضروری تلاش برای جذب سرمایه‌های بخش خصوصی است. باید گشاده برخورد کنیم. یعنی نمی‌توانیم به یک فرد صاحب سرمایه بگوییم هم سرمایه خودت را بیاور و هم با باورهای ما زندگی کن. تحریم‌ها می‌خواهند با از دسترس خارج کردن منابع کشور، مسیر سرمایه‌گذاری را مسدود کنند و ما اگر بتوانیم به بخش خصوصی، مخصوص ایران داخل و خارج اتکا کنیم، این چالش مرتفع می‌شود. سرمایه‌گذاران و جامعه، باور و خلقیات خاص خود رادارند و ما باید با گشاده‌رویی تفاوت‌ها را بپذیریم. ما باید از هرکسی، با هر عقیده‌ای وقتی پای ایران ایستاده، استقبال کنیم. تنها با پذیرش تفاوت‌ها و باز کردن درهای کشور به روی همه ایرانیان میهن‌دوست است که می‌توانیم محدودیت‌های دشمنان غربی کشورمان را دور بزنیم. مثلاً نمی‌توان به فردی بگوییم بیا و سرمایه‌ات را بیاور اما اجازه نداری ماشینی که می‌خواهی را سوار شوی یا پرواز VIP سوار شوی. ما باید از حضور آن‌ها استقبال کنیم.
پادزهر تحریم
عضو هیات علمی دانشگاه تأکید کرد: پادزهر اجرای مکانیسم ماشه، جز بازگشت به مردم و پذیرش ایرانیان با هر تفکر اجتماعی، باور قلبی و سبک زندگی است. ما باید بپذیریم مردم پناهگاه سیاست‌گذارانشان هستند و این را در زمان جنگ تحمیل ۱۲ روزه با اسراییل مشاهده کردیم. در این دوره بودیم که دیدیم اکثریت بزرگی از ایرانیان خارج کشور، با هر نگرشی پای ایران و پشت کشور ایستادند و حالا همین ایرانیان را باید با هر نگاه یا سلیقه‌ای بپذیریم تا بتوانیم اقدامات دشمنان کشورمان را بی‌اثر کنیم. هرقدر سرمایه اجتماعی بالا برود، اقتصاد کشور زمینه رشد و توسعه بهتری پیدا می‌کند و افزایش سرمایه اجتماعی زمانی افزایش خواهد یافت که بخش بزرگ‌تری از مردم، خود را در تصمیم‌گیری‌ها دخیل ببینند. استاندار گیلان توضیح داد: دولت چهاردهم اخیراً اختیاراتی به استانداران داده است برای اینکه بوروکراسی کاهش یابد، بهتر است به استانداران اختیاراتی در حوزه اقتصادی داده شود. این اختیارات با ذکر این قید باید باشد که به تسهیل و تسریع امور منجر شود. این اقدام می‌تواند تااندازه‌ای از هزینه‌های اداری بکاهد و از سوی دیگر فرایند صادرات و واردات را سرعت بخشد.