رئیس مرکز تحقیقات روان‌پزشکی و روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به‌ضرورت مواجه صحیح با استرس و اضطراب ناشی از دوران جنگ و پس از جنگ، ۱۲ راهکار کاهش اضطراب در بحران‌ها را توصیه کرد تا افراد از زندگی درگذشته و آینده اجتناب کنند و حال را دریابند.
محمدرضا محمدی با اشاره به راهکارهای مواجه با استرس و اضطراب جنگ و پسا جنگ، اظهار کرد: شکی نیست که جنگ یکی از سخت‌ترین، پرتنش‌ترین، پر اضطراب‌ترین مسائلی است که ممکن است در یک کشور رخ دهد اما اگر نگرانی و اضطراب‌ها را بشناسیم صدمه کمتری می‌خوریم و همه افراد ازجمله سالمندان، نوجوانان و کودکان در صورت شناخت اضطراب‌ها با مشکلات کمتری مواجه می‌شوند. وی تأکید کرد: باید بدانیم در دوران جنگ همه صداهایی که می‌شنویم صدای موشک و بمباران دشمنان نیست بلکه صداهایی که می‌شنویم صدای گلوله‌های ضد هوایی است که از زمین به سمت هواپیماهای دشمن شلیک می‌شود و از سمت نیروهای خودی است و بمب و موشک دشمن نیست؛ بنابراین با شناسایی عوامل ایجاد صدا ترس از آن‌ها از بین می‌رود. توضیح دهیم که شاید بیش از ۹۰ درصد این صداها، صداهای ضد هوایی خودی است و نباید ایجاد وحشت کند بلکه برای دفاع از مردم است.
علائم استرس
وی با برشمردن علائم استرس ناشی از جنگ گفت: جنگ اضطراب و نگرانی دائم و مداوم در ما ایجاد می‌کند؛ احساس بی‌قراری و تنش‌های جسمانی مثل عرق کردن؛ کاهش دقت و تمرکز و اختلال حافظه؛ احساس خستگی مداوم و ضعف، بی‌حالی و سستی که علائم جسمی اضطراب است؛ فوبیا یا ترس مرضی و ترس بیمارگونه، ترس از مردن؛ ایجاد عصبانیت و پرخاشگری یا حس انزوا و گوشه‌گیری؛ مشکلات جسمانی ازجمله تپش قلب، مشکلات گوارشی، تکرر ادرار، کم‌خوابی و بیداری‌های شبانه؛ علائم افسردگی، فکر و خیال و غمگینی، حملات وحشت و پنیک و درنهایت اختلال روانی مانند روان گسیختگی ازجمله علائم وجود استرس بیمارگونه در دوران جنگ و پسا جنگ است.
راهکار
رئیس مرکز تحقیقات روان‌پزشکی و روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به راهکارهایی برای حل مسئله اظهار کرد: نخستین راهکار کسب اخبار صحیح و خودی است؛ اخبار دشمن برای بزرگنمایی ضعف داخلی، ایجاد جنگ روانی یا رسانه‌ای تولید می‌شود تا ما را برآشفته و کشور ما را از میدان به درکنند. اخباری که در فضای مجازی وجود دارد، حساب‌وکتابی ندارد. وی گفت: دانستن برخی اخبار و موضوعات برای متخصصان و فرماندهان جنگ است تا برنامه‌ریزی بهتری انجام دهند؛ بنابراین کسب اطلاعات زیاد برای مردم عادی سودی ندارد؛ برای مثال در جنگ ۱۲ روزه اعلام می‌کردند که منطقه ۳ یا منطقه دیگری را خالی کنید و این در حالی است که با در نظر گفتن موضوع احتمال، می‌بینیم که این اخبار و این نوع اطلاعیه‌ها برای تخریب روحیه انسان‌هاست.
احساسات خود و کودکان را سرکوب نکنیم
محمدی بابیان اینکه راهکار دیگر این است که احساسات خود و کودکان را بفهمیم و سرکوب نکنیم، تأکید کرد: اگر به احساسات پاسخ درست منطقی داده نشود؛ موجب اضطراب و در پی آن بروز مشکلات جسمی خواهد شد؛ بگذاریم کودکان احساسات خود را بگویند و با بازی کردن، شعر خواندن، ایجاد محیط آرام برای آنان، آن‌ها را از نگرانی دورنگه داریم. این روان‌پزشک بابیان اینکه توجه به مسئله ایمان و امید موضوع مهمی است که به‌عنوان سومین راهکار باید موردتوجه باشد، تأکید کرد: شرایط سخت و ناگوار و بیماری‌ها در زندگی انسان‌ها رخ می‌دهد اما زندگی انسان‌ها ادامه دارد؛ در حوادث رانندگی و امثال آن افراد بیشتری فوت می‌کنند و لازم و ضروری است که ایمان و امید به خداوند باشیم و به خداوند تمسک جوییم. محمدی با اشاره به چهارمین راهکار مقابله با استرس در دوران بحران تاکید کرد: از خود و از کودکان و نوجوانان و سالمندان مراقبت کنیم، اگر در طبقات بالای ساختمان بلند هستیم باید بدانیم که طبقات پایین موقع حمله مصون‌تر است و یا اینکه اگر در اطراف تهران یا شهرهای موردحمله جای امنی داریم از آن‌ها استفاده کنیم و برای آرامش بیشتر به‌جاهای امن‌تر برویم که ریسک کمتری دارد.
به زندگی عادی برگردیم
وی، آماده کردن کیف کمک‌های اولیه و تهیه لوازم ضروری را از دیگر راهکارهای مقابله با استرس و اضطراب در زمان حمله عنوان کرد و افزود: حفظ روال زندگی معمولی راهکار دیگری است که باید به آن توجه شود، باید هر چه زودتر به زندگی معمول برگردیم و از کارهایی که موجب می‌شود زندگی ما با اختلال مواجه شود دوری کنیم. درنهایت اگر اضطراب فرد کاهش پیدا نکرد باید از پزشکان متخصص و روان‌پزشکان برای بزرگ‌سالان و روان‌پزشکان کودکان برای کودکان و نوجوانان استفاده کنیم.