مبین عبدی - کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه علامه طباطبایی
در روزهای گذشته مصاحبهای از دکتر عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با تابناک منتشر شد که درآن به حضور چند روزه در نیویورک برای شروع مجدد مذاکرات هستهای را با اعلام آمادگی عمومی از طرفین بیان کرد و در ادامه به سختتر بودن شرایط منطقهای و جهانی برای توافق و حل چالشها اشارهای داشت.
با گذشت نزدیک به یک سال از آغاز جنگ غزه در ادامهی گسترش تنش با حملات وحشیانه اسراییلیها به مردم بی پناه غزه، و آغاز دور جدیدی از حملات اسرائیل در ترور هدفمند فرماندهان ارشد حزب الله، بمباران مناطق متعدد لبنان تنش در منطقه به حد بسیار بالایی رسیده است. این دست حملات و گسترش جنگ از غزه به لبنان از سمت اسرائیلیها نشانگر آنست که در وهله اول عدم توفیق و رسیدن به اهداف تمام و کمال آنها در غزه از جمله نابودی کامل حماس، اسراییلی ها را وادار کرده برای حفظ دست برتر در مقابل مقاومت به لبنان حمله کنند.
اساساً رژیم اسراییل حیاتش با تنش افزایی گره خورده است. هر مقدار افزایش تنش و چالشهای منطقهای بیشتر باشد منافع اسرائیل بیشتر تأمین خواهد شد.
در وهلهی دوم نمیتوان پذیرفت این تنش افزایی ها بدون همراهی و مجوز آمریکاییها انجام شده باشد. در واقع حامی اصلی رژیم؛ آمریکا و اروپا هستند که نقش بزرگی در خلق این دست چالشهای منطقهای پس از یک دهه آشوب، جنگ و تروریسم بین المللی و درگیری همه گیر در غرب آسیا را دارند.
در حال حاضر با توجه به شروع مذاکرات احتمالی ایران و اعضای گروه برجام باید به چند مساله توجه کرد:
اول: آغاز مذاکرات برجام بدون در نظر گرفتن نقش و همراهی آمریکا در گروه مذاکرات برجامی اساساً بی منطق خواهد بود چراکه تروئیکای اروپا، روسیه و چین در این 5 سال پس از خروج آمریکا از برجام نشان دادهاند که برجام و این دست مذاکرات بدون ایالات متحده تضمین کارکرد اجرایی و عملی ندارند.
دوم: دولت چهاردهم باید در نظر داشته باشد تأمین و حفظ منافع گروههای مقاومت و بازوهای نظامی ایران در منطقه در اولویت اصلی سیاست خارجی باشد چرا که تقویت این گروهها به تقویت مواضع جمهوری اسلامی و تضعیف رقبای منطقهای منجر میشود لذا مذاکرات برجامی باید تأمین منافع مقاومت اسلامی در منطقه را تأمین کند.
سوم: شروع مذاکرات برجامی بدون پایان دادن به تنشهای منطقهای و حتی بین المللی به سختی امکان پذیر خواهد بود، این مذاکرات فرصت بسیار مناسبی برای کاهش تنشها در منطقه و چانه زنیهای دیپلماتیک برای پایان دادن به وحشی گری رژیم اسراییل است. همچنین میتواند یک موقعیت مناسب برای شروع مذاکرات صلح و پایان دادن به جنگ اوکراین باشد.
اساساً باید پذیرفت رسیدن به توافقات جدید برای حل و فصل مسائل هستهای بدون تنش زدایی منطقهای و بین المللی امکان پذیر نیست و باید پیش شرط لازم از سوی ایران برای شروع مذاکرات توقف تجاوزات اسراییلیها به غزه و لبنان باشد تا بتوان برای حل اختلافات دیگر مذاکرات را آغاز کرد؛ و این را هم در نظر داشت مسئلهی هستهای نیز تنها مشکل ایران با غرب نبوده لکن برجام یک راه حل برای کاهش یکی از این مشکلات است.
منبع: دیپلماسی ایرانی