آیا دستکاری بینی می‌تواند راه ورود باکتری‌ها به مغز و آغاز آلزایمر باشد؟ تحقیقات جدید روی موش‌ها زنگ خطری جدی برای سلامت مغز انسان‌ها به صدا درآورده است.
دستکاری بینی ممکن است با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر، ارتباط داشته باشد؛ هرچند این رابطه هنوز به طور کامل اثبات نشده است.
فرارو نوشت: دانشمندان با مطالعه بر روی موش ها، نشان دادند که دستکاری بینی می تواند منجر به آسیب دیدن بافت‌های داخلی بینی شده و مسیر ورود باکتری‌های خاص به مغز را هموار کند، اتفاقی که ممکن است واکنش‌های مغزی مشابه علائم بیماری آلزایمر را به دنبال داشته باشد.
لازم به ذکر است که این تحقیق تاکنون فقط بر روی موش ها انجام شده است؛ با این حال نتایج بدست آمده می‌تواند به درک بهتر نحوه شروع بیماری آلزایمر که همچنان یک معمای بزرگ است، کمک کند. در این مطالعه، محققان دانشگاه گریفیت استرالیا یک باکتری به نام Chlamydia pneumoniae را مورد بررسی قرار دادند؛ این باکتری می‌تواند انسان را به ذات الریه مبتلا کند و در مغز بیشتر انسان های مبتلا به زوال عقل دیررس مشاهده شده است.
مطالعات انجام شده روی موش‌ها نشان داد که این باکتری می‌تواند از طریق عصب بویایی وارد مغز شود. همچنین مشخص شد که آسیب دیدن بافت ظریف بینی (اپی‌تلیوم بینی) موجب تشدید عفونت‌های عصبی می‌شود.
در این آزمایش، نفوذ باکتری به مغز و شدت گرفتن عفونت‌های عصبی موجب افزایش تولید پروتئین آمیلوئید-بتا در مغز موش‌ها شد. تجمع این پروتئین به شکل پلاک‌هایی در مغز، از شاخص‌ترین و مهم‌ترین نشانه‌های بیماری آلزایمر به شمار می‌رود. جیمز سنت‌جان، عصب‌شناس دانشگاه گریفیت می گوید: «ما نخستین گروهی هستیم که نشان دادیم Chlamydia pneumoniae می‌تواند مستقیماً از طریق بینی وارد مغز شود و تغییراتی شبیه به علائم آلزایمر ایجاد کند. این اتفاق در بررسی‌های انجام شده روی موش‌ها مشاهده شد و می‌تواند برای انسان‌ها نیز هشداردهنده باشد.» سرعت نفوذ این باکتری به سیستم عصبی مرکزی موش‌ها محققان را شگفت‌زده کرد؛ چرا که عفونت تنها در فاصله ۲۴ تا ۷۲ ساعت رخ داد. به نظر می رسد بینی مسیری کوتاه برای انتقال سریع باکتری‌ها و ویروس‌ها به مغز است. هنوز مشخص نیست این روند در انسان‌ها نیز اتفاق می‌افتد یا پلاک‌های آمیلوئید-بتا عامل اصلی آلزایمر هستند، اما پیگیری این مسیر می‌تواند به درک عمیق‌تری از این بیماری کمک کند. اگرچه هنوز نتیجه نهایی به دست نیامده، اما دانشمندان تاکید دارند که دستکاری بینی رفتار مناسبی نیست و ممکن است به بافت‌های محافظ بینی آسیب برساند. یکی از پرسش‌های کلیدی که تیم تحقیقاتی در تلاش برای یافتن پاسخ آن است، این است که آیا افزایش آمیلوئید-بتا در مغز واکنشی طبیعی و مفید از سوی سیستم ایمنی به عفونت بوده و پس از درمان قابل بازگشت است یا خیر. آلزایمر بیماری بسیار پیچیده‌ای است و از جنبه‌های مختلفی در حال بررسی است. هر مطالعه ما را یک گام به یافتن راهی برای متوقف کردن آن نزدیک‌تر می‌کند. سنت‌جان می گوید: «ریسک ابتلا به آلزایمر در افراد بالای 65 سال به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. اما به غیر از سن، عوامل محیطی و مواجهه با باکتری‌ها و ویروس‌ها نیز نقش مهمی در بروز این بیماری دارند.»
کشف عظیم‌ترین سیاه‌چاله
دانشمندان موفق به کشف سیاه‌چاله‌ای شدند که ۳۶ میلیارد برابر خورشید، جرم دارد. کهکشان «SDSS J۱۱۴۸+۱۹۳۰» بر اساس اندازه‌گیری‌های جدید، یک سیاه‌چاله بسیار عظیم با جرمی حدود ۳۶/۳ میلیارد برابر جرم خورشید ما را در خود جای داده است. جرم این سیاه‌چاله بسیار نزدیک به بالاترین حد ممکن قرار دارد. برای مقایسه، سیاه‌چاله مرکزی راه شیری تنها ۴/۳ میلیون جرم خورشیدی جرم دارد. محققان می‌گویند این سیاه‌چاله در اعماق کیهان که در فاصله حدود ۵ میلیارد سال نوری از ما قرار دارد، می‌تواند پرجرم‌ترین سیاه‌چاله کشف‌شده تاکنون باشد. به نقل از ساینس‌آلرت، این سیاه‌چاله تازه کشف‌شده، دیگر در دسته ابرسیاه‌چاله‌ها نیز جای نمی‌گیرد، بلکه این هیولای غول‌پیکر در دسته «فراابرسیاه‌چاله» یا «سیاه‌چاله‌های فوق کلان جرم»قرار دارد. «توماس کالت»، اخترفیزیکدان «دانشگاه پورتسموث» در بریتانیا می‌گوید: این در میان ۱۰ سیاه‌چاله پرجرم کشف‌شده تاکنون قرار دارد و به احتمال زیاد پرجرم‌ترین آنهاست. وی افزود: اکثر اندازه‌گیری‌های جرم سیاه‌چاله‌های دیگر، غیر مستقیم هستند و عدم قطعیت‌های نسبتاً زیادی دارند، بنابراین ما واقعاً نمی‌دانیم که کدام‌یک بزرگ‌ترین است. با این حال، ما به لطف رویکرد جدیدمان اطمینان بیشتری در مورد جرم این سیاه‌چاله داریم.