رئیس اتاق بازرگانی تهران گفت: بانکها برای تأمین منابع خود از بانک مرکزی استقراض میکنند و این امر باعث ایجاد تورم میشود درحالیکه تأمین مالی باید غیرترمی باشد. در حال حاضر ۱۴ بانک زیان انباشته دارند که برای جبران این زیان به ۴۷۰ همت نیاز است.
تولید ناخالص داخلی پایین
محمود نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران در بیست و یکمین نشست هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به ایلنا گفت: بر اساس اعلام سازمان برنامهوبودجه برای رسیدن به رشد 8درصدی در اقتصاد، نیازمند به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری جدید برای هرسال در کشور هستیم. متأسفانه تأمین این منابع در شرایط کنونی برای کشور میسر نیست و میزان منابع تأمینشده ما با دیگر کشورها قابلمقایسه نیست. کل تأمین مالی انجامشده در اقتصاد کشور در سال ۲۰۲۳، حدود ۶۵درصد تولید ناخالص داخلی برآورد شده که این عدد در مقایسه با نسبت مزبور برای برخی کشورهای عضو گروه ۲۰ به شرح زیر است: تأمین مالی از تولید ناخالص داخلی برای ژاپن ۴۷۱ و برای ایران ۶۵ است، این رقم برای بریتانیا ۴۶۶، کره جنوبی ۳۳۲ و امریکای شمالی ۲۹۶، آلمان ۲۸۶ و چین ۱۵۸ درصد است.
انحراف در نظام بانکی
رئیس اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: حوزه اصلی تأمین مالی در بیشتر کشورها بیشتر از طریق تسهیلات بانکی، بازار و بورس و منابع خارجی، منابع داخل بنگاهها و منابع شخصی و پسانداز شخصی برای بخش غیردولتی و هزینه عمرانی دولتها، بیمه و سایر راهکارها به دست میآید. درحالیکه در ایران برابر اعلام رئیسکل بانک مرکزی سهم شبکه بانکی برابر با ۹۲ درصد کل تأمین مالی است که این نشاندهنده بانک محور بودن تأمین مالی در کشور است، بهعلاوه نظام بانکی خود نیز دچار انحراف در تأمین مالی است بهنحویکه در ششماهه گذشته حدود ۱۲۰۰ همت خلق نقدینگی در اقتصاد کشور انجامشده که از این مقدار ۶۵۰ همت به بنگاههای تولیدی اختصاصیافته و بقیه در اختیار دولت و دیگر بخشها قرارگرفته که ناشی از فشار تأمین مالی دولت به دلیل کسری بودجه است. در سالهای گذشته سهم تأمین مالی بنگاهها معادل ۸۶ درصد اعتبارات بانکها بوده این رقم اکنون به ۷۷ درصد کاهش پیداکرده است و بقیه در قوانین بودجه به تسهیلات تکلیفی اختصاصیافته است. متأسفانه در حال حاضر سیستم بانکداری ما به عدد منفی یک رسیده که برای ترمیم این وضعیت به ۱۱۰۰ همت منابع نیاز است.
استفاده از ظرفیت بازار بورس
نجفی عرب ادامه داد: بازار سرمایه که بهعنوان یکی از مؤثرترین ابزار جهتدهی پساندازهای اقتصادی جامعه در بخش واقعی محسوب میشود و این بازار بهعنوان یکی از بازارهای تأمینکننده منابع مالی بنگاهها بهحساب میآید و همواره بخش قابلتوجهی از پروژهها در کشورهای مختلف از این طریق تأمین میشود اما این بازار خود متشکل از بازارهای مختلف ازجمله بورس اوراق، بورس کالا، فرابورس و سایر است که هر یک بهنوبه خود میتوانند بازاری برای جمعآوری وجوه بهمنظور تأمین مالی طرحهای خاص باشند.
دلایل عدم استقبال از بورس
متأسفانه به دلیل عدم توسعه بازار سرمایه و محدود بودن ابزارهای این بازار تاکنون بازار سرمایه نقش قابلتوجهی در تأمین مالی ایفا نکرده که مهمترین دلایل عدم استفاده از این بازار را میتوان نداشتن اطلاعات کافی بنگاهها از دیگر روشهای تأمین مالی در کشور ازجمله ابزارهای بازار سرمایه، عدم تمایل شرکتها به تأمین مالی از طریق بازار سرمایه به دلیل نیاز به شفافیت، تقسیم بخش عمده سود سهامداران در شرکتهای سهامی عام بهجای استفاده از آن بهعنوان ذخیره سرمایهگذاری در شرکتها به دلیل سوددهی پایین شرکتها و استفاده نکردن از ظرفیت بهادار کردن موجودی انبارها، استفاده بیشازاندازه دولت از بازار سرمایه به دلیل کسری بودجه دانست.